امیر عباس کلهر : دارایکم در نخستین روز گشایش در تالار بورس، برمبنای آخرین قیمت معامله ۱۲۸درصد سود برای سرمایهگذاران ساخت. ابتدا گفتند یکم تیرماه، بعد شد چهارم تیرماه و داستان همینطور ادامه داشت تا دیروز؛ بالاخره خیلی از سهامداران گفتند نماد دارایکم وارد پورتفوی (سبد) آنها شده و میتوانند آن را معامله کنند. روز گذشته این صندوق برای معامله در بازار سرمایه کشف قیمت شد و با توجه به ارزش داراییهای آن، بازده ۱۳۴ درصدی را ثبت کرد. به عبارت دیگر قیمت برگههای دومیلیونی به بالای چهار میلیون و پانصد هزار تومان رسید. بااینحال همچنان هستند افرادی که میگویند باوجود خریداری این نماد به پرتفوی آنها چیزی اضافه نشده است.
برخلاف پیشبینی دولت ۵/ ۳ میلیون نفر در ثبتنام خرید صندوق دارایکم شرکت کردند و رقمی نزدیک به ۶ هزار میلیارد تومان به خزانه دولت واریز شد اما در همان اوایل تیرماه که برخی خبرگزاریها اعلام کردند نماد دارایکم به پرتفوی افراد اضافه شده است، بین کاربران شبکههای اجتماعی دو دستگی پیش آمد؛ عدهای اعلام میکردند که هیچ خبری در پرتفوی آنها نیست و عدهای دیگر هم اعلام میکردند که داخل سبدشان نشسته است. اما این موضوع خیلی ربطی به نوع کارگزاری افراد نداشت؛ چراکه در همان روز بودند افرادی که از کارگزاری آگاه استفاده میکردند اما برای بعضیها در سبد معاملاتیشان دارایکم نشسته بود و برای بعضیها هنوز خبری از این موضوع نبود.
این سکانس دیروز در شبکههای اجتماعی و گروههای پیامرسان تلگرام خیلی پرطرفدار نبود. هرچه بود امید به آینده و خوشحالی بابت سودی بود که به سهامداران در دارایکم تعلقگرفته بود. اما بودند کاربرانی که از وضع سیستمهای معاملاتی گلایه و به این اختلالها نگاه داییجان ناپلئونی داشتند. کاربری نوشت: «از اواخر هفته گذشته کمی شدت عرضه زیاد شد و زمزمه اصلاح شاخص به گوش رسید. اما همزمان معاملات دارایکم به تعویق افتاد و مشکلات سیستمی ایجاد شد. آیا اینها بیارتباط با هم هستند؟ آیا اختلافی بین بازیگران در مورد روند بازار وجود دارد؟» کاربر دیگری هم نوشت: «آن زمان، اگر بهجای ETF، دلار هم خریده بودیم سودش بیشتر بود. حالا این موضوع به کنار؛ بعد از گذشت چند ماه، دیروز پولهایمان را از قفس آزاده کردهاند اما بازهم دارایکم در پرتفوی ما ننشسته است.»
«با توجه به سهمهای باارزشی که در این صندوق وجود دارد میتوان به جرات گفت اگر با دید میانمدت به این صندوق نگاه کنید، همچنان میتواند سودده باشد و به همین دلیل توصیه به نگهداری آن میکنیم.» این توصیه یکی از فعالان بازار سرمایه در گروهی تلگرامی به دیگر اعضا بود که از او پرسیده بودند بفروشند یا نگهدارند؟
با جاگیر شدن نماد دارایکم در پرتفوی اکثر سهامداران، خیلیها خوشحالی خود را از این اتفاق پنهان نکردند و درباره عملکرد مثبت دولت در این رابطه نوشتند. آنها از پر شدن شکاف بیاعتماد ملت به دولت نوشتند و گفتند که اگر وضع همینطور ادامه داشته باشد شاید بتوان امید داشت که شکاف بیاعتمادی پر شود. یکی از چهرههایی که در این رابطه نوشت علی قربانی، نماینده مجلس بود. او نوشت: «امروز [رشد] ارزش دارایکم به عنوان نخستین صندوق ETF دولتی به بیش از ۱۱۳ درصد رسید و ارزش سهام عدالت یک میلیون تومانی به ۲۰ میلیون تومان رسیده است. این نخستین گام عملی برای مردمی کردن اقتصاد است که امیدوارم این روند ادامه داشته باشد.» یکی دیگر از کاربران هم نوشت: «امیدوارم اتفاق مثبتى که در دارایکم از سمت دولت افتاد، ماندگار و ادامهدار باشد.» کاربر دیگری هم نوشت: «به عقیده بنده دولت خواست این اعتماد را به مردم بدهد که فعلا از بورس حمایت میکنیم. شما هم سرمایههایتان را بیاورید. با این اوصاف به احتمال قوی از ETFهای بعدی دولت استقبال بیشتری نسبت به دارایکم خواهد شد.» مهدی رباطی، مدیرعامل و رئیس هیاتمدیره شرکت کارگزاری بورس بیمه ایران هم نوشت: «در صندوق دارایکم اعتماد ملت به دولت خدشهدار نشد؛ ۱۵۰ درصد مثبت؛ نکته بسیار مهم درخصوص اعتماد بیشتر مردم به بورس است.»
