اقتصاد بازار: تعاریف زیادی از فاطمه مقیمی در فضای رسانه ای وجود دارد. شما هم کافی است نامش را در گوگل جستجو کنید تا سیل القاب و عناوین برایتان لیست شود؛ ثروتمندترین زن کشور، یکی از سه مولتی میلیاردر ایران، مدیر عامل شرکت کشتیرانی سدید، مدیر اجرایی بخش حمل ونقل بین المللی، مدیرعامل دفتر توسعه کار آفرینی دانشگاه شریف، رئیس هیات مدیره کانون زنان بازرگان ایران، رئیس شورای بانوان بازرگان، رئیس دوره ای کمیته بانوان کارآفرین اکو، کارآفرین برتر کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۲، بانوی کارآفرین برتر در کنفدراسیون اتاق های بازرگانی آسیا و اقیانوسیه و البته دکتری مدیریت استراتژیک.
اما برای من فاطمه مقیمی متفاوت از تمام این عناوین بود؛ پرتلاش و جسور؛ شیفته یادگیری و یاددهی؛ که بی پروا حرف می زند و از سرعت گیرهای و موانع فرهنگی و اجتماعی در مسیر حضور و بروز توانمندی های زنان بسیارگلایه دارد. اما فرصت زندگی را محدود می داند و وقت برای تلف کردن ندارد. گفت و گو با فاطمه مقیمی را می خوانید؛
اقتصاد بازار: انتخاب شما به عنوان بانوی کارآفرین برتر در کنفدراسیون اتاق های بازرگانی و صنعت آسیا و اقیانوسیه (CACCI)نشان از جایگاه ویژه شما در جمع کارآفرینان ایرانی دارد. چه فرآیندی فاطمه مقیمی را به این جایگاه رسانده است؟
بحث کارآفرینی در جامعه ی ما شاید کمتر از 15 سال است که مطرح شده است. زمانی که وارد حوزه حمل و نقل شدم هرگز قصد کارآفرین بودن را نداشتم. چون هنوز کسی معنای واژه‌ی کارآفرین را هم نمی دانست. بیشتر با یک نگاه تغییر در جامعه و تاثیرگذار بودن در فضای اقتصادی و صنعتی کشور وارد عرصه شدم. همان چیزی که امروز به واژه‌ی کارآفرین تعبیر می شود.
در سال 2012 از طرف بانک توسعه اسلامی به عنوان کارآفرین برتر در حوزه زنان انتخاب شدم. در سال 2016 نیز در مسابقه ای که اتاق‌های بازرگانی آسیا و اقیانوسیه، بعد از گذشت 50 سال از عمرش، برای اولین بار در حوزه زنان کارآفرین برگزار کرد نیز بانوی کارآفرین برتر شناخته شدم. این جایزه به بانوی کارآفرینی تعلق می‌گیرد که نه تنها در کسب‌وکار خود موفق بوده است بلکه با اقدامات موثر در حوزه مسوولیت اجتماعی نیز توانسته است برای مردم و کشور خود مفید باشد.
اقتصاد بازار: معیار انتخاب زن کارآفرین نمونه در این رقابت ها چه بود؟ در واقع چه ویژگی هایی شما را از بقیه بانوان فعال اقتصادی متمایز ساخت؟
یکی از معیارها سنوات و تخصص کاری افراد است. اینکه در چه حوزه ای فعالیت می کنند و چقدر حضور زنان در این حوزه ها سخت و طاقت فرساست. و چقدر سختی و صعوبت در کار آنها وجود داشته است. مورد بعدی فعالیت و داشتن مسئولیت های اجتماعی در تشکل های مختلف کاری است. همان‌طور که می دانید من در تشکل های زیادی فعالیت داشته ام، از جمله چهار دوره در تشکل‌های حمل ونقل، تشکل های بانوان بازرگان، تشکل های زنان کارآفرین که از حدود ده سال پیش مدیر عامل یکی از تشکل ها هستم، رئیس هیات مدیره شورای بانوان بازرگان و بعد از آن کانون بانوان بازرگان که خوشبختانه در حال حاضر 15 شعبه در سراسر کشور دارد.
