40 اقتصاددان، فعال اقتصادی و مدیر تشکل به همین کوتاهی اقتصاد ایران را توصیف کردهاند. برخی کوتاه و هشدار دهنده و برخی طولانیتر و با دوز هشدار بیشتر. نیازی به گفتوگو و مقالههای بلند و طولانی نیست. برآیند تمام نظرات این است که بدنه اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات عمیق است.
اقتصاد ایران در بیش از چهاردهه گذشته روزهای پر فرازو نشیب بسیاری را به خود دیده که در اغلب این روزها تحریم و محدودیتهای بینالمللی میهمان آن بوده است، اما از نگاه اقتصاددانان تحریم تنها خار فرورفته در چشم اقتصاد ایران نیست و خارهای دیگری نیز آن را آزار میدهد. از میان تحلیلها و بررسیهای کارشناسانه هماکنون اقتصاد ایران با شش ابرچالش روبهروست. صندوقهای بازنشستگی درآستانه ورشکستگی، بحران آب، محیط زیست، بیکاری، بودجه دولت و نظام بانکی ابرچالشهایی هستند که قاطبه اقتصاددانان درباره وجود و نزدیکی آنها اتفاق نظر دارند و هشدار میدهند که بخش عمدهای از این ابرچالشها زیرساختی بوده و در طول سالها برروی هم انباشته شده تا اکنون به یک بحران قریب الوقوع تبدیل شدهاند.
محمد ادیب، استاد دانشگاه اصفهان: تورم، تحریم، مجلس کم اثر، دولت ناتوان و پیر، ناامیدی به بهبود، ابهام در آینده.
جعفر خیرخواهان، اقتصاددان: اقتصاد بسته فسادزای مریدپرور که فراری دهنده سرمایهگذار و کاهنده ثروت ملی است.
داود سوری، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزش عالی بانکداری: جوجه اردک زشت
سیدعلی مدنیزاده، عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف: اقتصاد ایران؛ کودک با استعداد بدسرپرست
وحید محمودی کارشناس اقتصادی: اقتصاد ایران با شرایط دشوار هم آیندی و هم برآیندی کثیری از چالشها روبهرو است.
زهرا کریمی ،استاد دانشگاه مازندران: بحران زده، بیمار و گرفتار
رضا بوستانی، اقتصادان: فاقد مدیریت اقتصادی.
احمد حاتمی یزد، کارشناس بانکی: مهمترین مشکل ما تحریم اقتصادی امریکاست که مسائل بانکی را قفل کرده و نقل و انتقال وجوه را غیرممکن کرده است.
مهران بهنیا، اقتصاددان: اقتصاد ایران در وضعیتی ناپایدار قرار دارد و تداوم سیاستهای کنونی سبب خواهد شد ماههای پیشرو و سال آتی یکی از دورههای دشوار اقتصاد ایران از نظر شاخصهای اقتصادی طی چند دهه گذشته باشد. لذا تغییر در پارادایم سیاستگذاری اقتصادی یک ضرورت و به تعبیری حیاتی این روزهای اقتصاد کشور است.
ارغوان فرزین معتمد، کارشناس اقتصادی: اقتصاد ایران از بیماری بیتعادلی رنج می برد که این بیماری به دلیل استفاده مکرر از داروهای سرمایهای مزمن شده است. درمان این بیماری جز با ترکیب داروهای سرمایهای و اجتماعی ممکن نیست.
علی فرح بخش، کارشناس اقتصادی: اکنون در اقتصاد ایران همه چیز در تعلیق است.
علی فاضلی، رئیس اتاق اصناف: اقتصاد ایران بیمار است، درمان این اقتصاد در کوچکسازی دولت و واگذاری اقتصاد به مردم بویژه بنگاه هاست.
کامران ندری، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق: مواهب نفتی، همیشه مشکلات عمیق اقتصادی ما از جمله رانت و فقدان انضباط مالی را پوشانده است و مشکلات امروز ما ریشه در این امر دارد.
محمدقلی یوسفی، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی: اقتصاد ایران در برزخ قرار دارد و مثل مناطق جنگ زده و غارت شده است.
فتحالله تاری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی: اقتصادی که مدیران در حاکمیت باید به وظیفه نظارتی خود توجه کنند.
علی رحمانی، عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا: اقتصاد ما در یک وضعیت بحران زده و بلاتکلیفی است و نیاز به یک برنامه واقع گرایانه و مورد توافق گروههای ذینفع دارد تا از سرمایههای انسانی و مالی حمایت شود.
عباس هشی، تحلیلگر بازار سرمایه: ریشه ناآرامیها و بحران پولی در فساد، رانت و تبعیض است و متأسفانه دولت عزمی برای مبارزه با علت اصلی بحران اقتصادی کشور ندارد.
میثم هاشم خانی، تحلیلگر اقتصادی: اقتصاد ایران میتواند با نرخ رشد بالا، فقر و نابرابری کم پیش برود اگر موانع راه اندازی کسب و کار را به حداقل برسانیم.