این دسته از افراد در طول روزهای گذشته و بهخصوص دیروز که اوج صحبت درباره دارایکم بود، این سوال را در شبکههای اجتماعی و گروههای تلگرامی مطرح میکردند که «پس چرا با وجود اینکه ما این سهام را خریداری کردهایم اما در پرتفوی خود آن را مشاهده نمیکنیم؟» ابتدا باید بدانید که افراد ثبتنامی صندوق دارایکم، به دو دسته تقسیم میشوند: اول افرادی که کد بورسی داشتهاند و از طریق کد آنلاین خود خرید زدهاند. دوم افرادی که کد بورسی نداشته و از طریق بانکها اقدام به خرید صندوق دارایکم کردهاند. حالا که با این دو دسته آشنا شدید، شاید سادهترین نوع پاسخ به این دسته از افراد را بهنام صمدی، خبرنگار اقتصادی در توییتر خود نوشت. او توضیح داد: «برای افرادی که کد بورسی نداشته و از طریق بانکها ثبتنام کردهاند باید یک کارگزاری را انتخاب کرده و کد بورسی از آن کارگزار بگیرند که کد معاملاتی داشته باشند.» اما باز هم خیلیها پرسیدند که باوجود داشتن کد بورسی اما این صندوق را در پرتفوی خود نمیبینند مشکل کجاست؟ صمدی در توییت دیگری نوشت: «با بررسیهای انجام شده، شرکت سپردهگذاری، شرط احراز هویت سجام برای نشستن صندوق دارایکم در پرتفوها الزامی است و افرادی که احراز هویت سجام نشدهاند، نمیتوانند این صندوق را در کد بورسی خود بگیرند.» حالا اگر بازهم شما احراز هویت سجام را انجام دادید اما نمیتوانید نماد دارایکم را در پرتفوی خود ببینید باید با کارگزار خود تماس بگیرید و اقدام به تغییر ناظر نماد دارایکم بکنید.
به گفته علی ربیعی، سخنگوی دولت مرحله دوم واگذاریها از طریق صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس، باقیمانده سهام دولت در پالایشگاههای اصفهان، تهران، تبریز و بندرعباس است که از اول تیرماه سال جاری عرضه میشود. اما با وجود صحبتهای سخنگوی دولت، زمزمههایی در سایتها و شبکههای اجتماعی شنیده میشود، مبنی بر اینکه ETF پتروشیمیها قرار است در مردادماه عرضه شود. باید توجه داشت که متولی این بخش از عرضه ETFها وزارت نفت است، وزارتخانهای که آنطور بایدوشاید با ابزارهای اقتصادی سروکار ندارد و چشماندازش در این حوزه به پای بانکها و وزارت اقتصاد نمیرسد و برای همین عرضه ETFها را به تعویق میاندازد چون سازوکار درستی از ابتدا تا امروز نداشته است و حالا که زمان فعالیت رسیده است، نمیتواند خودش را جمعوجور کند. حتی بازهم شنیده میشود که ETF پتروشیمیها مهرماه یا اواخر شهریورماه عرضه میشود که اگر در این ماهها این اتفاق بیفتد عرضه ETFها به بازه زمانیای میخورد که احتمال دارد بازار منفی باشد و ممکن است تجربه ناخوشایندی نصیب دولت بشود.