مرکز پژوهش‌های مجلس تورم کالاهای اساسی را ۵۳ درصد اعلام کرده است. کاهش قدرت خرید مردم و مشکلات اقتصادی فزاینده به تقویت موضع طرفداران احیای کالابرگ منجر شده است. با این همه طیفی از صاحب‌نظران این روش را قماری از پیش باخته می‌خوانند. محمدحسن دوگانی عضو کمیسیون برنامه، بودجه می‌گوید، سیستم کالابرگ در ۳۰ سال پیش نیز اشتباه بود و اجرای دوباره آن عقبگرد به گذشته است. وی معتقد است: به طور قطع مجلس مخالف چنین طرحی است، زیرا عقبگرد به گذشته با توجه به شرایط امروز کشور اقدام درستی نیست.
علم اقتصاد دوراهی را نمی‌شناسد
دکتر کمیل طیبی/ استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان
شاید بدیهی‌ترین مساله‌ای که در مورد دوراهی اقتصاد آزاد و کوپن می‌توان مطرح کرد این موضوع است که اصولاً علم اقتصاد چنین دوراهی‌ای را چندان به رسمیت نمی‌شناسد. مکانیسم‌های آزموده‌شده بازار که بر اساس عرضه و تقاضا عمل می‌کنند در صورت وجود بستری شفاف امکان عمل مستقل را دارند و نیازی به مداخلات محیر‌العقول نبوده و نیست .
کوپن باعث گستردش فساد
دکتر لطفعلی بخشی / استاد دانشگاه علامه
نظام‌های کنترلی از این دست در هیچ جای دنیا پاسخ نداده است و در کشور ما نیز، غیر از دوران متفاوت جنگ، نتیجه‌ای بس نامطلوب داشته است. کوپن مصرف‌کننده را معتاد و چشم انتظار دست دولت و تولید‌کننده را مجبور به تولید کالاهای محدود می‌کند که هیچ‌یک از این ویژگی‌ها در دنیای امروز کارساز نیست.
مناسب در شرایط بسیار بحرانی
پروفسور جواد صالحی اصفهانی / استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیاتک
مکانیسم کوپن، در شرایط بسیار بحرانی می‌تواند بهتر از سایر سیستم‌ها کار کند. در سیستم کوپنی درواقع دولت موظف است به فروشنده کالا تفاوت قیمت یارانه‌ای و هزینه فروشنده را بپردازد و واردکننده یا فروشنده ملزم می‌شود کالا را به دست کسانی برساند که دولت به آنها کوپن داده و از ریزش یارانه جلوگیری می‌شود. این سیستم علاوه بر کشور خودمان در دهه 60، در کشورهای مختلف از جمله آمریکا در زمان جنگ اجرا شده است.
در شرایط فعلی ایران، مهمترین موضوعی که سیاستگذار باید به آن توجه کند افزایش انعطاف در اقتصاد و فضای کسب‌وکار است. اگر در دوران صلح ساخت جاده و فراهم کردن زیرساخت‌های ارتباطی وظیفه دولت است، در دوران تحریم این یکی از وظایف دولت است که انعطاف اقتصاد را بالا ببرد تا عوامل تولید بتوانند راحت‌تر از یک بخش به بخش دیگر بروند. به این ترتیب تولیدکننده‌ای که به خاطر تحریم‌ها بازار خود را از دست داده، می‌تواند به تولید کالای دیگری بپردازد. دولت باید با کم کردن هزینه‌های بوروکراتیک به تولیدکنندگان کمک کند. راحت‌تر سرمایه و فعالیت خود را از یک بخش به بخشی دیگر ببرند تا منابع تولید اشتغال از بین نروند.
صورت مساله اشتباه است
دکتر عباس آخوندی / استاد دانشگاه تهران
کاربست تدبیر توزیع کوپنی برخی ارزاق عمومی ضرورتاً ملازمت با اقتصاد متمرکز و مشروعیت دخالت بیشتر دولت در اقتصاد دارد؟ این ادعا مانند این است که گفته شود که در شرایط بحران، قانون جاذبه زمین کار نمی‌کند یا آب سربالا می‌رود. از این روست که من می‌گویم اساساً صورت مساله اشتباه طرح شده است.