کارهای اجتماعی از جمله توانمندسازی جوانان و زنان، مثل تاسیس اتاق فکر که حدود 9 سال پیش راه اندازی شد نیز یکی دیگر از این فعالیت هاست. اتاق فکر، ایده‌های جدید، را ارائه می‌دهد و به تفکر کسانی که در شرف شروع کار هستند کمک می‌کند. بیشتر اعضای اتاق فکر، جوانانی هستند که فارغ التحصیل شده اند و نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند. چون تا کنون مراکز مشاوره‌ی درستی در کشور وجود نداشته، اگر هم بوده بیشتر مراکز مشاوره‌ی علمی بوده اند در حالی که باید کسانی که کار موفق انجام داده اند، تجربه های کاری خود را در اختیار دیگران بگذارد. همچنین برای ایده هایی که قابلیت اجرا نیز دارند سرمایه‌گذار پیدا می‌کنیم.
اقتصاد بازار: یعنی این اتاق فکر برای فعالیت های استارتاپی، سرمایه گذار خطرپذیر نیز معرفی می کند؟ احیانا خودتان در این چنین پروژه هایی سرمایه گذاری کرده اید؟
نه، قصد انجام این کار را هم ندارم، من فقط در کنارشان هستم و به آنها کمک خواهم کرد. با اینکه در صنعت حمل و نقل هم اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاری کسب کرده ام، تابحال هیچ تجارتی انجام نداده ام. نکته ای که باید بگویم این است که هیچ‌گونه نگاه فمنیستی و تفکیک جنسیتی در کار خود ندارم و با طرح های سهمیه بندی نیز مخالفم. معتقدم آدم ها باید تقویت شوند و اندازه ی توانمندی هایشان به آنها مسئولیت داده شود.
اقتصاد بازار: اما به نظر من آنقدر که موفقیت های شما رنگ زنانه به خود گرفته است به اهمیت فعالیت ها و توانمندی شما در حوزه حمل و نقل که بالغ بر 35 ساله عمر خود را در آن صرف کسب تجربه و توانمندی نموده اید، توجه نشده است. حوزه زیرساختی مهمی که دارای مشکلات اساسی در کشور است؟ به عنوان یک فعال این حوزه راهکار برون رفت از مشکلات حوزه حمل و نقل کشور چیست؟
با نظر شما موافق نیستم.! در قضیه قطار مشهد- تبریز در برنامه ی تهران بیست، به صورت مفصل در خصوص مشکلات صنعت حمل و نقل صحبت کردم و دلایل آمار غیرقابل قبول کشور در این حوزه را بیان کردم. يكسري از مشكلات حمل و نقل مربوط به قوانين است كه اميدواريم به سمت تسهیل این موانع حرکت کنیم. اما بخش کلیدی، شرايط زيرساختي در حمل و نقل مانند جاده ها و ناوگان حمل ونقل و باری کشور است. البته در طول چند سال گذشته آزادراه ها و بزرگراه هاي زيادي ساخته شده است ولي با توجه به افزايش جمعيت و گسترده شدن شهرها و همچنين اضافه شدن وسايل تردد قطعا به جاده هاي بيشتر و شرايط مهندسي شده مناسبتری نياز است.
به این امر توجه داشته باشید که ایران دارای موقعیت خاص جغرافیایی و فرصت هایی است که در دنیا بی نظیرند. به عنوان مثال می توان به دسترسی به آب‌های آزاد در شمال و جنوب و 15 کشور همسایه که کمتر کشوری در دنیا این موقعیت بی نظیر را دارد اشاره کرد. همچنین با اینکه جنگ همیشه و در هر شرایطی بد است اما جنگ هایی که کشورهای همسایه با آن رو به رو هستند برای ایران می‌تواند فرصت خوبی باشد زیرا آنها برای بازسازی به تجارت با ایران نیاز دارند و ما باید از این فرصت ها استفاده کنیم.
