در حالی که در سال‌های گذشته اسحاق جهانگیری در سخنانی افشاگرانه، از خروج ٢٢میلیارد دلار سرمایه توسط عده‌ای و ظرف کمتر از ١٨ ماه از کشور در دولت احمدی‌نژاد خبر می‌داد، حالا رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم در اظهاراتی افشاگرانه و مشابه سخنان جهانگیری جمله‌ای خبرساز را بر زبان آورده است.
او گفته «٣٠میلیارد دلار در دو سه ماه پایانی سال گذشته از ایران خارج شد»، همین و بس.
نه تنها «محمدرضا پورابراهیمی» که کمتر کسی حاضر شده درباره خروج 30میلیارد دلار حرفی بزند و به سوالاتی از این دست پاسخ دهد که این پول توسط چه کسانی و برای چه از ایران خارج شده است؟ آیا آن طور که سخنگوی دولت گفته این پول‌ها صرف خرید ملک در کشورهای خارجی شده است؟ آیا چنین سرمایه‌‌ای (عددی نزدیک به درآمد نفتی یک‌سال) توسط مسافران ایرانی آن هم در دو سه ماه از کشور خارج شده است؟ اگر خارج شده به چه نحوی این خروج انجام شده است؛ و...
با این همه «مهدی پازوکی» اقتصاددان به پرسش‌های همدلی در باره موضوع فوق پاسخ گفته است. او می‌گوید: چنین امری (خروج 30میلیارد دلار از کشور آن هم در طول 3 ماه) با عقل و حساب و کتاب آماری جور در نمی‌آید. در ادامه مشروح این گفت وگو را می‌خوانید:
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید 30 میلیارد دلار در دو سه ماه پایانی سال پیش، از کشور خارج شده است. سوال من از شما این است که این میزان سرمایه که بیش از نیمی از فروش نفت سالانه کشور است، آیا اساساً در این بازه زمانی ممکن است و اگر چنین اتفاقی افتاده آیا به شکلی هدفمند و با وجود یک اتاق فکر مشخص این میزان سرمایه از کشور خارج شده یا نه به شکلی متکثر و از طریق خروج ارز صورت گرفته است؟
اگر افرادی ذخایر ارزی را از کشور خارج کردند، آقای پور ابراهیمی که در جایگاه ریاست کمیسیون اقتصادی مجلس است، لطف کنند و در این مورد شفاف‌سازی کنند.
اگرقرار باشد امنیت روانی بازار و جامعه را مختل کنیم، آن بحث دیگری است. ایشان یک حرف دیگری هم گفته بودند مبنی براینکه 5/2 میلیارد دلار ارز مجازی از کشور خارج شده است. در حالی که کشوری مثل کره جنوبی که یکی از بزرگ‌ترین بازارهای ارزهای دیجیتال را دارد سرمایه ارز مجازی‌اش حدود یک و هفت دهم میلیارد دلار است.
احتمالا برخی مسئولان تصور دقیقی از اعداد و ارقام ندارند. با 100 میلیون دلار در برخی نقاط آفریقا می‌توان حکومتی را عوض کرد. وقتی درباره اعداد صحبت می‌کنید مخصوصا اگر جایگاهی ویژه داشته باشید باید وسواس به خرج دهید، چرا که ممکن است با یک حرف اشتباه آغاز کننده جنگی روانی علیه اقتصاد و بازار باشید. 30میلیارد دلار سرمایه‌‌ای نیست که به راحتی بتوان درباره خروج آن از کشور سخن گفت و اگر هم سخنی می‌گوییم باید با جزئیات و با ارائه سند و مدرک بیان شود. اینکه در سال گذشته 51میلیارد دلار فروش نفت داشتیم و 47میلیارد دلار هم صادرات غیر‌نفتی داشتیم؛ حدود 70میلیارد دلار هم واردات داشتیم اگر منظور پولی است که به خاطر واردات از کشور خارج شده، خب بیشتر از دو برابر مبلغ رقم اعلا شده از سوی این نماینده مجلس پول از کشور خارج شده آن هم در بازه زمانی یک سال.
در دولت یازدهم هم معاون اول رئیس جمهور در سخنانی افشاگرانه از خروج 20میلیارد دلار ارز در دوران تحریم و در اواخر دولت مهرورز سخن گفت. آیا آن را هم می‌توان با چنین استدلالی مردود شمرد؟
ببینید باید توجه داشته باشید که در دوران آقای احمدی‌نژاد ما حدود 600میلیارد دلار فقط نفت فروختیم. در این مقیاس، با وجود محاصره اقتصادی ایران در آن سال‌ها و شکل گیری یک طبقه اجتماعی نوظهور و نوکیسه، خروج این میزان ارز آن هم در بازه زمانی چند ساله، امری طبیعی بوده است. مصداق‌ها بسیارند. خرید ویلادر آنتالیا و تفلیس و... غیر قابل کتمان است.
یک تحلیل دیگری که در این مورد مطرح است اینکه بخشی از منتقدان داخلی برای فشار بیشتر به دولت، آن هم بعد از خروج آمریکا از برجام، تلاش می‌کنند از این طریق دولت را بیش از پیش در موضع ضعف قرار دهند، آن هم درست به شیوه دولت روحانی در مواجهه با دولت قبل. تحلیل شما در این باره چیست؟
این تحلیل بسیار جدی است. واقعیت این است که در کشور ما رابطه اقتصاد و سیاست به طرز چشمگیری پیچیده است. بیشترین خطری که در حال حاضر اقتصاد کشور ما را تهدید می‌کند، نهادهایی هستند که در عین حالی که پاسخگو نیستند به شبکه‌های اطلاعاتی دسترسی دارند، روزنامه و خبرگزاری و دستگاه تبلیغاتی دارند و در مجموع دارای قدرت هستند. خوب، در چنین شرایطی باید به این تناقض آشکار جواب داد که چه می‌شود که در چنین شرایطی به گفته آقای پورابراهیمی، 30 میلیارد دلار از کشور خارج می‌شود و این نهادها متوجه نمی‌شوند؟
اگر کسی ارز غیر قانونی از کشور خارج کرده بازداشتش می‌کنند.
