در آخرین روزهای سال، دومین قرارداد پسابرجامی صنعت نفت کشور به امضا رسید و روس‌ها به‌طور رسمی وارد آن شدند. قراردادی بر اساس مدل جدید که هدف از امضای آن توسعه میدان‌های مشترک آبان و پایدار غرب است. این قرارداد میان شرکت ملی نفت ایران، شرکت زاروبژنفت روسیه و دانا انرژی منعقد شده. به این ترتیب شرکت زاروبژنفت روسیه، بعد از توتال فرانسه دومین سرمایه‌گذار پسابرجامی بخش بالادست صنعت نفت است. سال گذشته در چنین روزهایی قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با توتال فرانسه بسته شد.سهم مشارکت شرکت روسی در این همکاری ۸۰ درصد و سهم شریک ایرانی ۲۰ درصد است. حداکثر مدت قرارداد هم ۱۰ سال و با توافق طرفین قابل تمدید است تا در نهایت ایران به تولید حداکثر ۴۸ هزار بشکه در روز و تولید تجمعی اضافی حدود ۶۷ میلیون بشکه طی ۱۰سال آینده دست یابد.
برآورد هزینه‌های سرمایه‌ای طرح توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب معادل ۶۷۴ میلیون دلار امریکا (شامل هزینه‌های مستقیم سرمایه‌ای و هزینه تعمیر و جایگزینی پمپ‌های درون‌چاهی) است و هزینه‌های غیرمستقیم معادل ۶۸ میلیون دلار تخمین زده شده است.
اما نکته مهم این است که روس‌ها دو میدان مشترک ایران را با استفاده از تکنولوژی‌های روز توسعه خواهند داد. میادینی که مخزن آنها میان ایران و عراق مشترک است. کشوری که مهم‌ترین شریک همسایه‌ای است و 28 میدان مشترک نفتی با ایران دارد.
البته انتخاب روس‌ها برای این دو میدان تصادفی نبوده و روس‌ها در میان دیگر متقاضیان این میادین توانسته‌اند پیشنهاد قانع کننده تری را به شرکت ملی نفت بدهند. برای مثال شرکت ملی نفت ایران و اواموی اتریش هم چندی پیش با هدف مطالعه میدان پایدار غرب تفاهمنامه‌ای امضا کرده بودند.اهم شرح کار نهایی شده در قرارداد حاضر شامل انجام مطالعات مهندسی، تعمیر و مجهز کردن چاه‌ها به پمپ‌های درون چاهی، بازسازی، تعمیر و نوسازی تأسیسات موجود، نصب تفکیک‌گر، نصب جریان‌سنج چند فازی، تبدیل یک حلقه چاه تولیدی به چاه تزریق پساب و... در فاز نخست و خرید و نصب واحد انتقال نفت و گاز و آب، حفاری ۸ حلقه چاه توصیفی/تولیدی، خرید و نصب پمپ‌های درون چاهی، نصب و راه اندازی تفکیک‌گر دائم، انجام لرزه نگاری سه بعدی، حفاری کنار گذر و... در فاز دوم برای مجموع هر دو میدان است.
پایدار غرب و آبان در مسیر توسعه
در حال حاضر تولید نفت خام ایران از میدان مشترک پایدار غرب بیش از ۳۰ هزار بشکه در روز است. سهم کشورمان از این میدان که با میدان جبل الفوقی عراق مشترک است، تنها ۱۱ درصد است و ۸۹ درصد این میدان در طرف عراقی قرار دارد.این میدان در ۱۵۰ کیلومتری شمال غرب اهواز و شمال میدان پایدار واقع شده و در سال ۱۳۵۹ با حفر اولین چاه کشف شده است. نفت این میدان از نوع سنگین است و فشار طبیعی مخزن آن پاسخگوی فشار لازم برای استخراج نفت نیست. از این رو استفاده از تلمبه بر سر چاه اجتناب ناپذیر است. این میدان در مجاورت میدان فکه کشور عراق قرار دارد. نفت تولیدی چاه‌های میدان پایدار غرب به وسیله پمپ‌های چندفازی این مرکز از طریق دو خط لوله هشت و ۱۰ اینچی به واحد بهره‌برداری چشمه خوش ارسال می‌شود.
