مسیر معکوس بورس و بدهی
- توضیحات
طی دو هفته اخیر بازار سهام وارد فاز اصلاحی شده است؛ به‌طوری‌که هم در بورس تهران و هم در فرابورس ایران گاه شاهد افت‌های چند ۱۰ درصدی قیمت برخی از سهم‌ها بودیم. در همین راستا هفته گذشته طی ۵ جلسه معاملاتی شاخص کل فرابورس ایران افتی نزدیک به ۵ درصد را تجربه کرد تا شاهد کاهش بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومانی ارزش این بازار باشیم. به‌نظر می‌رسد دلایلی مانند نگرانی از حبابی شدن قیمت‌ها، شناسایی سود بعد از بازدهی‌های بالا و انتظار برای گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها در نیمه نخست سال جاری موجب افت ارزش معاملات بازار سهام و فشار بر قیمت سهام شده است. به‌طوری‌که در هفته گذشته متوسط ارزش معاملات فرابورس نسبت به میانگین نیمه اول مهرماه افتی معادل ۲۴ درصد داشت. در این میان اما کوچ بخشی از نقدینگی به سمت بازار بدهی سبب شد تا نرخ سود «اخزا»ها به سطوح کمتر از ۲۰ درصد وارد شود. این کمترین بازدهی اسناد خزانه از اواخر بهمن سال ۹۶ تاکنون به شمار می‌رود.
ارزش معاملات خرد فرابورس ایران در مجموع هفته گذشته به ۲ هزار و ۸۲۶ میلیارد تومان رسید. دارویی‌ها با سهم ۳۰۴ میلیارد تومانی از معاملات باز هم در صدر صنایع فرابورسی با بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند. در این بین سهم شرکت‌های بازار پایه از کل ارزش معاملات فرابورس حدود ۷۶۴ میلیارد تومان (معادل ۲۷ درصد) بود. در همین راستا می‌توان خاطر نشان کرد ارزش معاملات بازار پایه طی هفته گذشته افتی برابر با ۲۴ درصد در قیاس با هفته قبل از آن را تجربه می‌کند. به‌نظر می‌رسد در شرایطی که فضای کلی بازار سهام منفی شده، بورس‌بازان از سرمایه‌گذاری در بازاری با شفافیت کم و نقدشونگی پایین بیش از پیش امتناع می‌کنند.
عملکرد فرابورسی‌ها در ۶ ماه اول سال
یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده ادامه مسیر اصلاحی یا بازگشت بازار به مدار سودآوری، صورت‌های مالی منتهی به پایان شهریور شرکت‌ها است. در همین راستا تمام شرکت‌های بازار سهام حداکثر تا پایان ماه جاری موظف به گزارش عملکرد خود در نیمه نخست سال هستند. با نزدیک شدن به این تاریخ شاهد فزونی گرفتن هر روزه این گزارش‌ها هستیم. در ادامه به بررسی عملکرد برخی از شرکت‌های فرابورسی طی نیمه نخست سال خواهیم پرداخت. ویتانا یکی از شرکت‌هایی بود که طی روزهای گذشته عملکرد خود در ۹ ماهه منتهی به ۳۱ شهریور را گزارش کرد. «غویتا» که در مدت مشابه سال گذشته به سود خالص ۱۶ میلیارد و ۹۴۴ میلیون تومانی دست یافته بود حالا پس از گذشت یک سال شاهد رشد ۱۲۰ درصدی سودآوری خود است. به‌نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از سود ۳۷ میلیارد و ۲۴۱ میلیون تومانی ویتانا معلول افزایش قیمت بیش از ۵۰ درصدی محصولات در داخل کشور و همچنین رشد ۲۴۰ درصدی نرخ ریالی محصولات صادراتی است. البته به‌جز افزایش نرخ‌های مزبور عملکرد تولیدی این شرکت هم بهبود یافته و کل مقدار فروش بیسکویت ویتانا طی یک سال گذشته رشدی بالغ بر ۳۹ درصد داشته است. البته حجم صادرات «غویتا» رشد صد درصدی داشته و دو برابر شده است. به‌نظر می‌رسد آرد و شکر ارزان موجب افزایش مزیت صادراتی این دسته از شرکت‌ها شده است. در شرایطی که طی ۹ ماه سال گذشته فروش صادراتی تنها ۷ درصد از کل درآمد شرکت را تشکیل داده بود، با