بر همین اساس و در جریان حضور هیات بلندپایه عراقی در ایران، پیشنهاد امضای موافقتنامه ترجیحی بین وزرای کشاورزی و تجارت طرفین مطرح شد تا به این ترتیب مشکلات تجاری (واردات و صادرات) محصولات کشاورزی و رشد تراز تجاری ایران و عراق مورد بررسی قرار گیرد و رفع شود. در این خصوص وزیر تجارت عراق با بیان اینکه مطمئنا حجم تبادلات تجاری بین ایران و عراق افزایش پیدا می‌کند، گفت: این هیات بلندپایه از عراق به ایران آمده تا در مورد مسائل فنی که در واقع موانعی است در راستای تبادل تجاری بین ایران و عراق مذاکره شود و بتوانیم این موانع را از بین ببریم.
وقفه شش ساله
وزیر بازرگانی عراق دیروز در صدر یک هیات عالی‌رتبه اقتصادی و بازرگانی برای دیدار با مقامات بلندپایه ایران و شرکت در چهارمین اجلاس کمیسیون عالی مشترک همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو کشور عازم تهران شد. علاء احمد الجبوری وزیر بازرگانی عراق را در این سفر هیاتی عالی‌رتبه متشکل از معاونان وزیر، مدیران کل، روسای اتاق‌های بازرگانی و عبدالرزاق الزهیری رییس اتحادیه اتاق بازرگانی عراق همراهی کردند و در نهایت کمیسیون مشترک اقتصادی عراق و ایران بعد از وقفه‌ای شش ساله برگزار شد. در جریان حضور هیات عراقی در ایران همچنین رضا اردکانیان رییس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و عراق از تلاش دو کشور برای رساندن سطح مبادلات تجاری به بیش از ۲۰ میلیارد دلار در سال خبر داد. وزیر کشاورزی نیز این پیشنهاد را به وزیر تجارت عراق داد که برای رفع مشکلات تجاری موافقتنامه ترجیحی بین وزرای کشاورزی و تجارت طرفین امضا شود.
کاظم خاوازی در دیدار با علاء احمد الجبوری وزیر تجارت عراق در محل وزارت جهاد کشاورزی، افزود: روابط تجاری ایران و عراق در بخش کشاورزی را می‌توان به سه گروه مباحث پایه‌ای، مسائل تجاری و بازرگانی و سرمایه‌گذاری تقسیم کرد.
وی اظهار کرد: در بحث تجاری و بازرگانی (صادرات و واردات و تراز تجاری) باید با وزارت کشاورزی یا وزارت تجارت عراق به یک موافقتنامه ترجیحی برسیم تا بتوانیم با امضای آن بسیاری از مشکلات موجود بین ایران و عراق را رفع کنیم، به‌طور مثال گاهی صادرکنندگان ما در معرض ممنوعیت ورود یک کالا یا بدون اطلاع در معرض افزایش تعرفه‌های وارداتی قرار می‌گیرند.
وزیر جهاد کشاورزی ادامه ‌داد: اگر دو کشور در خصوص واردات و صادرات در قالب این موافقتنامه ترجیحی یک برنامه دو طرفه داشته باشند و نیازها و پتانسیل‌های یکدیگر را بشناسند، به‌طور قطع می‌تواند در تسهیل روابط اثرگذار باشد.
مشکلات صادرات سیب درختی
خاوازی درباره مشکل صادرات سیب درختی ایران به عراق گفت: صادرات سیب درختی ایران به عراق سال‌های سال است که در دستور کار قرار دارد اما در عمل اتفاقی رخ نداده و شاید در قالب این موافقتنامه ترجیحی سریع‌تر به هدف دست یابیم.
وی درباره پیشنهاد وزیر تجارت عراق در زمینه صادرات گندم و جو به ایران، افزود: ایران آمادگی خرید هر میزان جو تولیدی و مازاد برمصرف عراق را دارد.
وزیر جهاد کشاورزی درباره متعادل‌سازی تراز تجاری ایران و عراق گفت: شرکت‌های عراقی می‌توانند نسبت به تامین نهاده‌های مورد نیاز ما اعم از ذرت، جو، کنجاله سویا و دانه سویا اقدام کنند که این مهم کمک زیادی به تنظیم تراز تجاری بین دو کشور به‌ ویژه عراق خواهد کرد و همه اینها مستلزم قبول موافقتنامه ترجیحی بین دو کشور است.