اهمیت افزایش ضریب بازیافت نفت خام از مخزن این میدان یکی از دلایل موافقت ایران با حضور روس‌ها در این بخش است. در این رابطه سرگئی کودریاشف، مدیرعامل شرکت زاروبژنفت روسیه در مراسم امضای تفاهمنامه اعلام کرده بود: راهبرد زاروبژنفت این است که با هدف دستیابی به نتایج مطلوبتر، برای هر مخزن و هر چاه متناسب با ویژگیهای آن، رفتار منحصر بهفردی را تعریف می‌کند. به گفته کودریاشف، این شرکت با حدود نیم قرن سابقه، فعالیتهای گستردهای در عرصه بینالمللی دارد و بهویژه سالهای زیادی در حوزه بالادستی صنعت نفت ویتنام فعالیت کرده است.
همچنین حفر نخستین چاه اکتشافی در میدان نفتی آبان (مشترک با عراق) در سال ۱۳۸۶ به منظور ارزیابی پتانسیل هیدروکربوری لایه‌های نفتی بنگستان آغاز و با حفر چاهی تا عمق چهار هزار و ۴۶۰ متر، ۳/۱۵۰ میلیون بشکه نفت درجا کشف شد. واحد بهره‌برداری چشمه خوش واقع در ٥٢ کیلومتری شهرستان دهلران از ظرفیت اسمی ۱۸۱ هزار بشکه در روز برخوردار بوده که نفت تولیدی میدان‌های آبان، چشمه خوش، پایدار، پایدار غرب و دالپری را فرآورش و به وسیله دو خط لوله ۱۸ و ۲۰ اینچ به طول ۱۵۳ کیلومتر به واحد بهره‌برداری شماره ۳ اهواز و تلمبه خانه شهید چمران ارسال می‌کند. تولید نفت فعلی این دو میدان در مجموع ۳۶ هزار بشکه در روز است. با اجرای طرح توسعه این دو میدان، نه تنها شاهد افزایش تولید نفت خام خواهیم بود بلکه زمینه‌های اشتغال فنی گسترده در ناحیه مربوطه در استان ایلام ایجاد شده و بویژه کارگاه‌های تعمیر و بازسازی پمپ‌های ESP برای نخستین بار در این منطقه ایجاد می‌شود. همچنین انتظار می‌رود شرکت زاروبژنفت تکنولوژی خود را در زمینه افزایش بازیافت در این میدان‌ها پیاده‌سازی کرده و طرف‌های ایرانی نیز با این تکنولوژی و کاربرد آن آشنایی پیدا کنند و آموزش‌های لازم را ببینند .
نیم نگاه
قراردادی بر اساس مدل جدید که هدف از امضای آن توسعه میدان‌های مشترک آبان و پایدار غرب است
شرکت زاروبژنفت روسیه، بعد از توتال فرانسه دومین سرمایه‌گذار پسابرجامی بخش بالادست صنعت نفت است
سهم مشارکت شرکت روسی در این همکاری ۸۰ درصد و سهم شریک ایرانی ۲۰ درصد است. حداکثر مدت قرارداد هم ۱۰ سال و با توافق طرفین قابل تمدید است
برآورد هزینه‌های سرمایه‌ای طرح توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب معادل ۶۷۴ میلیون دلار امریکا (شامل هزینه‌های مستقیم سرمایه‌ای و هزینه تعمیر و جایگزینی پمپ‌های درون‌چاهی) است و هزینه‌های غیرمستقیم معادل ۶۸ میلیون دلار تخمین زده شده است