درهفته گذشته با خبرهای مثبتی که از دستیابی به یک توافق جامع برای احیای برجام حکایت داشت، یکی از بیشترین ریزش‌های هفتگی در بازار ارز و طلا رقم خورد. البته درآخرین روز هفته (پنجشنبه) انتشار اخباری از وجود موانع بزرگ در راه توافق، باعث شد تا سرعت کاهش قیمت‌ها کند و مقاومت ارز و طلا در برابر نزول، تقویت شود.
خوش‌بینی به نتیجه مذاکرات وین باعث شد تا در روز چهارشنبه هفته گذشته، دلار در صرافی ملی ایران به کانال 20 هزارتومان عقب‌نشینی کند. دربازار آزاد هم این ارز با افت حدود هزارتومانی خود درابتدای کانال 21 هزارتومان و معاملات شبانه به زیر21 هزارتومان قرارگرفت. در این مقطع، تمام معامله‌گران ارز انتظار ورود دلار آزاد به کانال 20 هزارتومان را در روز پنجشنبه داشتند، اما انتشار اخبار منفی در برخی از خبرگزاری‌های داخلی در خصوص وجود شکاف‌های بزرگ در میان مواضع ایران و امریکا، ورق را در این بازار برگرداند. به‌طوری که در این روز، دلار در بازار آزاد کار خود را با نرخ 21 هزار و 200 تومان آغاز کرد و سرانجام خود را به میانه این کانال رساند. این درحالی است که با وجود رخدادهای آخرین روز کاری بازار، درمجموع دلار با افت 5.8 درصدی، ریزش قابل توجهی را تجربه کرد.
در بازار سکه نیز روند مشابهی تکرار شد. درهفته گذشته درمجموع قیمت سکه تمام با افت 5.4 درصدی، نیم سکه با کاهش 4.6 درصدی و ربع سکه با افت بیش از 8 درصدی همراه شد، هرچند که درآخرین روز هفته قیمت‌ها دوباره صعودی شد. بدین ترتیب، در بازار ارز و طلا شاهد کشمکش جدی نیروهای مؤثر بر عرضه و تقاضا و قیمت هستیم، نیروهایی که با نیت‌های مختلف سیاسی و اقتصادی سعی در افت یا افزایش قیمت دارند. با وجود این به‌نظر می‌رسد با توجه به روند مثبت مذاکرات به‌عنوان مهم‌ترین متغیر این روزها، کاهش بیشتر قیمت‌ها اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
 چهره بازار در نخستین روز هفته
در نخستین روز هفته جاری نیز پس از تحولات آخرین روزهای هفته گذشته، شاهد کشمکش جدی نیروهای اثرگذار بر بازار ارز بودیم. با وجود این، همچنان دلار روند نزولی خود را حتی با درصد بسیار اندک حفظ کرد. در این روز نرخ دلار در صرافی ملی ایران بدون هیچ تغییری نسبت به روز کاری قبل حفظ شد. بدین ترتیب نرخ خرید دلار 20 هزار و 234 تومان و فروش آن 20 هزار و 643 تومان تعیین شد. اما در بازار آزاد، قیمت‌ها با نوسان زیادی مواجه بود. به‌طوری که درمیانه روز قیمت دلار امریکا به 21 هزار و 300 تومان نیز رسید، اما درادامه دوباره به 21 هزار و 500 تومان نزدیک شد.
درنرخ‌های رسمی و صرافی‌های مجاز نیزنرخ دلار درمحدوده 20 هزار و 643 تومان تا 20 هزار و 638 تومان در نوسان بود که نسبت به روز کاری قبل افت 2 تا 10 تومانی را نشان می‌داد. اما به غیراز دلار، سایر ارزها با سرعت بیشتری ارزش خود را ازدست دادند. در این روز یورو به 25 هزار و 93 تومان رسید که 155 تومان کمتر از روز کاری قبل بود. همچنین پوند انگلیس با 101 تومان افت، به 30 هزار و 357 تومان و درهم اماراتن با کاهش 53 تومانی به 5 هزار و 855 تومان رسید.
تقاضا در بازار ارز، تقریباً صفر
بررسی عرضه و تقاضا در صرافی‌ها نشان می‌دهد که میزان عرضه بشدت از تقاضا پیشی گرفته است، روندی که به اعتقاد صرافان، زمینه افت بیشتر قیمت‌ها در روزهای آینده را فراهم می‌کند. دراین باره رامین مطلوب یکی از صرافان درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: در نخستین روز هفته جاری، دربازار ارز همه فروشنده‌اند و خبری از متقاضی نیست. وی افزود: تقاضا در بازار ارز تقریباً صفر است، اما تعداد فروشنده‌ها نسبت به روزهای قبل افزایش قابل توجهی دارد. به گفته وی با توجه به اخباری که از روند مذاکرات احیای برجام به گوش می‌رسد، همه انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها را دارند و بر همین اساس، برخی از دارندگان ارز، برای جلوگیری از زیان بیشتر فروشنده شده‌اند. این صراف تأکید کرد: با توجه به شرایط بازار انتظار می‌رود که درهفته جاری، روند نزولی قیمت‌ها ادامه داشته باشد.
