نمرات مثبت جارت خارجی
- توضیحات
اولین تصویر از تجارت ایران در سال ۱۴۰۰ مثبت است. جزئیات آمارهای گمرک حاکی از این است که صادرات در ماه فروردین از واردات سبقت گرفته و تراز تجاری کشور مثبت ۱۷۴میلیون دلار شده است. در ماه اول سال، ۸میلیون و ۳۰۲هزار تن کالا به ارزش ۲میلیارد و ۹۶۸میلیون دلار صادر شده که به لحاظ وزنی ۵۶درصد و به لحاظ ارزشی ۸۰درصد نسبت به فروردین ۹۹ رشد داشته است. تجار ایرانی توانسته‌اند حضور خود را در بازارهای هدف تقویت کنند.
کارنامه تجارت ایران در نخستین ماه سال ۱۴۰۰ در حالی منتشر شد که آمارها نشان می‌دهد تجار از قید و بند کرونا رهایی یافته و توانسته‌اند حضور خود را در بازارهای هدف کمی تقویت کنند. این درحالی است که در فروردین‌ماه سال گذشته، شیوع ویروس کرونا، تجارت کشور را به گروگان گرفته بود و عملا صادرات و واردات را به زانو درآورده بود. چرا که شرکای تجاری ایران به منظور جلوگیری از شیوع کووید-۱۹ نسبت به بستن مرزهای خود با کشورها از جمله ایران اقدام کردند که مانع از ورود و خروج کالا می‌شد. به نظر می‌رسد در سال‌جاری سخت‌گیری‌های ناشی از شیوع این ویروس کاهش یافته و تجار ایرانی نیز توانسته‌اند مسیر خود را برای ورود به بازارهای هدف، هموار کنند. آمارها نشان می‌دهد صادرات ایران نسبت به فروردین سال گذشته ۸۰ درصد رشد داشته و تراز تجاری نیز مثبت اعلام شده است. اگر آمار کل تجارت سال ۹۹ را ملاک قرار دهیم، ترکیب شرکای تجاری کشور نشان می‌دهد در مقاصد عمده صادراتی در ماه فروردین تغییری حاصل نشده است، اما در مبادی وارداتی ایران شاهد تغییر جایگاه و حذف و اضافه کشورها بوده‌ایم. صدرنشینی امارات در لیست کشورهای عمده واردکننده کالا به ایران، سقوط چین به رده دوم، حذف آلمان از مبادی وارداتی و اضافه شدن روسیه به جمع کشورهای عمده واردکننده کالا به کشور از جمله تغییراتی است که در مبادی وارداتی رخ داده است.
تجارت در فروردین‌ماه
بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی رئیس‌کل گمرک ایران، در فروردین‌ماه امسال ۱۰ میلیون و ۳۴۳ هزار تن کالا به ارزش ۵ میلیارد و ۷۶۲ میلیون دلار بین ایران و شرکای تجاری مبادله شد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از لحاظ وزن ۳۲ درصد و از حیث ارزش ۵/ ۶۲ درصد افزایش داشت. این در حالی است که در فروردین سال گذشته، حجم تجارت ایران در مجموع ۳ میلیارد و ۵۸۳ میلیون دلار بوده است. همچنین وزن کالاهای مبادله شده بین ایران و شرکای تجاری نیز ۷ میلیون و ۸۷۲ هزار تن ثبت شده است.
صادرات ایران در فروردین‌ماه
آنچه از سوی مهدی میراشرفی، رئیس‌کل گمرک ایران اعلام شده است، در فروردین‌ماه امسال ۸ میلیون و ۳۰۲ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۹۶۸ میلیون دلار از طریق گمرکات کشور به نقاط مختلف دنیا صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۵۶ درصد و از لحاظ ارزش ۸۰ درصد رشد نشان می‌دهد. حال آنکه در فروردین سال گذشته در مجموع ۵ میلیون و ۳۴۶ هزار تن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و ۶۵۲ میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شده بود.