وی با تشکر از همکاری‌های تجاری عراق با ایران در شرایط تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اظهار کرد: ایران بر سیاست‌های تجاری خود با کشورهای همسایه پافشاری دارد و در این خصوص از هیچ تلاشی دست‌ بر نخواهد داشت، بلکه کمک خواهد کرد تا مراودات تجاری دو کشور پابرجا بماند.
خاوازی با اشاره به سفر رییس‌جمهوری به عراق در سال ۹۷ گفت: در این سفر تفاهم‌های بسیار خوبی شد که امید می‌رود در بخش کشاورزی و تجاری ایران توافق‌ها بیش از پیش اجرایی شود و شاهد رشد محصولات کشاورزی بین ایران و عراق باشیم.
وی خاطرنشان‌کرد: کشاورزی ایران و عراق به گونه‌ای است که می‌تواند از تراز تجاری خوبی برخوردار شود. این امر مستلزم همکاری‌های بانکی و پرداخت‌های پولی مکانیزه است که باید در این خصوص گفت‌وگوی کارشناسان دو طرف در بخش‌های مختلف را افزایش دهیم تا به رشد تجاری خوبی دست یابیم.
می‌توانیم تجربه‌های خود را به عراق منتقل کنیم
وزیر جهاد کشاورزی در مباحث پایه‌ای بخش کشاورزی ایران و عراق نیز گفت: گاهی شاهد هجوم ملخ‌ها، آفات و بیماری‌ها در مزارع و باغ‌های عراق و ایران هستیم که هر دو کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این امر همچون مبارزه با آفت ملخ صحرایی نیازمند همکاری‌های مشترکی است که باید بین دو کشور اتفاق بیفتد.
وی افزود: با توجه به امکانات ویژه‌ای که در ایران در بخش تحقیقات در حوزه کشاورزی و آموزش کشاورزان وجود دارد، می‌توانیم تجربه‌های خود را به عراق منتقل کنیم.
خاوازی در بحث سرمایه‌گذاری در عراق اظهار کرد: اکنون سرمایه‌گذاران بزرگی در ایران دارای واحدهای تولیدی در زمینه گلخانه، تجهیزات گلخانه‌ای، شیلات و دام و طیور و صنایع لبنی وجود دارند که می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های خوبی در عراق انجام دهند.
وی اضافه‌ کرد: علاوه بر این، زیرساخت‌های مهندسی و تجارب خوبی در حوزه‌های بزرگ آب و خاک در ایران وجود دارد که عراق می‌تواند از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شود زیرا ایران در یک تجربه پنج ساله افزون بر ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی را به سیستم‌های نوین آبیاری، زهکشی و تسطیح اراضی تجهیز کرد که در این زمینه نیز آمادگی همکاری وجود دارد.
وزیر جهاد کشاورزی ضمن دعوت وزیر کشاورزی عراق با هیات همراه به ایران برای رفع مشکلات و مسائل تجاری بخش کشاورزی گفت: من و تیم همراهم در وزارت جهاد کشاورزی ایران برای مذاکره‌های مفصل و رفع موانع تجاری آمادگی حضور در عراق را داریم تا شاهد روابط تجاری خوب بین دو کشور باشیم.
حجم مبادلات تجاری افزایش پیدا می‌کند
علاء احمد الجبوری وزیر تجارت عراق و رییس عراقی کمیسیون توسعه همکاری‌های مشترک ایران و عراق نیز در جریان دیدار با مسوولان مختلف کشور در خصوص حجم مبادلات با ایران اظهار کرد: حجم تبادل تجاری بین ایران و عراق بالاست. البته کشور اول در این زمینه عراق بود اما الان چین شده است. مطمئنا حجم تبادلات تجاری بین ایران و عراق افزایش پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: یک هیات بلندپایه از عراق به ایران آمده تا در مورد مسائل فنی که در واقع موانعی است در راستای تبادل تجاری بین ایران و عراق مذاکره شود و بتوانیم این موانع را از بین ببریم.
وزیر تجارت عراق و رییس عراقی کمیسیون توسعه همکاری‌های مشترک ایران و عراق با تاکید بر اینکه جایگزینی ایران با کشور دیگر مربوط به وزارت انرژی عراق است، تصریح کرد: ما کمیت زیادی را از ایران وارد می‌کنیم و برنامه‌ای برای واردات گاز از ترکیه نداریم.
