دنیای اقتصاد نوشت: نقش پررنگ تحولات سیاسی بر معاملات بورس تهران باعث‌شده به‌رغم جهش بی‌نظیر نماگر اصلی بازار طی هفته‌های گذشته بسیاری از سرمایهگذاران مجددا در فاز محافظه‌کارانه قرار بگیرند و با احتیاط دست به معامله بزنند؛ این در حالی است که بازار سهام در جریان معاملات هفته اخیر با رشد هفتگی ۱۹/ ۱۰درصد در سطح یک‌میلیون و ۴۱۴هزار واحد معاملات خود را به پایان رساند و نهایتا پس از ۲۸ هفته متوالی خروج پول از بازار، در هفته گذشته با جذب پول سهامداران خرد همراه شد. علاوه‌بر این، به سبب تردیدی که میان سرمایهگذاران شکل‌گرفته و بر اساس تحلیل بسیاری از کارشناسان بورسی می‌توان به این نکته اشاره کرد که بازار به شرطی می‌تواند مسیر صعودی خود را پیش‌ببرد و اعتماد‌های از دست رفته را آرام‌آرام جلب کند که رویدادهایی نظیر شوک ارزی، دخالت‌ها و سیاست‌های خلق‌الساعه از جانب دولت صورت نگیرد و از طرفی بازار با ریسک‌ها و شوک‌های سیاسی نیز همراه نشود، درحالی‌که اگر بازار به هر نحوی میزبان اتقافات مذکور باشد، احتمالا فاز جدیدی از رکود و بی‌اعتمادی را در بازار شاهد خواهیم بود.
ثبات یا گذار؟
بورس اوراق‌بهادار تهران در حالی در مدار صعود پایدار است و جهش‌های چشمگیری را به‌ثبت رسانده است که به‌نظر می‌رسد فضای تحولات سیاسی نقش پررنگ‌تری در بازار پیدا کرده و تاثیر اتفاقات و رویدادهای سیاسی بیش از قبل در بازار احساس می‌شود، چراکه انتخابات آمریکا، تحولات دوباره اسرائیل در منطقه، رویدادهای اوکراین و موارد دیگر؛ همه و همه باعث‌شده تا بازار کمی در فاز احتیاط قرار گیرد. این در حالی است که سرمایهگذاران بازار سهام دو استراتژی متفاوت را درپیش گرفته‌اند؛ در یک‌سوی بازار از دید بسیاری، فرصتی برای خروج و فروش در مثبت‌هاست و در سوی دیگر برخی روند رکودی و منفی بورس را پایان‌یافته می‌‌‌‌‌‌بینند و هر منفی را فرصت خرید تلقی می‌کنند. بازار سرمایه در حال‌حاضر دو سناریو پیش‌روی خود دارد که اگر در مرحله ثبات قرار بگیرد، به‌نظر می‌رسد بازار به‌شدت به افزایش حجم معاملات نیاز داشته باشد که احتمالا با بازگشت اعتماد این اتفاق در بازار عملی خواهد شد، اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که برخی بر این باورند روند صعودی که در بورس تهران آغاز شده، روند موقتی نیست و شاید از دید برخی سرعت صعود بازار کمی بالا بوده اما سرعت ریزش اخیر هم غیر‌منطقی بوده‌است، از این‌رو مرحله ثبات و به‌نوعی تثبیت و نوسان بازار در محدوده یک‌میلیون و ۴۰۰هزار واحد تا یک‌میلیون و ۴۵۰هزار واحد یکی از مهم‌ترین اتفاق‌هایی است که می‌تواند چند روز به‌طول بینجامد و خیال فعالان بازار را از این جهت راحت سازد که یک کف قوی و جدی برای بسیاری از نمادها تشکیل شده‌است.
