بر اين اساس نرخ سود بانكي از روز 11 بهمن ماه افزايش يافت و انواع سپردههاي كوتاه و بلندمدت از 5درصد تا ۲۲.۵درصد تغيير كردند و نرخ سود تسهيلات هم ۲۳درصد تعيين شد و 5درصد افزايش يافت. پيش از اين، آخرين مصوبه شوراي پول و اعتبار مربوط به تير ماه سال ۱۳۹۹ بود كه در آن نرخ سود سپرده سرمايهگذاري كوتاهمدت و بلندمدت ۱۰درصد تا ۱۸درصد تعريف شده بود، اما رييس كل بانك مركزي كه از همان روزهاي نخست ورود به بانك مركزي اعلام كرده بود از ابزار نرخ سود بانكي حتما استفاده خواهم كرد به اين وعده خود عمل كرد. آنگونه كه در اين مصوبه آمده است؛ اگر اكنون سپردهاي نزد بانكي داريد كه مربوط به قبل از اين مصوبه است تا رسيدن سررسيد، مشمول نرخ سود جديد نخواهد شد و در صورتي كه مردم ميخواهند با نرخ سود جديد سپردهگذاري كنند بايد ابتدا حساب سپرده قبلي خود را با قبول نرخ شكست سود، ببندند و دوباره سپردهگذاري كنند.
تغيير نرخ سود بانكي اثر چنداني بر اقتصاد ندارد
سوالي كه مطرح ميشود اين است كه آيا تغييرات در نرخ سود بانكي باتوجه به ميزان نقدينگي كنوني (كه به مرز 6 هزار هزار ميليارد تومان رسيده است) در اقتصاد تاثيرگذار است و چه ميزان پاسخگوي تورم كنوني خواهد بود؟ آيا با اين افزايش نرخها مردم به سمت سپردهگذاري در بانكها تشويق خواهند شد؟ مصطفي شريف، عضو هيات علمي دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي درخصوص تغييرات جديد نرخ سود بانكي بر اين باور است كه اين تغييرات چندان تاثيري بر اقتصاد و رشد سپردهگذاريهاي بانكي ندارد، چراكه وجود بازارهاي موازي با سودآوري بيشتر از افزايش سپردهگذاريها در بانكها جلوگيري به عمل ميآورد. شريف در ادامه به «اعتماد» گفت: سفتهبازيهاي گوناگون به اشكال مختلف در بازارهاي ديگر اعم از بازار ارز و سكه و... امروز در اوج خود قرار دارد. اينگونه تغييرات در نرخ سود بانكي تاثير همهجانبهاي كه در اقتصاد كشور مطرح است را به وجود نخواهد آورد.
با افزايش نرخ سود بانكي سود دريافتكنندگان تسهيلات مهم ميشود
اين عضو هيات علمي دانشكده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي ادامه داد: هر چند ممكن است رشد 5درصدي نرخ سود بلندمدت بانكي در اين شرايط مهم باشد اما اينكه مردم براي سپردهگذاري در بانكها ترغيب شوند كمي دور انتظار است، چراكه بازارهاي موازي كه سوددهي بيشتري دارند اين امكان را از بين ميبرند. شريف تصريح كرد: اينكه با تغيير در نرخ سود بانكي انتظار آن را داشته باشيم كه تحولي در نظام بانكي به وجود بيايد و سرمايهها به سوي بانكها روانه شوند اصلا منطقي به نظر نميرسد، ضمن آنكه زماني كه اين نرخهاي بالا براي بهره بانكي سپردهگذاران درنظر گرفته ميشود بايد ديد با چه نرخي قرار است سود تسهيلات براي دريافتكنندگان وام درنظر گرفته شود.
سودهاي هفتگي در بازارهاي ديگر جذابيت بيشتري دارد
اين استاد دانشگاه در پاسخ به اين پرسش كه كاهش نرخ سود كوتاهمدت و اضافه شدن آن به نرخ سود بلندمدت چه پيامي براي سپردهگذاران دارد، گفت: اين موضوع ميتواند به تغيير جهت سپردههاي كوتاهمدت به ميانمدت و بلندمدت منجر شود؛ اما موضوع اساسي سرمايهگذاري مردم در بازارهاي موازي است، چراكه صاحبان دارايي سودهايي كه به صورت هفتگي در بازارهاي طلا و ارز به دست ميآورند بسيار بيشتر از سود بانكي است.
او ادامه داد: فاصله نرخ تورم با نرخ سود بانكي در كشور هنوز بسيار زياد است، زماني كه ميزان تورم بالاي 40 تا 45درصد است و ميزان سود بانكي در محدوده 22 تا 23درصد نشاندهنده آن است كه فاصله نرخ سود بانكي تا تورم هنوز هم بالاست.
در يك اقتصاد سالم تغيير نرخ سود بانكي همتراز با ساير بازارهاست
شريف در مورد تاثير تغيير نرخ سود بانكي بر بازار سرمايه نيز گفت: با توجه به اينكه بورس ما هم منافع چنداني براي سرمايهگذاران در چند سال اخير نداشته و شاخصها هم هر روز در نوسان هستند و در مجموع روند رشد مناسبي را هم طي نكردهاند و بورس در اين مدت به زيان سرمايهگذاران بوده، اين تغيير در نرخ سود بانكي تاثير چنداني بر بورس ندارد و افراد براي سرمايهگذاريهاي خود ميزان بازدهيشان در بازارهاي مختلف را مورد ارزيابي قرار ميدهند.
او افزود: زماني كه بازارهاي مختلف متلاطم هستند، نميتوان ارزيابي درستي به لحاظ علمي و اقتصادي از اين بازارها داشت. اما معمولا تعيين نرخ سود بانكي نيز همتراز با بازارهاي مختلف در اين نوع از اقتصاد صحيحتر خواهد بود.
تغيير نرخ سود بانكي پاسخگوي تورم كنوني نيست
كامران ندري، كارشناس حوزه بانكي نيز در اين باره معتقد است كه بانكها از يك ماه قبل نرخهاي سود را تغيير داده بودند اما در اين مدت تاثير خاصي بر بازارها نداشته است وگرنه تاثير آن تاكنون در بازارها بايد ديده ميشد. حداقل از نظر نوسانات قيمتي ميتوانست تاثيرگذار باشد كه چنين نشده است.
اين كارشناس بانكي در ادامه به «اعتماد» گفت: البته اين اقدام بهتر از آن است كه بانك مركزي نرخهاي سود بانكي را پايين نگه دارد و در مقابل بانكها در پرداخت سودها تخلف كنند. ندري با بيان اينكه بعيد است اين افزايش نرخ سود بانكي مردم را به سمت سپردهگذاري بانكها بكشاند، افزود: باتوجه به ميزان تورم كنوني كه در كشور وجود دارد سودهاي بلندمدت 22 و 23درصد هم تاثير چنداني در افزايش سپردهگذاريها نخواهند داشت و اصلا پاسخگوي تورم بالا هم نيستند.