امکان رفع موانع تجاری
وزیر تجارت عراق همچنین در چهارمین کمیسیون مشترک اقتصادی توسعه همکاری‌های ایران و عراق در محل وزارت نیرو گفت: امروز در جهان، اقتصاد دیجیتال از اهمیت بسزایی برخوردار است و می‌توان موانع و مشکلات موجود بر سر راه توسعه تعاملات دو کشور را با توجه به آن برطرف کرد.
الجبوری افزود: شرایط و مسائل اقتصادی در جهان پس از همه‌گیری کرونا فضای متفاوتی را نسبت به دوره پیش از این بیماری ایجاد کرده که لازم است توافقنامه‌های اقتصادی با توجه به داده‌های موجود و نسبت به شرایط حاضر بازنگری شود. به گفته الجبوری، حضور هیات بلندپایه عراقی در این اجلاس نشان‌دهنده جدیت این کشور برای همکاری با ایران است تا موانع موجود و نیازهای فنی کشور عراق را شناسایی و برطرف کند و اقدامات لازم را به صورت عملیاتی انجام دهد.
وی ابراز امیدواری کرد با توافق‌های انجام شده بتوان نقش همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها را مشخص کرد تا شرایط و محیطی مناسب برای اجرای اقدامات داشته باشیم.
وزیر تجارت عراق با اشاره به کشورهای دارای منابع نفتی یادآور شد: امروز در شرایط همه‌گیری کرونا کشورهایی که اقتصاد آنها وابسته به نفت است با چالش روبه‌رو بوده و کشورهایی که در راستای اتکا به منابع غیرنفتی حرکت کرده بودند موفقیت بیشتری نسبت به دیگران دارند.
این مقام مسوول عراقی به چهارمین اجلاس همکاری‌های اقتصادی دو کشور اشاره و اظهار کرد: با توجه به روابط مهم ایران و عراق، هر دو کشور می‌توانند با اشتراک گذاشتن تجربیات و دانش‌های فنی خود به یکدیگر کمک کنند تا در مسائل مهم اقتصادی همکاری‌های خوبی داشته باشیم.
وزیر نیرو خبر داد
پیشنهاد ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری مشترک
وزیر نیرو نیز در این راستا اظهار کرد: به برادران عراقی برای ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری مشترک پیشنهاد داده‌ایم تا بتوانیم کمک بزرگی به بخش خصوصی دو کشور برای اجرای پروژه‌ها داشته باشیم.
رضا اردکانیان در حاشیه بیستمین نمایشگاه آب و برق با بیان اینکه در بخش انرژی در حال حاضر محدود به صادرات برق و گاز هستیم که تابع قوانین فی‌مابین است، اظهار کرد: عمده صادرات در حوزه خدمات فنی و مهندسی و محصولات مورد نیاز کشور عراق است و برای افزایش مبادلات به ۲۰ میلیارد دلار باید در بحث مربوط به حمل‌ونقل گشایش ایجاد کنیم. حمل‌ونقل یکسره کمک زیادی می‌تواند به سرعت این مبادلات داشته باشد.
وی ادامه داد: در مباحث گمرکی نیز نیازمند سرعت بیشتر هستیم. علاوه بر این در بحث تعرفه‌های ترکیبی برای توازن بیشتر جزو برنامه کار است. امیدواری زیادی وجود دارد که با توسعه امکانات که اقتصاد این دو عرصه را فعال می‌کند از جمله بخش خصوصی و شرکت‌های مشترک بتوانیم به این سمت برویم.
وی همچنین با اشاره به استفاده از ماینرها گفت: براساس مصوبه هیات وزیران استفاده از ماینرها تابع ضوابط و مقررات است در وهله اول باید وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز استفاده از ماینر را به شرکت‌ها، موسسات و تولید‌کنندگان بدهد و در این راستا این بخش‌ها می‌توانند براساس مصوبه دولت و تعرفه‌های خاص مصرف انرژی برق را خریداری کنند و اگر به غیر از این باشد با استفاده‌کنندگان غیرمجاز برخورد می‌شود و اجازه فعالیت به آنها نخواهیم داد.