در دهههای اخیر سرمایهگذاران همواره ترکیبی از داراییها را در سبد دارایی خود گنجاندهاند تا ریسکها را به حداقل برسانند. در سبدهای دارایی بهطور معمول اوراق بهادار، طلا، اوراق قرضه، ارزها و.. وجود دارند و نکته مهم این است که روشهای علمی برای توزیع ثروت بین انواع داراییها بهوجود آمده و سرمایهگذارانی که از این روشها استفاده کردهاند، توانستهاند ریسکها را به حداقل برسانند.
در چند ماه اخیر همزمان باافزایش قیمت ارزهای دیجیتال بهویژه بیتکوین، توجه سرمایهگذاران به این ارزها جلب شده و حال سوال مهم این است که آیا این ارزها میتوانند جایی در سبد دارایی سرمایهگذاران داشته باشند؟ تحلیلگران معتقدند فلزاتگرانبها بهترین گزینه برای محافظت از داراییهاست. طلا همواره در دورانهای پر افت و خیز و بیثبات، عاملی برای حفاظت از دارایی سرمایهگذاران بوده است. این نقش در سالهای آینده نیز حفظ خواهد شد. در واقع به باور این تحلیلگران، هنگامی که موضوع حفظ قدرت خرید مطرح میشود طلا هیچ رقیبی ندارد و بهترین گزینه است.
این کارشناسان میگویند قائل شدن این نقش برای طلا اشتباه نیست، اما هنگامی که ابزارهای جدید سرمایهگذاری بهوجود میآیند، رفتار درست این است که به این ابزارها توجه شود، به این معنا که گنجاندن این ابزارها در سبد داراییها به نسبتهای معقول اقدامی اشتباه نیست. همه میدانند که توصیه به سرمایهگذاران برای انتخاب ابزارهای سرمایهگذاری کار آسانی نیست اما ظهور یک دارایی که مورد توجه قرار گرفته، فرصتی جدید برای تغییر ترکیب سبد دارایی و بهینه کردن آن است.سرمایهگذاران هیچگاه سبد دارایی خود را صرفا با یک یا دو دارایی پر نکرده و همواره ترجیح دادهاند انواع داراییها را در آن بگنجانند. این معقولترین روش کاهش ریسک است. در بین داراییهای پولی، طلا و ارزهای معتبر از گذشتههای دور موردتوجه سرمایهگذاران بوده و مدتی است بیتکوین به این مجموعه اضافه شده است.
اکثر کارشناسان معتقدند گنجاندن اندکی بیتکوین در سبد دارایی اشتباه نیست، اما در قیمتهای کنونی ریسک بالایی را متوجه سبد دارایی میکند، بهویژه آنکه نوسان در قیمت این ارز دیجیتال بسیار بزرگ بوده و خواهد بود. پیشبینی میشود افزایش و کاهش سریع قیمت بیتکوین و دیگر ارزهای دیجیتال رمزگذاری شده، ادامه پیدا کند.
سرمایهگذاران باید به این نکته مهم توجه کنند که حجم بالای تبلیغات و دیگر عوامل موثر بر قیمت بیتکوین، به شکلگیری حباب قیمتی منجر شده است. طبیعی است که دیر یا زود این حباب از بین میرود.
با توجه به آنچه بیان شد، سوال مهم این است که در بین ۳ گزینه یعنی بیتکوین، طلا و دلار آمریکا، کدامیک در بلندمدت ماندگار خواهد بود؟
برای پاسخ به این سوال باید ویژگیهایی نظیر ماندگاری، مشاهدهپذیری، سازگاری، مقبولیت و ارزش ذاتی هریک از داراییهای یادشده مورد توجه و بررسی قرار گیرد، همچنین به کارکرد آنها یعنی واحد شمارش، ابزار معامله و ذخیره ارزش باید توجه شود.