البته خود دولت روحانی هم در این شرایط مقصر است. رئیس جمهور باید بداند به جزء خداوند متعال بزرگ‌ترین پشتیبان و منبع قدرتش مردم ایران هستند. چرا شفاف مسائل را با مردم در میان نمی‌گذارد. روحانی نباید از حقوق ملت عقب‌نشینی کند. ما وقتی می‌توانیم در مقابل دشمنان خارجی بیایستیم که پشتوانه مردمی داشته باشیم. روحانی باید بداند که در 22 خرداد 96 مردم به این خاطر او را انتخاب کردند چرا که خواهان تغییر بودند. روحانی اگر می‌خواهد نامی نیک از او در تاریخ بماند، باید با باندهای قدرت و ثروت، باندهای فساد و فحشاء و باندهایی که منافع ملی ملت ایران را خدشه‌دار می‌کنند، مبارزه کند آن هم مبارزه‌ای واقعی.
در حال حاضر سوال من این است که چرا دادگاه تهران آقای پورابراهیمی را احضار نمی کند و از او درباره خروج 5/2 میلیارد دلار ارز مجازی از کشور پرس‌وجو نمی‌کند؟ بپرسد این سرمایه اساسا چگونه از کشور خارج شده است؟ چه بستری ایجاد شده که چنین اتفاق هولناکی افتاده است، البته تاکید می‌کنم اگر چنین اتفاقی افتاده باشد. چرا آقای پورابراهیمی یک جمله کلی را بدون ارائه هیچ سند و مدرکی بر زبان می‌راند؟ این هم سوالی مهم است که باید از او پرسید.
در شرایط فعلی ما به اندازه کافی مشکل و معضل داریم و این سخنان کلی و گنگ در حکم بنزینی است که تنها شعله‌ها را بیشتر می‌کند. من هم با سیاست‌های ارزی سال‌های اخیر دولت مشکل و نقد دارم. ولی راه حل این معضلات این است که کلیت سیستم را شفاف کنیم. بر زبان آوردن این سخنان از ما قهرمان نمی‌سازد، دفاع از پیوستن ایران به FATF در مجلس آن کار قهرمانانه است. پیوستن به FATF یعنی عزم جزم برای مبارزه با تروریسم. ما که خود بزرگ‌ترین قربانی تروریسم بوده و هستیم، چرا نباید به FATF بپیوندیم. اگر یک دلار بر خلاف اصول در غرب وارد حساب شما شود، سیستم متوجه می‌شود. یکی از دلایل مهمی که بانک‌های اروپایی با ما بعد از برجام وارد مبادله مالی نشدند، به دلیل وجود پولشویی در بخشی از سیستم بانکی ما بود. خوب، چرا در شرایطی که تصویب این لایحه می‌تواند اقدامی راهبردی درمقابل خروج احمقانه ترامپ از برجام باشد، در مجلس این همه جنجال به پا می‌کند. باید در نظر داشت که پیوستن ما به FATF تا حدود زیادی می‌تواند به نفع ما باشد.
یعنی واقعا بانک مرکزی نمی‌تواند رصد کند که چگونه یک کارمندی دیروز مسئول اعتبارات در یک بانک جنوب شهر تهران بوده امروز خانه‌‌ای در فرمانیه دارد، ماشین لکسوس سوار می‌شود. من سوالم این است که نهادهای نظارتی چرا دنبال این شریان‌های فساد را نمی‌گیرد؟
-شفافیت و دفاع واقعی از حقوق مردم دو مولفه مهم است که باید در شرایط حاضر به جد پیگیری شود. فکر نکنیم اگر کسی در سیستم بانکداری ما پولشویی کرد، دنیا آن را نمی‌بیند. دقیقا برعکس آنها می‌بینند. مقامات بانک مرکزی باید با پول‌های کثیف در اقتصاد مبارزه کنند.
پس به نظر شما تصویب لایحه FATF می‌تواند شکافی در محاصره اقتصادی امریکا که وزیر خارجه آمریکا از آن تحت نام شدیدترین تحریم‌ها یاد کرده، ایجاد کند؟
قطعا این گونه است. امروز سه گروه مخالف منافع ملت ایران هستند. تندروها در آمریکا به رهبری ترامپ، اسرائیل به رهبری نتانیاهو و سوم تندروهای داخلی که از قبل عدم شفافیت اقتصاد کشور منافع زیادی را به دست آورده‌اند و مصداق این حرف من در شمال شهر تهران به خوبی مشهود است. کسانی که از قبل عدم شفافیت و ترویج انتزاع جنگ و مقابله، توانسته‌اند ویلاهایی در ترکیه خریداری و سرمایه‌گذاری‌های کلانی که در گرجستان انجام دهند. من شیخ حسن نصرالله را تحسین می‌کنم. ایشان به خاطر اینکه بانک‌های لبنانی هدف تحریم قرار نگیرند در مصاحبه‌ای گفت که ما پول خود را از ایران می‌گیریم، آن هم از طریق چمدان و به شکلی نقدی به دست ما می‌رسد. این سخن راهبردی نشان از این دارد که حسن نصرالله منافع ملی کشورش برایش مهم است. ولی تندروهای ما این را نمی‌فهمند، اعداد و ارقام نادرست می‌دهند و برای حفظ منافع خود حاضرند هر کاری بکنند.
منبع: همدلی