مقاصد عمده صادراتی ایران
گزارش ارائه شده از سوی میراشرفی حکایت از آن دارد که ۵ بازار بزرگ هدف ایران در نخستین ماه سال عبارتند از: چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان. بنابراین ترکیب مقاصد صادراتی ایران بدون تغییر بوده است.
چین همچنان به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار هدف صادراتی ایران ایفای نقش می‌کند. در نخستین ماه سال، صادرکنندگان توانسته‌اند ۲ میلیون و ۲۵۹ هزار تن کالا به ارزش ۹۷۴ میلیون دلار به این کشور صادر کنند. برآوردها نشان می‌دهد از نظر وزنی رشد ۳۷ درصدی و از نظر ارزشی رشد ۸۶ درصدی در صادرات به چین ثبت شده است.
عراق دومین مقصد صادراتی ایران است. این کشور در فروردین‌ماه، یک میلیون و ۵۳۷ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۴۲۸ میلیون دلار خریداری کرده است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد صادرات به عراق با رشد ۷۷ درصدی وزنی و رشد ۶۶ درصدی ارزشی روبهرو بوده است. آخرین اخبار از تجارت با عراق نیز حکایت از آن دارد که پس از وقفه در گمرکات مرزی مهران و خسروی به دلیل اعمال پروتکل‌های مقابله با کرونا، وزارت حمل‌و‌نقل عراق از آغاز فعالیت این دو مرز تجاری با ایران از ۲۵ فروردین‌ماه امسال خبر داده است. بنا بر اعلام رایزن بازرگانی ایران در عراق، تردد کامیون‌های باری میان ایران و عراق از طریق این دو مرز مذکور برقرار است. با موافقت وزارت حمل‌و‌نقل عراق، فعالیت ترانزیت و حمل کالا در شش گذرگاه مرزی این کشور از ۲۵ فروردین‌ماه امسال آغاز شده است. علاوه بر دو مرز مهران و خسروی، وزارت حمل‌و‌نقل عراق با بازگشایی و ادامه فعالیت گذرگاه‌های مرزی القائم، طربیل، صفوان و عرعر که راه ارتباطی این کشور با چهار کشور دیگر همسایه را برقرار می‌کند، موافقت کرده است.
سومین مقصد صادراتی ایران، امارات است که در نخستین ماه سال یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ارزش ۴۱۷ میلیون دلار به این کشور صادر شده که رشد وزنی و ارزشی ۱۷ درصدی را به ثبت رسانده است. بنا به آخرین اظهارات رئیس اتاق مشترک ایران و امارات، سهم امارات در صادرات جهانی، پنج برابر ایران است و این کشور با اختلاف زیاد، هاب اقتصادی و اطلاعاتی منطقه خلیج‌فارس است. به گفته فرشید فرزانگان، با رفع تنش‌های سیاسی و رضایت دولت و حاکمیت برای الحاق به FATF، صادرات ایران به امارات می‌تواند تا ۱۱ میلیارد دلار در سال افزایش یابد.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات با بیان اینکه سخت‌گیری‌ها روی حساب‌های بانکی شرکت‌ها و تجار ایرانی در دبی همچنان وجود دارد، تصریح کرده است که اعمال فشارها روی شرکت‌هایی که تخصصی فعالیت می‌کنند، کمتر است. بر اساس خبر اتاق تهران، فرشید‌فرزانگان با اشاره به اینکه دو بانک صادرات و ملی در دبی، فعالیت جدی در تبادلات مالی مربوط به حوزه تجارت خارجی شرکت‌های ایرانی، ندارند یادآور شده است که عدم‌الحاق ایران به‌سازوکار مالی FATF همچنان گره بزرگی است که تجارت خارجی فعالان اقتصادی را با مشکل مواجه کرده است. فرزانگان در عین حال، روند مناسبات اقتصادی دو کشور را رو به رشد دانسته و با اشاره به اینکه گشایش در مناسبات ایران و عربستان، روابط تجاری ایران با امارات به‌ویژه با ابوظبی را فزونی می‌دهد، افزود: با فروکش کردن همه‌گیری کرونا و رفع محدودیت‌ها، اقتصاد دبی به حضور صنعتگران و بازرگانان و گردشگران ایرانی نیاز جدی دارد. به گفته وی، به‌رغم تمامی محدودیت‌ها علیه تجار و شرکت‌های ایرانی در امارات، این کشور کماکان در مقایسه با سایر کشورهای منطقه خلیج‌فارس، وضعیت بهتری برای فعالیت اقتصادی شرکت‌های ایرانی دارد، علاوه بر آنکه شتاب توسعه زیرساخت‌ها در دبی و تسهیل هرچه بیشتر فضای کسب‌و‌کار و تجارت در این کشور، با سایر مناطق این حوزه قابل قیاس نیست.