موقعیت دیگر رد شدن کریدورهای ترانزیتی مختلف از ایران است؛ کریدورهای شرق و غرب، شمال و جنوب، راه شاهی، جاده ابریشم، جاده ادویه و... همه ی این ها نشان از موقیعت فوق العاده ی ایران و مزایای آن برای کشور دارد. ما یک فرصت خدادادی داریم و یک مزیت مدیریتی؛ اگر بتوانیم با مدیریت درست از فرصت های موجود برداشت های کلان کنیم ایده‌آل خواهد بود. پس باید مدیریت کلان کشور را تقویت کرد. همچنین به یک تغییر نگاه و رویکرد نیاز داریم. زیر ساخت این اتفاقات هم قانون هایی است که قوه مقننه برای حمایت از بخش های تجاری در منطقه ایجاد می کند و تغییر رویه ای که ما بتوانیم به (دبلیو تی او) ملحق شویم و تجارت بین المللی انجام دهیم.
از سوی دیگر زیر ساخت های مربوط به جاده و ناوگان ها مطرح است. توجه داشته باشید که هزینه حمل و نقل کالا در کشور ما حداقل ۵۰ درصد از استاندارد های جهانی بالاتر است؛ موردی که با اصلاح یک بند قانونی قابل رفع است. وقتی عمر ناوگان های کشور حدود 20 سال است در صورتی که ناوگان دنیا حداکثر 5 سال عمر دارد؛ یعنی یک گپ بزرگ در این بخش وجود دارد. نردبان توسعه یک پله ندارد؛ شک نکنید که کلید توسعه کشور در توسعه کارآفرینی است.
اقتصاد بازار: چند روز پیش قرارداد سفارش ساخت اولین کشتی با فاینانس خارجی توسط کشتیرانی ایران و هیوندای کره جنوبی منعقد شد. به نظرتان آیا این امر می تواند شروع تغییر در صنعت حمل و نقل کشور باشد؟
قرار دادی بسته شد تا خط یک هیوندای پس از مدتی که در بنادر جنوب توقف کرده بود دوباره از سر گرفته شود. باید اتفاقات زیادی در این حوزه روی دهد. اسکله های مناسب و لنگرگاه های مساعد در بنادر برای ظرفیت های کشتی های پاناما در نظر گرفته شوند، باید ابزارها را ایجاد کرد، انبارها باشند، تخلیه و بارگیری مناسب انجام شود و یک مدیریت برنامه ریزی شده را در پیش بگیریم تا بتوان ایران را تبدیل به هاب منطقه کرد.
اقتصاد بازار: یکی از معضلات مهم در توسعه صنایع بزرگی مانند فولاد، دستیابی به افق 55 میلیون تن است. بزرگان فولاد مدعی هستند که در تولید این میزان مشکلی ندارند اما ظرفیت ناوگان حمل و نقل کشور را قادر به جابجایی این حجم بار نمی دانند. واقعا راهکار چیست؟
همه ما راغب هستیم که تولید داخلی کشور بالا رود و البته سایپا دیزل و ایران خودرو دیزل بتوانند تولید کامیون داخلی داشته باشند. اما خط تولید فعلی نمی تواند پاسخگوی نیازهای نوسازی و بهسازی ناوگان کشور باشد باید این تصمیم گرفته شود تا اجازه ی ورود کامیون به ایران داده شود و کامیون های با کیفیت وارد سیستم حمل و نقل کشور شوند. نه تنها تعداد کامیونهای داخلی پاسخگوی این نیاز نیست که از نظر کیفی نیز مشکلات بسیاری وجود دارد.
به نقل از ماهنامه نوسان