چرا سکه افزایشی شد
درخصوص دلایل رشد قیمت سکه و طلا در بازار پای عوامل متعددی در میان است. اولین عاملی که به‌صورت سنتی روی بازار سکه و طلا تأثیر دارد نرخ ارز است که در ماه‌های اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده است به‌طوری که هم‌اکنون هر دلار امریکا در میانه کانال 17 هزار تومان قرار گرفته که نسبت به اوایل اسفند گذشته رشد بیش از 2 هزار تومانی نشان می‌دهد. بنابراین صعودی بودن نرخ ارز یکی از عواملی است که به تقویت قیمت‌ها در بازار سکه و طلا منجر شده است.
علاوه براین افزایش تورم انتظاری در کشورعامل دیگری است که بخشی از سرمایه گذاری‌ها را به سمت این بازار هدایت کرده است. این درحالی است که برخی از کارشناسان بازار نقد مهم‌ترین دلیل رشد قیمت در بازار نقدی سکه را افزایش قیمت گواهی‌های سپرده سکه در بورس کالا و بازار سرمایه می‌دانند. حال این پرسش مطرح می‌شود که چه دلایلی به رشد قیمت سکه‌های بورسی منجر شده است.
براساس آمارهای موجود قیمت گواهی سپرده سکه در بورس که در آبان ماه سال گذشته در کانال 4 میلیون تومان بود از اواخر دی ماه سال گذشته وارد کانال 5 میلیون تومان شد و از ابتدای اسفند پارسال به کانال 6 میلیون تومان و هم‌اکنون نیز در کانال 7 میلیون تومان قرار گرفته است.
رد پای کرونا در رشد قیمت سکه بورسی
در همین زمینه حسن کاظم‌زاده کارشناس بازارآتی و گواهی سکه در گفت‌و‌گو با «ایران» درخصوص دلایل رشد قیمت گواهی سپرده سکه در بورس گفت: یکی از دلایلی که به رشد قیمت‌ها دراین بازار کمک کرد افزایش تورم انتظاری در جامعه بود که باعث شد تا بخشی از نقدینگی به بازار سکه سرازیر شود.
به گفته وی همانگونه که در ماه‌های اخیر بازار سهام و حتی ارز مأمنی برای سرمایه‌گذاری شده است، برخی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خود بخشی از نقدینگی خود را در بازار طلا سرمایه‌گذاری کنند. وی در ادامه با اشاره به اینکه شیوع ویروس کرونا نیز تأثیر بسیار زیادی در تقویت جریان ورود نقدینگی به بازار سکه‌های بورسی دارد اظهار کرد: در شرایطی که برخی سرمایه‌گذاران به‌دنبال خرید سکه و طلا برای حفظ ارزش دارایی خود یا کسب سود بودند، شیوع ویروس کرونا بازار طلا و سکه نقد را به تعطیلی کشاند و برهمین اساس بهترین راه برای سرمایه‌گذاری در این بازار از طریق بازار سرمایه بود که نیاز به حضور فیزیکی جدی نیز نداشت. بدین ترتیب تقاضایی که برای سکه وجود داشت در غیاب بازار نقد به بازار بورس هدایت شد.
آیا قیمت‌ها حباب دارد
کاظم‌زاده در پاسخ به این پرسش که با توجه به رشد بیشتر قیمت گواهی سپرده سکه نسبت به بازار نقد آیا قیمت سکه‌های بورسی واقعی است؟ گفت: با توجه به اینکه نقدینگی قابل توجهی برای خرید و فروش سکه بورسی درگیر شده است نمی‌توان گفت که قیمت‌ها دراین بازار غیرواقعی است چرا که براساس عرضه و تقاضا اتفاق افتاده است.
وی توضیح داد: تا دو ماه پیش قیمت سکه بورسی و بازار نقد یکسان بود، اما به‌صورت مقطعی و به دلایلی که اشاره شد میزان تقاضا دراین بازار رشد کرد و باعث افزایش قیمت شده است. این درحالی است که با فعالیت بازار نقد به‌طور قطع دوباره بخشی از نقدینگی به بازار سکه نقد بازمی گردد.
به‌گفته این کارشناس به‌دلیل اینکه بازار سکه نقد به‌دلیل کرونا غیرفعال شده بود قیمت‌ها دراین بازار پایین‌تر است و هم‌اکنون خود را به قیمت سکه‌های بورسی که واقعی‌تر است نزدیک می‌کند.
سکه بورسی شفاف‌تر است
کاظم‌زاده در ادامه با اشاره به اینکه معاملات در گواهی سپرده سکه شفاف‌تر است گفت: برخی سعی می‌کنند اینگونه وانمود کنند که قیمت سکه‌های بورسی غیرواقعی است این درحالی است که بازار سرمایه به‌دلیل شفافیت قابلیت اتکای بیشتری دارد ولی در بازار نقد معاملات به‌صورت سنتی انجام می‌شود و شفافیت بازار سرمایه را ندارد. این کارشناس افزود: اگر در بازار گواهی سپرده سکه سفته بازی رخ می‌داد باید از ماه‌های قبل که قیمت بازار نقد و بورس یکسان بود این اتفاق می‌افتاد؛ اما مهم‌ترین دلیلی که رشد قیمت‌ها را سبب شده افزایش میزان تقاضاست که نقدینگی قابل توجهی را به این بازار روانه کرده است.