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات با اشاره به اینکه، امارات بیشترین سهم تجارت و صادرات با جهان را در مقایسه با دیگر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارد، افزود: سهم امارات از صادرات به جهان ۷/ ۱ درصد است و پس از این کشور، عربستان با سهم ۴/ ۱ درصدی در جایگاه دوم است، بنابراین امارات و به طور ویژه، دبی محل خوبی برای صادرات مجدد کالاهای ایرانی است.
به گفته فرزانگان، ایران ۳۵/ ۰ درصد از سهم صادرات به جهان را دارد و به این ترتیب، امارات ۵ برابر ایران سهم صادراتی بیشتری در جهان را به خود اختصاص داده است. رئیس اتاق مشترک ایران و امارات تاکید کرد: اگر رویکرد توسعه‌ای در همکاری‌های اقتصادی با امارات در دستور کار دولت و حاکمیت قرار گیرد، افزایش صادرات ایران به این کشور تا ۷ میلیارد دلار در سال قابل دستیابی است، ضمن آنکه صادرات تا ۱۱ میلیارد دلار در سال نیز دور از ذهن نیست.
ترکیه به‌عنوان چهارمین مقصد صادراتی ایران است که ارزش صادرات به این کشور در فروردین‌ماه با رشد ۵/ ۷ درصدی وزنی نسبت به فروردین سال گذشته، به ۱۹۱ هزار تن رسیده و ارزش این حجم کالا نیز با رشد ۱۴۹ درصدی ۱۷۷ میلیون دلار را ثبت کرده است.
در نهایت، افغانستان پنجمین بازار بزرگ برای کالاهای ایرانی است. صادرات به این کشور ۴۵۲ هزار تن به ارزش ۱۷۵ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۷ درصدی وزنی و افزایش ۴۲ درصدی ارزشی را تجربه کرده است.
رئیس‌کل گمرک گفت: صادرات به کشورهای فوق ۶۸ درصد وزن و ۷۳ درصد ارزش کل صادرات کشور را به خود اختصاص داده است.
کالاهای عمده صادراتی
میراشرفی ادامه داد: در فروردین‌ماه امسال بنزین نخستین کالا در سبد اقلام صادراتی ایران به خارج از کشور بوده است.
اطلاعات واصله به «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد پس از بنزین، متانول، پلی‌اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص (چگالی) کمتر از ۹۴ درصد، پلی‌اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص (چگالی) ۹۴ درصد یا بیشتر و قیر نفت بیشترین صادرات را به خود اختصاص داده است.
واردات در ماه نخست
آمار واردات ایران در نخستین ماه سال‌جاری نشان می‌دهد ۲ میلیون و ۴۱ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۷۹۴ میلیون دلار از طریق گمرکات کشور وارد کشور شده که مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته حاکی از کاهش ۱۸ درصدی در وزن و افزایش ۴۷ درصدی در ارزش کالاهای وارداتی است. در فروردین سال گذشته یک میلیارد و ۹۳۱ میلیون دلار کالا با وزنی معادل ۲ میلیون و ۵۲۶ هزار تن به کشور وارد شده بود. بنا به اعلام میراشرفی، رئیس‌کل گمرک ایران، مقایسه حجم صادرات و واردات کشور در فروردین‌ماه سال‌جاری حاکی از تراز مثبت ۱۷۴ میلیون دلاری است.
