حذف زودهنگام لاریجانی توسط اصولگرایان

زینب صفری: اصولگرایان قم برای دومین‌بار علی لاریجانی را از لیست مورد حمایت خود در انتخابات مجلس بیرون گذاشتند. لاریجانی که این شرایط را یک‌بار دیگر در انتخابات مجلس دهم تجربه کرده بود و در نهایت با ائتلافی نانوشته در لیست مورد حمایت اصلاح‌طلبان قرار گرفت با ریزش آرای خود مواجه شد و به جای نماینده اول به عنوان نماینده دوم قم راهی مجلس شد. اصولگرایان تندرویی که پیش از این موفق شدند با بازی‌های سیاسی خود لاریجانی را از ترکیب ساز و کارهای انتخاباتی اصولگرایان بیرون بگذارند ظاهرا این بار در تلاش برای بیرون کردن لاریجانی از قم هستند. 

دیروز احمد امیرآبادی فراهانی نماینده اصولگرای قم به فارس خبر داد که شورای هماهنگی جبهه اصولگرایان قم با ۲۶ عضو بعد از تایید عملکرد او و دیگر نماینده قم مجتبی ذوالنوری حمایت مجدد خود را از این دو نفر اعلام کرده و به عنوان سومین کاندیدا نیز از علیرضا زاکانی اعلام حمایت کرده است. به گفته او برای انتخاب سومین نفر، ۱۰ نفر مطرح بوده‌اند که بعد طی مراحل مختلف  ۴ نفر از جمله علیرضا زاکانی، روانبخش، محسن موحدی و آقامیری باقی ماندند که از میان آنها در نهایت زاکانی انتخاب شده است. امیرآبادی تاکید کرده که شورای هماهنگی اصولگرایان قم در مرحله بررسی کارنامه نمایندگان فعلی قم از لاریجانی هیچ رزومه‌ای نخواسته است. در انتخابات قبل هم امیرآبادی، ذوالنور و آشتیانی لیست سه نفره اصولگرایان قم را تشکیل ‌دادند که البته آشتیانی به دلیل رسیدن به سن ۷۹سالگی، امکان کاندیدا شدن نداشت.

 اما عزم اصولگرایان برای کنار گذاشتن لاریجانی تا بدانجا بود که آنها برخلاف عرف معمول منتظر اعلام نظر جامعه مدرسین قم هم نماندند تا بدون توجه به لیست جامعه مدرسین، لیست شورای هماهنگی اصولگرایان قم نهایی شود. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سه انتخابات قبلی مجلس، از علی لاریجانی حمایت کرده بود؛ حتی در دور قبل و به‌رغم عدم حمایت اصولگرایان آنها از لاریجانی حمایت کرده بودند و بعید هم نیست که این اتفاق یک‌بار دیگر در این دور هم رخ دهد. 

اما آیا اصولگرایان موفق خواهند شد تا لاریجانی را وادار به خروج از قم کنند؟ اگرچه هنوز برای پیش‌بینی خیلی زود است اما همزمان با بالا گرفتن خبر حضور زاکانی در کنار امیرآّبادی و ذوالنوری برای کاندیداتوری از قم، سخن از لیست سه نفره علی لاریجانی، بهروز نعمتی و رضا فرجی دانا از سوی طیف میانه‌رو نیز شنیده می‌شود. لیستی که بهروز نعمتی در گفت‌و‌گو با سازندگی آن را رد نمی‌کند. نعمتی از چهره‌‌های نزدیک به علی لاریجانی پیش از این هم به آنا گفته بود «زاکانی از هر حوزه‌ای کاندیدا شود من هم از همان حوزه کاندیدا خواهم شد». نعمتی به سازندگی می‌گوید که تصمیم اصولگرایان در این دور تصمیم جدیدی نیست و علی لاریجانی هیچ وقت مورد حمایت اصولگرایان قم نبوده است. او معتقد است موقعیت لاریجانی با این تصمیم متزلزل نخواهد شد چرا که «رای آقای لاریجانی در این سبد نیست. از مجلس نهم و دهم آن مجموعه اصولگرایان قم دیگر با آقای لاریجانی نبودند. در دور هشتم هم بخشی از آنها با آقای لاریجانی بودند.» او بر همین مبنا تاکید می‌کند موقعیت لاریجانی از گذشته بهتر هم خواهد شد. 