علی مزیکی، تحلیلگر اقتصادی: اقتصاد کشور در یک وضعیت آچمز قرار گرفته است بویژه اگر مکانیسم قیمتها را آزاد بگذاریم به نفع تولید و به ضرر اقشار آسیب پذیر است و اگر کنترل کنیم به ضرر تولید گام برداشتهایم.
احمد روستا، جامعهشناس: اقتصاد ایران در جهت گیریها، سیاستها و رفتارهایش مبهم عمل میکند. هیچ چیزی قابل پیشبینی و شفاف نیست و دولتمردان و بخش خصوصی ما باید مدیریت در شرایط ابهام را یاد بگیرند.
محسن جلالپور، رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران: در حوزه سیاسی هیچ اقدامی به اندازه بازسازی امید و بازگرداندن اعتماد به جامعه اهمیت ندارد. در حوزه اقتصادی بازگرداندن ثبات به رفتار دولت و پیشبینی پذیر کردن سیاستها اهمیت فوقالعاده دارد. در حوزه اجتماعی به حداقل رساندن دخالتها در سبک زندگی مردم بسیار مهم و تعیین کننده است.در حوزه دیپلماسی تعریف منافع ملی و ترمیم رابطه با جهان باید در اولویت قرار گیرد. در حوزه حکمرانی تغییر فکر و تغییر انگاره نقش کلیدی در پیشبرد اهدافی که اشاره کردم دارد.
فرشید پورحاجت، رئیس اتحادیه کانون سراسری انبوه سازان: آرزوی آرامش و ثبات برای اقتصاد
ایرج رهبر، رئیس انجمن صنفی انبوه سازان تهران: شرایط اقتصادی مناسب مردم ایران نیست.
مصطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه املاک: اقتصاد از حالت بیماری هم گذشته است.
محمد شفیع ملکزاده، رئیس اتحادیههای سراسری نظام صنفی کشاورزی: اقتصاد جوابگوی زحمت تولیدکنندگان نیست
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی: اقتصاد کشور در اکثر حوزهها بلاتکلیف است. برای بخشهای اقتصادی باید تصمیم مشخص گرفت.
محمدرضا نجفی، منش رئیس انجمن صنایع همگن قطعه سازی: اقتصاد کشور با تحریم هم تهدید و هم فرصت است باید سعی کنیم که تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم.
بهمن آرمان، کارشناس اقتصادی: تحریم و اثرات آن غیرقابل انکار است. ولی با هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای غیرمرتبط با تحریمها میتوان از آن عبور کرد.
هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی: عدم تخصیص بهینه و مناسب منابع.
ولیالله محمد ولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر: نابه سامانی بازار ارز و عمل نکردن بانک مرکزی به تعهدات خود.
حسین سلاح ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران: صعوبت موجود در فضای کسب و کار کشور مهمترین عامل بازدارنده و محدود کننده اقتصاد کشور، حتی بیشتر از تحریمهای دشمنان است.
محمد علی خطیبی، کارشناس انرژی و نماینده اسبق ایران در اوپک: اقتصاد ایران در شرایط تحریم قرار دارد و این تحریم همان اندازه که نقطه ضعف است، مثبت نیز ارزیابی میشود. از این جهت که میتوانیم نقاط ضعف را شناسایی و رفع کنیم. خام فروشی بزرگترین نقطه ضعف اقتصاد ایران است که امیدوارم در دولت و مجلس امسال این دندان لق را در بودجه بندی سال 1398 بکشند. کاهش و یا صفر کردن وابستگی بودجه ایران به نفت میتواند پاسخ واقعی و عملی ایران به کسانی که تحریم کردند باشد.
سید مهدی حسینی، کارشناس ارشد انرژی: وضع اقتصاد ایران خوب نیست. مهمترین غفلتی که در این رابطه شده و فرصتی که از دست رفته، «عدم تنظیم روابط بینالمللی و تولید ثروت »است. ما باید شکارچی فرصتها باشیم اما متأسفانه فرصتهای زیادی را از دست دادهایم. چراکه در داخل اجماع و تعامل وجود ندارد. این مشکلات باعث شده که امروز اقتصادی ضعیف و بیمار داشته باشیم.
نرسی قربان، کارشناس بینالملل انرژی: اقتصاد ایران دارای پتانسیلهای بسیار بالایی است که باید با تعامل جهانی و تخصصگرایی از آن استفاده شود. متأسفانه امروز هر دو بخش با مشکل مواجهایم.
محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن: دولت در مهار نقدینگی 1700 هزار میلیارد تومان و استفاده آن در جریان تولید کشورتوانایی ندارد.
مهدی پورقاضی رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی ایران: اقتصاد ایران، اقتصادی است که پوپولیسم روی آن حاکم است و هیچ تئوری روشنی برای توسعه ندارد.