طلا دارای اکثر این ویژگیها است یعنی هم ارزشمند است و هم وسیلهای برای مبادله بوده البته طلا امروزه دیگر وسیله مبادله نیست اما ارزشمندی آن بسیار بالاست.دلار آمریکا نیز بهعنوان یک ارز معتبر دارای اکثر ویژگیها و کارکردهای یاد شده است اما مشکل اصلی دلار آمریکا، تغییرات میزان ارزشمندی آن است. در واقع ارزش اکثر ارزهای معتبر طی دهههای اخیر تغییرات بزرگی داشته و برای مثال، دلار طی یک سال اخیر ۹۵ درصد قدرت خرید خود را از دست داده است. سیاستهای پولیبانک مرکزی آمریکا و وضعیت شاخصهای اقتصادی این کشور بر ارزش دلار اثرات مستقیم و بزرگی دارد. همچنین افزایش یا کاهش ارزش ارزهای دیگر بر ارزش دلار تاثیر میگذارد. حال نوبت به بیتکوین میرسد. این ارز دارای برخی ویژگیهای یک پول هست اما از لحاظ سازگاری و قابلقبول بودن ضعف دارد.
واقعیت این است که بیتکوین چند ماه پیش چندان موردتوجه سرمایهگذاران قرار نداشت و اکنون نیز رشد قیمت آن سبب شده سرمایهگذاران به سمت آن حرکت کنند. هرگاه قیمت آن برای مدتی طولانی پایین باقی بماند جذابیت آن بهشدت کاهش خواهد یافت. نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که نمیتوان گفت بیتکوین دارای ارزش ذاتی است یا نه. برخی کارشناسان معتقدند چنین است و برخی نظری مخالف دارند.همچنین عمر اندک این ارز سبب شده از آن بهعنوان ابزاری برای معامله استفاده نشود. در واقع باید سالها بگذرد تا دادهها درباره این ارز و دیگر ارزهای دیجیتال کامل شود. اکنون رفتار سرمایهگذاران و دیدگاه آنها نسبت به این عرصه مبهم است. این در حالی است که درباره طلا و دلار آمریکا تقریبا هیچ نقطه مبهمی وجود ندارد. به این ترتیب اگر قرار باشد بین طلا، دلار و بیتکوین انتخابی صورت گیرد سرمایهگذاران معقول به سمت دو دارایی نخست حرکت خواهند کرد زیرا سوالاتی که درباره بیتکوین مطرح است و بیپاسخ مانده، به حدی زیاد است که گنجاندن آن در سبد دارایی ریسکی بزرگ محسوب میشود، مگر آنکه میزان آن بسیار اندک باشد.
چند روز پیش قیمت هر بیتکوین به بالای ۸۱۰۰دلار رسید در حالی که یک هفته قبل از آن، قیمت این ارز در محدوده ۵۵۰۰ دلار نوسان کرده بود. که نوسان ۴۷ درصدی را نشان میدهد و بدیهی است که بازار بیتکوین بازاری قابل پیشبینی نیست. در واقع هنگامی که امیدهایی درباره پذیرش این ارز دیجیتال از سوی بانکهای مرکزی بهوجود میآید، قیمت آن به سرعت افزایش پیدا میکند. همچنین هرگاه خبرهای مثبت درباره تدوین قوانین برای دادوستد آن منتشر میشود، سرمایهگذاران به سمت آن حرکت میکنند.به همین دلیل است که مدیران برخی بانکهای بزرگ سرمایهگذاری از جمله بانک جیپی مورگان و بانک یوبیاس اعلام کردهاند علاقه شدید اخیر به این ارز منطقی نیست. درباره آینده، دیدگاههای مختلفی بیان شده است، اما تحلیلگران میگویند برای فراگیرشدن بیتکوین به تحقق شرایط متعدد نیاز است و این امر زمانبر خواهد بود، به همین دلیل احتمال آنکه این ارز بتواند جای طلا یا دلار را در سبد دارایی سرمایهگذاران بگیرد بسیار اندک است.