اما حتی اگر چنین لیستی واقعیت داشته باشد و لاریجانی در کنار آنها کاندیدای مجلس باشد باز هم راه برای او آسان نخواهد بود. ناصر ایمانی فعال سیاسی اصولگرا اما معتقد است که علی لاریجانی در این دور انتخابات مجلس، با فرض داشتن نیم نگاهی به انتخابات ریاست جمهوری چاره‌ای ندارد جز اینکه مناسبات را به گونه‌ای پیش ببرد که هم وارد مجلس شود و هم حتما بتواند ریاست آن را بر عهده بگیرد. امری که البته آسان نخواهد بود. 

موقعیت پیچیده لاریجانی

ایمانی در گفت‌و‌گو با سازندگی معتقد است وضعیت لاریجانی و جریان ایشان در این دوره وضعیت پیچیده‌ای است. او دلیل این امر را اینگونه تشریح می‌کند: «چرا که قاعدتا شاید ایشان دیگر تمایلی نداشته باشد نوعی ائتلاف ولو نانوشته و ناگفته مانند دوره قبل با اصلاح‌طلبان داشته باشد و از طرفی اصلاح‌طلبان هم با خط و نشان‌هایی که در این دوره می‌کشند آنها هم تمایل ندارند بخواهند از غیراصلاح‌طلب خالص با افراد یا جریان‌هایی ائتلاف کنند. آنها به طور صریح گفته‌اند که افرادی با لیست ما به مجلس رفتند اما بعد به دنبال کار خودشان رفتند که منظورشان آن چند نفر از طیف لاریجانی بودند که در لیست اصلاح‌طلبان گذاشته شدند. البته به خاطر موقعیت ضعیفی که الان اصلاح‌طلبان در افکار عمومی دارند ایشان هم تمایلی ندارد که از جانب آنها مورد حمایت قرار بگیرد. از طرف دیگر ایشان با اصولگرایان هم مشکل دارد. اصولگرایان هم مقداری از ایشان در موارد متعددی دلخوری دارند. البته اینها دلخوری است و نه مانعی برای فعالیت مجدد.»

شرط لاریجانی برای همکاری با اصولگرایان 

اما آیا همه طیف‌های اصولگرایی از لاریجانی دلخوری دارند؟ پاسخ ایمانی به این سوال این است که: «این شامل همه اصولگرایان نمی‌شود. برخی از طیف‌های اصولگرا مانند پایداری‌ها مشکل جدی با شخصیت آقای لاریجانی دارند و همینطور آقای لاریجانی با آنها. برخی طیف‌های قدیمی‌تر اصولگرا مانند جامعه روحانیت و جامعه مهندسین مقداری دلخوری از آقای لاریجانی به دلیل برخی مواضعی دارند که در این چند سال گذشته داشته که البته در حد دلخوری‌های درون خانوادگی است. این دلخوری‌ها مانعی برای فعالیت‌های مشترک در اینده نیست.»

ایمانی تاکید می‌کند: «اما آقای لاریجانی مشکلی با برخی طیف‌های اصولگرایی مانند پایداری دارد که با آنها مرزهای خیلی جدی و محکمی دارد و به همین دلیل هم تا تکلیف پایداری‌ها در جریان اصولگرا مشخص نشود ایشان هم ظاهرا تمایلی به همکاری با اصولگراها ندارد. البته مسئله آقای لاریجانی با اصولگراها فقط جبهه پایداری نیست ولی عمده‌ترین آن همین موضوع است. ایشان مقداری درباره برخی خط مشی‌های سیاسی اصولگراها و همینطور افرادی که از جانب اصولگراها موضع‌گیری می‌کنند ایراد دارد. که البته مقداری هم طبیعی است و این اختلاف‌نظر در بین خود اصولگرایان هم وجود دارد. اینها اما موانع جدی نیست. مانع جدی آقای لاریجانی برای همکاری با اصولگراها تعیین تکلیف اصولگراها با برخی طیف‌های تندرو و در راس آنها جبهه پایداری است.»

لاریجانی به شکل انفرادی کاندیدا می‌شود؟

ایمانی بعد از توصیف موقعیت پیچیده لاریجانی در این انتخابات این را هم می‌گوید که:‌ «تصور می‌کنم لاریجانی به دلیل موقعیتی که هم نسبت به اصولگرایان و هم اصلاح‌طلبان دارد شاید ترجیح بدهد به طور مستقیم یا غیر‌مستقیم از طریق یکی از جناح‌های سیاسی مطرح کاندیدا نشود. یعنی ایشان مجبور شود اگر هم بخواهد برای مجلس کاندیدا شود به شکل انفرادی و مستقل کاندیدا شود.» 