افزایش نرخ ارز طی این مدت شاهد رشد ۳ برابری سهم فروش صادراتی از کل درآمد شرکت هستیم. دیگر گزارشی که در تعطیلات منتشر شد، عملکرد نیمه نخست شرکت تازه عرضه شده توسعه مولد نیروگاهی جهرم بود. در حالی «بجهرم» تا پایان شهریورماه سال گذشته به سود خالص ۴۶ میلیارد و ۳۲۰ میلیون تومانی رسیده بود که هم‌اکنون با گذشت یک سال با رشدی ۶ درصدی به ۴۸ میلیارد و ۸۸۷ میلیون تومان رسیده است. به این ترتیب سود هر سهم «بجهرم» در ۶ ماه منتهی به آخر شهریور ماه تنها ۲ تومان بوده است. بازرگانی و تولیدی مرجان کار دیگر شرکتی بود که پنج‌شنبه هفته گذشته عملکرد ۹ ماهه خود تا پایان نیمه نخست سال جاری را گزارش کرد. طبق صورت‌مالی ۹ ماهه «کمرجان» به سود خالص یک میلیارد و ۲۰۸ میلیون تومانی دست یافته است. به این ترتیب سودآوری «کمرجان» طی یک سال گذشته رشد ۱۴۸ درصدی را تجربه کرده است. به‌نظر می‌رسد علاوه‌بر رشدهای چند ده درصدی نرخ فروش، بخشی از این جهش سودآوری در ارتباط با افزایش مقدار تولید و فروش شرکت است. چهارشنبه هفته گذشته شرکت صنایع غذایی مینو طی اطلاعیه‌ای خبر از راه‌اندازی یک خط تولید جدید برای آبنبات مغزدار و تافی داد. طبق گزارش مذکور با راه‌اندازی این خط تولید درآمد عملیاتی «غمینو» سالانه ۷۰ میلیارد تومان افزایش می‌یابد. به‌نظر می‌رسد در شرایطی که مینو طی نیمه نخست سال ۶۰ میلیارد تومان فروش داشته، راه‌اندازی این خط تولید می‌تواند تاثیر شگرفی بر عملکرد شرکت داشته باشد. طبق پیش‌بینی «غمینو»، در پنج ماه آینده شرکت از محل صادرات آبنبات مغزدار و تافی تولید شده توسط این خط به سود ۱۵ میلیارد تومانی دست خواهد یافت.
نرخ سود «اخزا»ها در کف ۱۹ ماهه
طی آخرین روز معاملاتی هفته منتهی به ۲۴ مهرماه، میانگین نرخ سود موثر اوراق خزانه اسلامی پس از گذشت ۱۹ ماه به سطوح کمتر از ۲۰ درصد وارد شد. به این ترتیب روز چهارشنبه میانگین ۲۹ مرحله «اخزا»ی موجود در بازار بدهی به ۹۸/ ۱۹ درصد رسید که کمترین میزان از ۲۵ بهمن ۹۶ به شمار می‌رود. از مهم‌ترین دلایلی که برای کاهش نرخ سود اوراق موردنظر به سطوح فعلی می‌توان به آن اشاره کرد، رابطه آن با معاملات سهام است. چندی است که در بورس تهران شاهد اصلاح نسبی قیمت‌ها و افت شاخص کل هستیم. به‌طوری‌که پس از ثبت قله ۳۲۷ هزار واحدی در ۱۳ مهرماه، این نماگر با کاهش ۴/ ۵ درصدی مواجه شد. از این رو به‌نظر می‌رسد بخشی از نقدینگی موجود در این بازار به ویژه از سوی بازیگران حقوقی به بازار بدهی پناه آورده است. با افزایش تقاضا برای اوراق خزانه اسلامی شاهد رشد قیمت‌ها و در نتیجه (با توجه به رابطه عکس میان قیمت و بازدهی) کاهش پله‌پله نرخ سود «اخزا»ها هستیم. از دیگر تحولات مربوط به بازار بدهی فرابورس در هفته‌ای که گذشت می‌توان به عرضه اولیه اسناد خزانه اسلامی در دو نماد «اخزا۸۰۵» و «اخزا۸۰۹» و پذیره‌نویسی تمامی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت معیار در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس اشاره کرد.بر این اساس بیست‌ودوم مهر تعداد ۹۹ میلیون واحد صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت معیار با نماد «دمعیار» در نخستین روز از مهلت شش روزه پذیره‌نویسی شد و به این ترتیب کل واحدهای قابل پذیره‌نویسی این صندوق به دلیل استقبال صورت‌گرفته در یک روز به فروش رفت. قیمت پذیره‌نویسی هر واحد دمعیار ۱۰ هزار ریال بود.