ساز وکار سکه در بورس
هم‌اکنون تمام معاملات گواهی سپرده سکه و همچنین صندوق‌های طلا در بورس کالای ایران صورت می‌گیرد. گواهی سپرده سکه که قیمت سکه را به 10 واحد تقسیم کرده‌اند تنها برپایه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید و استاندارد کار می‌کنند.
براین اساس سرمایه‌گذارانی که سکه فیزیکی در اختیار دارند می‌توانند سکه‌های خود را به انبار یکی از بانک‌های فعال دراین حوزه تحویل دهند و روز بعد گواهی سپرده خود را دریافت کنند که این گواهی در بورس قابلیت معامله دارد. همچنین کسانی که سکه فیزیکی ندارند هم می‌توانند با کد بورسی برای خرید گواهی‌های سکه که در چند نماد محدود عرضه می‌شود اقدام کنند و حتی در صورت تمایل سکه‌های فیزیکی خود را از انبار بانک‌ها تحویل بگیرند. هم‌اکنون دامنه نوسان گواهی سپرده سکه در بورس یک درصد است و براین اساس در هر روز معاملاتی تا یک درصد امکان تغییر دارد. اما صندوق‌های طلا به نوعی واسط میان گواهی سپرده سکه و سرمایه‌های خرد هستند. این صندوق‌ها با تقسیم ارزش صندوق خود به واحدهای خرد که هم‌اکنون از 2 تا 7 هزار تومان در نوسان است قابلیت ورود سرمایه‌گذاران خرد را فراهم کرده‌اند. البته پایه این صندوق‌ها نیز تنها بر سکه و گواهی سپرده آن استوار است. درحالی که در گواهی سپرده سکه برای داشتن یک قطعه سکه باید 10 گواهی خریداری شود که نقدینگی بیش از 7 میلیون تومان نیاز دارد در صندوق‌های طلا حتی با سرمایه‌های بسیار کمتر هم می‌توان بخشی از یک سکه را صاحب شد.
نگاه
میزان سازگاری با بازار جهانی
یکی از رخدادهای قابل توجه در بازار طلا و سکه ایران در طول حدود دو سال اخیر این است که بازار داخلی رابطه قیمتی خود را با بازار جهانی کاهش داده است. هرچند در فرمول تعیین قیمت سکه از قیمت اونس جهانی طلا استفاده می‌شود، اما روند حرکتی بازار طلای ایران بیشتر به بازار ارز نگاه می‌کند. این درحالی است که در گذشته همواره اونس جهانی و دلار دو بال تعیین قیمت طلا و سکه در بازار ایران بود. برهمین اساس درشرایطی که قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید درماه‌های اخیر با شیب تندی صعود کرده است، قیمت‌ها در بازار جهانی تغییر قابل توجهی نداشته است. قیمت هر اونس طلای جهانی در روز گذشته هزار و 731 دلار بود که نسبت به روز کاری قبل 1.3 دلار کاهش نشان می‌دهد. البته بررسی روند شش ماهه اونس طلا حاکی از رشد قیمت آن است به طوری که درانتهای آبان ماه سال گذشته هر اونس طلا هزار و 470 دلار بود که در ابتدای دی ماه گذشته به هزار و 517 دلار و در انتهای بهمن به‌هزار و 604 دلار افزایش یافته است. در روزهای پایانی فروردین امسال نیز اونس با نرخ هزار و 718 دلار وارد کانال هزار و 700 دلاری شده است که نقطه اوج آن در شش ماه اخیر هزار و 738 دلار بوده که در 26 فروردین امسال ثبت شده است. حال اگر میزان تغییر قیمت اونس طلا را درمدتی که ویروس کرونا در ایران شیوع پیدا کرده است با تغییر قیمت سکه مقایسه کنیم اختلاف بسیار زیادی را می‌بینیم. در روز نخست اسفند ماه گذشته بهای اونس هزار و 620 دلار بوده که در روز گذشته به هزار و 731 دلار رسیده و بدین ترتیب دراین مدت اونس 111 دلار معادل 6.8 درصد رشد قیمتی داشته است. اما قیمت سکه تمام بهار آزادی در بازار نقدی در همین بازه زمانی یک میلیون و 576 هزار تومان معادل 29.5 درصد رشد قیمت داشته است.
دراین مدت این نوع سکه از 5 میلیون و 330 هزار تومان به 6 میلیون و 906 هزار تومان رسیده است. این تغییر قیمت برای سکه بورسی 42.9 درصد برابر با 2 میلیون و 290 هزار تومان بوده است. به طوری که قیمت 5 میلیون و 331 هزار تومانی آن در ابتدای اسفند به 7 میلیون و 621 هزار تومان رسیده است.