پیروزی به شرط کاندیداتوری از تهران یا آمل

اما آیا در این صورت شانسی برای پیروزی خواهد داشت؟ ناصر ایمانی معتقد است که از آنجا که لاریجانی چهره شناخته‌شده و مطرح و معتدلی از نظر افکار عمومی است اگر کاندیدا شود شانس بالایی برای رای دارد. او البته برای این پیش‌بینی شرطی هم دارد:‌ «البته این پیش‌بینی من در صورت کاندیداتوری ایشان از تهران یا برخی شهرهای دیگر مثل آمل است که زادگاه ایشان هم محسوب می‌شود. فکر می‌کنم شاید در قم این اتفاق نیفتد. چرا که ایشان بار قبل هم نتوانست رای نفر اول را در قم داشته باشد و نفر دوم شد. ممکن است ایشان در قم شانس قطعی ندارد. اما در تهران موضوع متفاوت است.»

لاریجانی و چالش انتخابات ۱۴۰۰

اگرچه برخی معتقدند حضور لاریجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ می‌تواند مانع کاندیداتوری او در انتخابات مجلس شود اما ایمانی معتقد است: «نه‌تنها منعی در این باره وجود ندارد بلکه برای کسی که بخواهد کاندیدای ریاست جمهوری شود خوب هم هست که در مجلس حاضر شود و از پایگاه مجلس به ریاست‌جمهور‌ی برود.» اما او معتقد است لاریجانی برای طی این مسیر باید بر یک چالش پیروز شود و آن حتمی کردن ریاست خود بر مجلس یازدهم است: «در مورد آقای لاریجانی با دیگر کاندیداها یک تفاوت وجود دارد. و آن این است که اگر ایشان قصد کاندیداتوری ریاست‌جمهوری را داشته باشد و از یک حوزه‌ای رای بیاورد و وارد مجلس شود اما به هر دلیلی رئیس مجلس نشود در این صورت مقداری برای ایشان وجهه خوبی نخواهد داشت که بخواهد کاندیدای ریاست‌جمهوری شود. کسی که ۱۲ سال رئیس مجلس بوده و در آستانه انتخابات ریاست جمهور‌ی دیگر نتواند رئیس مجلس شود نوعی شکست سیاسی محسوب می‌شود که موقعیت ایشان را در انتخابات ریاست جمهوری متزلزل می‌کند.»

اما آیا این به منزله رقابت لاریجانی با قالیباف خواهد بود؟ ناصر ایمانی اینگونه فکر نمی‌کند. این فعال سیاسی اصولگرا از اساس درباره اینکه اصولگرایان اکثریت مجلس آینده را به دست خواهند گرفت دچار تردید است:‌ «من اصلا درباره این موضوع که اصولگرایان می‌توانند اکثریتی در مجلس آینده به دست بیاورند که رئیس مجلس را انتخاب کنند تردید جدی دارم. با قاطعیت نمی‌گویم این موضوع رخ نمی‌دهد بلکه می‌گویم این موضوع خیلی شکننده است و نباید روی آن حساب کرد. از طرف دیگر سرلیستی آقای قالیباف هنوز محل تردید است و از طرف دیگر معلوم نیست اگر کسی سرلیست شود لزوما رئیس مجلس هم خواهد شد. اما در مورد لاریجانی اگر در انتخابات ریاست جمهوری بعدی شرکت کند و در انتخابات مجلس هم بخواهد وارد شود باید طوری برنامه‌ریزی کند که حتما رئیس مجلس شود. در غیر‌ این صورت شرایط ایشان برای ریاست جمهوری مشکل می‌شود.»

ایمانی پیش‌بینی می‌کند مجلس آینده در دست گروه دیگری که به آن معنا اصلاح‌طلب و اصولگرا نباشند خواهد افتاد. او این گروه سیاسی را فاقد خاستگاه و سابقه سیاسی مشخص می‌داند و می‌گوید:‌ «مشخصه آنها این است که افرادی هستند که از ناراحتی مردم از دو جناح سیاسی بیایند و رای مردم را بگیرند. یعنی آنها حاصل رای سلبی مردم به هر دو جناح و سیاسیون معروف هستند.»‌