بزرگ‌ترین مبادی وارداتی
چینی‌ها در نخستین ماه سال‌جاری، از صدرنشینی مبادی وارداتی کنار رفتند و جای خود را به امارات دادند. بر اساس جدیدترین آمار تجارت خارجی، امارات نخستین کشور طرف مبادله ایران در فروردین‌ماه است که در این بازه زمانی ۴۵۳ هزار تن کالا به ارزش ۷۸۸ میلیون دلار از این کشور به ایران وارد شده است. واردات از امارات از نظر وزنی رشد ۱۱۰ درصدی داشته و از نظر ارزشی با افزایش ۱۱۳ درصدی روبهرو بوده است.
چین دومین کشور طرف معامله ایران است که در ماه نخست سال‌جاری، کالاهایی با وزن ۲۲۱ هزار تن و ارزش ۶۵۶ میلیون دلار به ایران صادر کرده است. واردات از چین نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۵۰ درصدی وزنی و رشد ۶۴ درصدی ارزشی را به‌دنبال داشته است. سومین کشور عمده طرف معامله ایران در فروردین‌ماه، ترکیه است که تجار ایرانی در این بازه زمانی ۱۷۲ هزار تن کالا به ارزش ۲۴۷ میلیون دلار را از این کشور خریداری و به بازار ایران تزریق کرده‌اند. کاهش ۶۷ درصدی در وزن و رشد یک درصدی در ارزش نیز حاصل واردات ایران در نخستین ماه امسال از ترکیه است.
هند به‌عنوان چهارمین مبدا واردات ایران در فروردین‌ماه شناخته می‌شود. در این ماه ۱۳۷ هزار تن کالا به ارزش ۱۳۳ میلیون دلار از هند به ایران صادر شده است. واردات از هند از نظر وزنی کاهش ۳۵ درصدی وزنی و افت ۱۹ درصدی ارزشی را به‌دنبال داشته است. پنجمین واردکننده عمده کالا به ایران، روسیه است که با ۱۷۴ هزار تن کالا به ارزش ۱۳۲ میلیون دلار در لیست کشورهای عمده طرف معامله ایران قرار گرفته است. البته واردات از این کشور از نظر وزنی افت ۴۸ درصدی و از نظر ارزشی افزایش ۳۰ درصدی را تجربه کرده است. به گفته رئیس‌کل گمرک ایران، در مجموع یک میلیون و ۱۵۹ هزار تن از وزن و یک میلیارد و ۹۵۶ میلیون دلار از ارزش کالاهای وارداتی ایران در فروردین‌ماه سال‌جاری مربوط به این کشورهاست. واردات کالا از این پنج کشور ۶۵ درصد از کل وزن و ۷۰ درصد از کل ارزش واردات کشور را در برمی‌گیرد.
کالاهای عمده وارداتی
میراشرفی اظهار کرد: گوشی تلفن همراه با ارزش ۱۹۸ میلیون دلار نخستین کالای وارداتی ایران در فروردین است؛ روغن آفتابگردان با ارزش ۱۵۰ میلیون دلار، گندم با ارزش ۱۰۳ میلیون دلار، برنج با ارزش ۸۹ میلیون دلار و کنجاله با ارزش ۷۶ میلیون دلار مهم‌ترین اقلام وارداتی کشور در مدت یادشده بوده است. رئیس‌کل گمرک ایران همچنین عنوان کرد: در نخستین ماه سال‌جاری ۹۳۳ هزار تن کالا از قلمرو جمهوری اسلامی ایران ترانزیت شد که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۹۳ درصد رشد نشان می‌دهد.