اقتصاد بازار: طی چندسال گذشته با تحریم های غرب علیه ایران، چینی ها فرصت مناسبی را برای حضور در اقتصاد کشور پیدا کردند. حتی روزنامه "فایننشال تایمز" با انتشار گزارشی اشاره می کند یک دهه پیش ایران با در پیش گرفتن سیاست "نگاه به شرق" به چین نزدیک تر شد و در فقدان فناوری های غرب، چینی ها نقش مهمی در اقتصاد و بازرگانی ایران ایفا کردند. اما با توافق هسته ایران با کشورهای 1+5 و برجام، برخی کارشناسان معتقدند با برداشته شدن موانع سرمایه گذاری خارجی، حضور چین ها در اقتصاد ایران کمرنگ می شود چرا که آنها برای رقابت با شرکت های غربی قدرت کافی ندارند.
اما رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین دیدگاه متفاوتی دارد و به اقتصاد بازار، می گوید: اگر درهای غرب به سوی ایران باز شود تاثیری در رابطه ایران با چین نخواهد گذاشت چرا که این روابط اقتصادی ۲۰ تا ۳۰ سال تنظیم شده و حتی در برنامه ششم توسعه روابط دو کشور باید به مرز ۷۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
به گفته اسدالله عسگراولادی، ایران برای رابطه با چین برنامه ریزی بلندمدتی دارد و این مناسبات ارتباطی به باز شدن درهای اروپا ندارد چرا که چینی ها درصددند با حضور هیأت های جدید و سرمایه گذاری های مشترک، جای پای خود را محکم تر از گذشته کنند. وی با اشاره به اینکه روابط ایران با چین در مرز ۴۳ میلیارد دلار در سال است، می گوید: البته این رقم پیش از این ۵۰ میلیارد دلار بود که با کاهش قیمت نفت، این میزان تنزل کرد و در صورتی افزایش قیمت نفت به طور قطع روابط اقتصادی ایران و چین نیز افزایش خواهد یافت. رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین به برنامه ۵۰ ساله ایران با چین اشاره می کند و می افزاید: ایران در خاورمیانه شریک اول چین است و حتی خود چین نیز در منطقه برای ایران نقش مهمی دارد.
به اعتقاد عسگراولادی طی ۱۰ سال گذشته چین بهترین شریک اقتصادی برای ایران بوده و احتمال پایین آمدن روابط ایران با چین به دلیل روابط کشورمان با غرب اصلاً وجود ندارد و این روابط با نگاه درازمدت در حال افزایش است.
با این وجود اکنون در دوران پساتحریم ها قرار داریم بنابراین باید دید ایران چه فرصت ها و جذابیت هایی برای سرمایه گذاران چینی خواهد داشت. به گفته عسگراولادی اگر فضای جدید ایجاد شود هم اکنون نیز زمینه سرمایه گذاری های مشترک ایران و چین در کشور فراهم است. به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، هنوز رابطه ایران با غرب نامشخص است و با وجودی که آمد و رفت هیأت های تجاری اروپایی به کشور زیاد شده، هنوز هیچ اقدامی در این مناسبات صورت نگرفته است.
وی با پیش بینی اینکه تا اردیبهشت سال آینده برداشتن تحریم ها عملی نخواهد شد، معتقد است: غرب تا این لحظه هیچ اقدامی را برای برداشتن تحریم ها انجام نداده و اگر در بهمن و اسفند ماه شرایط فراهم شود می توانیم شاهد اثرات آن برای برداشتن تحریم ها باشیم. وی در خصوص انتقاداتی مبنی بر اینکه ایران بازار فروشی برای محصولات چین است، می گوید: خواه ناخواه بازار ما تحت تأثیر این روابط قرار گرفته اما مقصر اصلی، سیاست گذاری های کشور در عدم حمایت از کارخانجات و تولیدات داخل است.
به اعتقاد عسگراولادی با حمایت از تولیدات داخل و کاهش قیمت محصولات تولیدی، خود به خود چینی ها را از بازار ایران بیرون خواهیم کرد، اما زمانی که کارگاه های تولیدی داخل نمی توانند محصولات کیفی ارزان تولید کنند، کشورهای دیگر گوی رقابت را از تولیدات ایران می گیرند.
به گفته وی، چین در تمام بازارهای دنیا همچون ایران حضور فعال دارد اما اصرار ما به چینی ها این است که به جای فروختن کالا ایران، با کشورمان سرمایه گذاری مشترک داشته باشند. وی می گوید: از چینی ها برای سرمایه گذاری مشترک در بخش معدن، جاده سازی، راه آهن، نیروگاه ها و ... دعوت کرده و حتی برای تولید کالاهای مصرفی، ایران نیز پیشنهاداتی به چین داده است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با توضیح بیشتر، می گوید: معتقدیم به جای ورود کالاهای بنجل و مصرفی چین، آنها با سرمایه گذاری در کشورمان، کالاهای مصرفی مان را با استاندارد و کیفیت بالا در داخل تولید کنند و در این مسیر ایران با محصول مشترک خود با چینی ها می تواند به یک بازار صادراتی سودمند در منطقه دست یابد.
به گفته عسگراولادی، به چینی ها پیشنهاد داده ایم تا با صاحبان صنایع داخل کشور، در ایران کارخانجات مشترک تاسیس کنند و بعد از برداشت سهم مصرفی خود، بخشی از تولیدات را حتی در منطقه صادر کنیم.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون این پیشنهاد روی میز مذاکره ایران با چین است، می گوید: در شرایط کنونی تحریم ها، بانک های چینی سخت گیری هایی اعمال می کنند اما سرمایه گذاران چینی برای حضور در ایران اعلام آمادگی کرده اند.
به گفته وی، در حال حاضر سرمایه گذاری چین در کشور با بخش دولتی در طرح هایی همچون راه آهن آذربایجان، راه آهن جنوب، اسکله جنوب، معدن، کارخانه های موتورسیکلت سازی نیشابور و ... در دست اقدام است اما ما به دنبال طرح ها و سرمایه گذاری های جدید چین ها با بخش خصوصی هستیم.
عسگراولادی تاکید می کند: ما به دنبال سرمایه گذاری مشترک برای تولید هستیم و هدف مان جذب چینی ها برای ورود به بازارهای داخل به جای فروش کالا به ایران است تا آنها بتوانند با تجار و صاحبان صنایع داخل، شرکت های مشترک ایجاد کنند و منجر به سودآوری برای ایران شوند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ادامه می دهد: در حال حاضر چین، فاینانس های در پروژه های راهسازی، بندرسازی، ذوب، نیروگاه، مترو، قطار و... در ایران دارد.

گزارش از ریحانه سجادی