این دقیقا چیزی است که بازار امروز در مرحله ثبات به آن احتیاج دارد و نهادهای حمایتی نظیر برخی حقوقی‌‌‌‌‌‌ها، صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار می‌توانند در این مرحله نقش مهمی را ایفا کنند، چراکه رفتار آنها در این مرحله می‌تواند نقش مهمی در ایجاد ثبات فکری و بازگشت اعتماد اهالی بازار سرمایه ایفا کند؛ در واقع می‌توان گفت شاید بازار از دید برخی فعالان در هفته اخیر و شروع آن سرعت رشد بالایی داشته، اما می‌تواند روزهای آینده با کمی ثبات و کف‌سازی مرحله جدیدی از رشد را آغاز کند، بنابراین منفی‌های بازار مثل آنچه این روزها دیدیم خریداران خوب و قوی داشته و این امیدواری جدی بازار است.
تردید سرمایهگذاران
در این میان تردیدی در بین سرمایهگذاران بورسی شکل‌گرفته و سوال بسیاری از افراد در مورد بازار و این روزها، این است که آیا رشد کنونی با این شیب و سرعت منطقی است؟ این در حالی است که به‌نظر می‌رسد این دسته از سرمایهگذاران افت سنگین اخیر بورس و روند رکودی معاملات بازار سهام طی هفته‌های اخیر را فراموش کرده‌اند، چراکه اگر قرار بر منطقی‌بودن یا نبودن روند معاملات باشد، مگر ریزش بازار منطقی بود که حالا اصرار بر غیر‌منطقی بودن رشد کنونی می‌شود؟ در واقع در چنین شرایطی باید این نکته را در‌نظر گرفت که روندهای نزولی نظیر ریزش چند هفته اخیر که ناشی از ترس سرمایهگذاران و فضای بی‌اعتمادی حاکم بر معاملات بود، رشد‌های هیجانی و برگشتی سریع را نیز به‌همراه دارد. بر این اساس نمی‌توان روند صعودی کنونی را غیر‌منطقی و هیجانی دانست. نکته مهم این است که از دید بسیاری از کارشناسان، بازار به واسطه اتفاقات و تحولات دلاری، رشدی منطقی را تجربه کرد و در واکنش به ریزش اخیر روند معاملاتی خوبی را برای سرمایهگذاران خود به‌ثبت رساند، اما به‌نظر می‌رسد جایی این شوک و هیجان حاکم میان سهامداران خالی خواهد شد که بازار فضای مطمئن‌‌‌‌‌‌تری برای سرمایه‌گذاری داشته باشد و بتواند اعتماد اغلب سرمایهگذاران را مجددا جلب کند.
بورس از دریچه آمار
بازار سهام طی هفته گذشته توانست عملکرد مطلوبی را از خود به‌ثبت برساند، به‌طوری‌که بورس تهران در جریان معاملات هفته منتهی به ۱۸ آبان نیز در مدار صعودی باقی‌ماند و میانگین رشد روزانه آن طی دادوستدهای هفته گذشته در محدوده ۹۷/ ۱درصدی قرار گرفت. بر این اساس نماگر اصلی تالار شیشه‌ای هفته اخیر از سطح یک‌میلیون و ۲۸۳هزار واحد فاصله گرفت و کار خود را با رشد هفتگی ۱۹/ ۱۰درصد در سطح یک‌میلیون و ۴۱۴هزار واحد به پایان رساند و بیشترین بازدهی هفتگی از ۱۱ تیر سال۹۹ را ثبت کرد، از این‌رو دماسنج اصلی بازار توانست برای دومین هفته متوالی بازدهی مثبتی داشته باشد و از نظر موقعیت نیز در سطح ۱۶ شهریور سال‌جاری قرار بگیرد؛ این در حالی است که شاخص‌کل بورس از ابتدای آبان ماه تا هفته منتهی به ۱۱ آبان در کانال یک‌میلیون و ۲۰۰هزار واحد در حال نوسان بوده اما بررسی آمارها نشان می‌دهد که نماگر یادشده در جریان معاملات سومین هفته از آبان‌ماه رشد