کوپن مانند کورتن است
دکتر عبدالحسین ساسان
داستان امروز کشور همانند بیماری است که سبک زندگی اش، بیماری زاست و به جای پیشگیری برای درمان مجبور است مدام قرص و دارویی را که پزشک تجویز کرده را مصرف کند. سبک زندگی اقتصاد ایران نیز همین گونه بیماری آفرین است. ما نیز هیچ گاه به بهداشت اقتصاد کشور توجه نکردیم؛ بنابراین طی چند دهه اخیر وقتی اقتصاد بیمار شد تنها به دنبال درمان آن هم به شیوه های مختلف بودیم. بهداشت اقتصادی این است که در سطح همسایگان تاجایی که ممکن است وابستگی و دوستی متقابل را ایجاد کنیم، هم‌چنین در سطح بین المللی نیز منافع مشترک تعریف کنیم و با تضادهای خود با قدرت ها را به منفعت مشترک تبدیل کنیم. باید توجه داشت که درگیری و نزاع چه برحق و چه ناحق هزینه بر است؛ و بعدا نیازمند درمان خواهد بود. اگر تمام دعاوی کشورمان نیز برحق باشد باید هزینه هایی همچون حذف طبقه متوسط، بازگشت سیاست کوپنی و ... را که عواقب آن کوتاه مدت نیست را پذیرا باشد.
کوپن، دارویی با عوارض وحشتناکی است که احتمال بازگشت این سیاست به دلیل شرایط اقتصادی موجود وجود دارد و به طور قطع یکی از مهمترین عوارض ناخواسته آن، اتلاف سرمایه های ملی است. وقتی سیستم کوپنی پیاده شود همانند یارانه نقدی، همه استفاده از آن را حق خود می دانند حتی اگر به آن نیاز نداشته باشند و و آن را در خانه خود می گندانند. به عنوان مثال در دوران جنگ که کشور با کمبود مواجه بود، خانواده ها از همان سنین کودکی و تولد برای دختران خود جهیزیه تهیه می کردند و به این ترتیب خانه ها به آشغال دانی تبدیل شد. اما باید توجه داشت که متاسفانه این کالاها سرمایه های ملی بودند که در گذر زمان بی ارزش و دِ مُده شدند.
در مجموع این سیاست خوب نیست، اما اگر پزشک تشخیص دهد همانند آنتی بیوتیکی است که به مرور زمان همه به آن مقاوم شده اند. با این وجود به ناچار برای بیمار تجویز می شود چون احتمال از دست رفتن وی وجود دارد. نگاهی که امروز به پیاده سازی سیاست کوپن در کشور می شود همانند بیمار در حال مرگ است. دولت ها و اقتصادهای بیمار کوپن را تجویز می کنند و کوپن همانند کورتن است که عوارض زیادی دارد اما ناچار به استفاده آن هستیم.
قوانین اقتصاد بی‌رحم هستند
دکتر طهماسب مظاهری
اصلاح سیاست‌های اقتصادی یک راه دارد و آن رعایت قوانین و اصول ذاتی اقتصاد است. قوانین اقتصاد بی‌رحم هستند. خود را به کسانی که آنها را نادیده بگیرند، تحمیل می‌کنند. هیچ جایگزینی برای تصمیمات اصولی اقتصادی وجود ندارد. در تصمیمات اقتصادی باید بدیهیات را ملاحظه و ملحوظ کرد. برای انتخاب راه، سه اقدام باید انجام شود: ابتدا باید مقصد را تعیین کرد، در قدم دوم مسیر مناسب و سرعت حرکت به سمت آن هدف را انتخاب کرد و اقدام سوم طراحی و انتخاب ابزار و موکب مناسب برای حرکت در آن مسیر است.
به قوانین اقتصادی تکیه کنیم
دکتر موسی غنی نژاد
تصور اینکه در شرایط بحران و جنگ اقتصادی نباید به قوانین علم اقتصاد اعتنا کرد همانند این است که بگوییم وقتی سیل یا زلزله می‌آید باید قوانین علم فیزیک را نادیده گرفت! اتفاقا وقتی شرایط بحرانی و چالش‌برانگیز می‌شود باید بیش از همیشه به قوانین علمی تکیه کرد.