موانع افت نرخ ارز
شاهین شایان آرانی، اقتصاددان و کارشناس بازارهای مالی نیز درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره مهم‌ترین موانعی که باعث می‌شود تا سرعت ریزش قیمت‌ها دربازار ارز، کند شود، توضیح داد: درمجموع دربسیاری از کشورها دنیا، نرخ ارز به‌صورت کامل براساس عرضه و تقاضا تعیین نمی‌شود و دولت‌ها نرخ برابری ارز را تعیین می‌کنند.
وی اضافه کرد: حتی کشورهایی که توان بالایی برای مدیریت بازار دارند، یک بازه برای کف و سقف نرخ برابری ارز تعیین می‌کنند که این بازه جزو سیاست‌های اقتصادی است. البته برخی کشورها نیز نرخ ارز را در بازار خود ثابت تعیین و آن را حفظ می‌کنند.
وی با اشاره به این که درسال‌های اخیر تشدید تحریم‌ها با کاهش درآمدهای ارزی باعث شد تا نرخ ارز ازسقف تعیین شده فاصله زیادی پیدا کند، توضیح داد: با این حال در ماه‌های گذشته دولت موفق شد تا حدودی نرخ ارز را کنترل و از کانال بالای 30 هزارتومان به 20 تا 21 هزارتومان برساند.
شایان آرانی، درخصوص روند نزولی نرخ ارز دریک هفته اخیر اظهارکرد: نرخ ارز در روزهای اخیر در واکنش به مذاکرات وین واکنش نشان داده و روند نزولی به خود گرفته است و احتمال کاهش بیشتر نرخ ارز به طوری که به زیر 20 هزارتومان برسد، زیاد است.
این اقتصاددان ادامه داد: میزان کاهش نرخ ارز دراینده به نتایج مذاکرات بستگی دارد به این معنا که هرچه دامنه تحریم‌هایی که لغو می‌شود بیشتر باشد و حجم بیشتری از دارایی‌های بلوکه شده ایران آزاد شود، نرخ ارز افت بیشتری خواهد داشت.
وی همچنین درخصوص مقاومت‌هایی که دربرابر کاهش نرخ ارز صورت می‌گیرد، توضیح داد: همواره هنگام روند نزولی قیمت‌ها گروه‌هایی با انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی دربرابر آن ایستادگی می‌کنند. به‌گفته وی، برهمین اساس این گروه‌ها برای جلوگیری از افت بیشتر نرخ ارز، دربازار سمپاشی می‌کنند و با انتشار اخبار منفی دربازار سعی می‌کنند تا با ایجاد وحشت روند صعودی قیمت‌ها را حفظ کنند.
انتظار کاهش بیشتر قیمت طلا
همانگونه که اشاره شد، دربازار طلا و سکه نیز پس از یک روند نزولی دربازار شاهد روند صعودی دوباره قیمت‌ها از روز پنجشنبه هفته گذشته هستیم. درچهارشنبه هفته قبل قیمت سکه تمام طرح جدید به کانال 9.2 میلیون تومان هم رسید، اما درروز بعد دوباره به کانال 9.5 میلیون تومان بازگشت که درروز گذشته نیز این روند حفظ شد به‌طوری که این قطعه سکه (تا زمان تنظیم این گزارش) 9 میلیون و 515 هزارتومان قیمت خورد.
دراین باره رئیس اتحادیه طلا و جواهرکشور درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: تا دیروز واحدهای صنفی طلا به‌دلیل شرایط قرنطینه بسته بودند و از روز گذشته فعالیت خود را آغاز کردند و همین موضوع یعنی فعال نبودن طلافروشی‌ها بازار را تحت تأثیر قرارداده بود.
ابراهیم محمد ولی افزود: با بازگشایی دوباره طلافروشی‌ها شاهد کاهش نوسانات صوری قیمت خواهیم بود و بدین ترتیب طلا و سکه براساس تحولات بازار ارز و تاحدودی اونس جهانی طلا تعیین قیمت می‌شود.
به‌گفته وی، همانند سایر بازارها دربازار طلا نیز عده‌ای دلال فعال هستند که از نوسانات قیمت بهره می‌برند و گاه تلاش می‌کنند تا از افت بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کنند تا متضرر نشوند. رئیس اتحادیه طلا و جواهردرخصوص چشم‌انداز بازار طلا در هفته‌های آینده گفت: نرخ ارز مهم‌ترین متغیرتأثیرگذار بر قیمت طلاست و برهمین اساس درصورتی که نرخ ارز به روند نزولی خود ادامه دهد، به‌طور قطع شاهد قیمت‌های به مراتب پایین‌تر طلا خواهیم بود. برای مثال درصورتی که دلار به 17 هزارتومان برسد، سکه افت شدیدی را تجربه خواهد کرد. وی اضافه کرد: همچنین اونس جهانی طلا نیز در بهای طلا مؤثراست. البته بررسی قیمت طلای جهانی نشان می‌دهد که ثبات نسبی دراین بازار وجود دارد.
محمد ولی درپایان تأکید کرد: علاوه براین، مسائل سیاسی نیز یکی از متغیرهای تأثیرگذار درقیمت طلاست. درهمین خصوص انتخابات ریاست جمهوری پیش رو به طور قطع بسته به شرایط روی نرخ طلا تأثیرخواهد داشت.