بیش از ۱۳۰هزار و ۷۹۸واحدی را تجربه کرده‌است، ضمن اینکه نماگر هم‌وزن بورس تهران به‌عنوان معیار دقیق‌تری برای بررسی عملکرد بازار توانست ۳۱هزار و ۸۱۶ واحد معادل۷/ ۸درصد را به‌ثبت برساند. گفتنی است که سازوکارهای حمایتی صورت‌گرفته از بازار طی پنج روز معاملاتی اخیر توانست برخلاف هفته گذشته علاوه‌بر سهم‌های بزرگ بازار سهام کوچک‌تر را نیز از این حمایت بهره‌مند سازد. حال باید مشاهده کرد که تا چه زمانی این حمایت‌ها ادامه پیدا خواهد کرد و آیا کمک‌هایی از این دست می‌توانند اثر مثبتی برای بازار سهام داشته باشند یا خیر.این در حالی است که بررسی‌های آماری صورت‌گرفته نشان می‌دهد که میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در هفته سوم آبان برابر با دو‌هزار و ۹۰۰میلیارد‌تومان بوده‌است. از دیگر آمارهایی که به میزان استقبال فعالان از بازار می‌توان اشاره می‌کند، میزان ورود پول حقیقیها است که در جریان معاملات روز شنبه پس از ۲۴روز متوالی خروج پول، با ورود ۲۸۸میلیارد‌تومانی سرمایه حقیقی همراه شد و بیشترین جذب نقدینگی از ۱۴فروردین سال‌جاری را به‌ثبت رساند. در سومین روز کاری هفته گذشته نیز ۴۴۴میلیارد‌تومان سرمایه سهامداران خرد وارد بازار سهام شد. آنطور که آمارها حکایت می‌کنند، در هفته گذشته میانگین خالص تغییر مالکیت روزانه سهامداران برابر با ۲۴۳میلیارد‌تومان به نفع سهامداران خرد بوده‌است. این موضوع به این معنا است که بازار سهام پس از ۲۸ هفته متوالی خالص خروج پول حقیقیها در هفته گذشته رکورد جدیدی را به‌ثبت رساند و با ورود سرمایه سهامداران خرد همراه شد. دلیل آن می‌تواند ناشی از موج جدید خوش‌بینی باشد که درمیان سرمایهگذاران بورسی شکل‌گرفته و فعالان بازار سهام را به سرمایه‌گذاری در بازار سهام ترغیب کرده‌است؛ به‌طوری که خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در سومین هفته از آبان ماه نشان می‌دهد که گروه «فرآورده‌های نفتی» با بیش از ۳۸۵میلیارد‌تومان، «فلزات اساسی» با ۱۰۷میلیارد‌تومان، «کانه‌فلزی» نیز با حدود ۵/ ۳۶میلیارد‌تومان جذب سرمایه، بیشترین ورود پول حقیقی را به‌ثبت رساند. در نقطه مقابل بیشترین خروج پول مربوط به صنعت «چندرشته‌ای صنعتی» با حدود ۱۱۲میلیارد‌تومان خروج سرمایه بود، پس از آن گروه «زراعت» با بیش از ۷۶میلیارد‌تومان خروج پول حقیقی مواجه بود. به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز در جریان دادوستدهای هفته گذشته «شتران» با بیش از ۲۳۰میلیارد‌تومان جذب پول حقیقی توانست در رتبه نخست ورود پول از سوی سرمایهگذاران خرد قرار بگیرد. در ادامه «خگستر» با حدود ۱۱۴میلیارد‌تومان و «شبندر» در حوالی ۲/ ۷۹میلیارد‌تومان در رتبه‌‌‌‌‌‌های دوم و سوم این فهرست قرارگرفتند، در مقابل بیشترین خروج پول سهامدار خرد به‌نماد معاملاتی «شستا» با بیش از ۸۴میلیارد‌تومان خروج نقدینگی اختصاص یافت. نماد «زپارس» با خروج تقریبا ۵۸میلیارد تومان و «خودرو» با ۲/ ۳۹میلیارد‌تومان در ادامه فهرست خروج پول سرمایهگذاران خرد جای‌گرفتند.