چراغ سبز به سود غیردستوری

رئیس‌جمهور در آخرین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که تیم اجرایی دولت است، به چند نکته مهم اشاره کرد: بهره‌گیری از نرخ سود با ساز و کار بازار و به شکل غیر‌دستوری، بهره‌گیری از عملیات بازار آزاد، تعامل با وزارت اقتصاد و دارایی و استفاده از ظرفیت بخش‌خصوصی در انتشار اوراق مالی اسلامی از جمله این موارد است. حسن روحانی در یکصد و هفتاد و چهارمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با اشاره به برنامه‌های دولت برای مقابله با جنگ اقتصادی آمریکا بیان کرد: اگرچه تحریم‌های غیرانسانی و غیرقانونی آمریکا موجب کاهش درآمدهای ارزی کشور شده است و درآمدهای ارزی کشور در سال ۹۹ قابل‌مقایسه با درآمدهای ارزی کشور در اوایل دهه ۹۰ نیست، اما با وجود بیش از ۵/ ۲ سال از گذشت این تحریم‌ها، دولت با برنامه‌ریزی‌ها و اقداماتی که انجام داده مانع از تحقق هدف آمریکا  مبنی بر فروپاشی اقتصاد شده است.

تاکید بر روش غیر‌دستوری

رئیس‌جمهور در این بخش از سخنان خود با اشاره بر این موضوع که سیاست‌گذاری پولی در دهه‌های گذشته همواره با بی‌ثباتی همراه بوده است، تصریح کرد که اقدام بانک مرکزی تدبیری به‌موقع و مهم برای مدیریت نرخ سود با تکیه بر سازوکار بازار است. وی همچنین در مورد این اقدامات بانک مرکزی بیان کرد که این اقدامات بر پایه روش‌های غیر‌دستوری است؛ زیرا از طریق روش‌های دستوری بانک مرکزی ثبات بازار به‌هم می‌ریزد. در این قسمت از صحبت‌های روحانی دو نکته مهم وجود دارد؛ نکته اول چراغ سبز در تعیین نرخ سود به بانک مرکزی داده شد و خود رئیس‌جمهور شخصا از این موضوع حمایت کرد. نکته دیگر اینکه این نرخ سود به شکل غیر‌دستوری و با سازوکار بازار تعیین شود، زیرا سازوکار دستوری ثبات و تعادل بازار را برهم می‌زند. شاهد این موضوع آن است که هر وقت بانک‌مرکزی به دنبال این بوده که نرخ سود را به شکل دستوری تعیین کند، بازار با عدم‌تعادل مواجه شده است و بانک مرکزی نیز نتوانسته به اهداف خود دست پیدا کند، لذا گفته رئیس‌جمهور بر این موضوع تاکید دارد که بانک مرکزی نباید نرخ سود را به شکل دستوری تعیین کند.

استفاده از ابزار بازار باز

روحانی درباره استفاده از ابزارهای قانونی خاطر‌نشان کرد که بانک مرکزی برای هدایت نرخ سود بین‌بانکی از ابزارهای قانونی و بازار باز استفاده کند. همچنین وی در مورد عملیات بازار باز بیان کرد که این عملیات، حرکتی مفید برای به جریان انداختن اوراق دولتی و نقدینگی است و نیز تدبیر مهمی برای ترغیب مشارکت مردم در اقتصاد کشور و پویایی مردم در بازار محسوب می‌شود.  نکته مهم این بخش از سخنان رئیس‌جمهور، این است که بانک مرکزی از ابزار عملیات بازار باز برای هدایت نرخ سود بین‌بانکی استفاده کند. بانک مرکزی در روزهای اخیر عملیات خرید اوراق دولتی انجام داده بود تا بتواند به این وسیله نرخ سود را در بازه مورد‌نظر خود نگه دارد. در نتیجه صحبت‌های روحانی در تایید کار بانک مرکزی  است.

تعامل با وزارت اقتصاد

روحانی در این بخش از سخنان خود ضمن تاکید بر اینکه راهبرد انتشار اوراق دولتی باید همچنان با قدرت بیشتری ادامه پیدا کند، بیان کرد: بانک مرکزی باید به‌وسیله تسهیلگری پولی و اعتباری، در تعامل با وزارت اقتصادی و دارایی، آسیب‌های وارده به اقتصاد را کنترل و تعدیل کند. همچنین در این زمینه باید گزارش‌های منظم از روند عملیات بازار باز و دستاوردهای آن به اطلاع عموم مردم برسد.

نکته موجود در این بخش از سخنان رئیس‌جمهور این است که گرچه روحانی تاکید کرده که بانک مرکزی با وزارت اقتصاد و دارایی در راستای عملیات بازار باز تعامل کند، در این راستا خود وزارت اقتصاد نیز باید در راستای جذاب کردن اوراق دولتی اقداماتی انجام دهد. به استناد آمار بانک مرکزی، حجم اوراق خریداری‌شده توسط بانک‌ها از ۲۵شهریور ۹۹ از رقم ۹/ ۲ هزار میلیارد تومان به مبلغ ۱۹۰ میلیارد تومان در تاریخ ۲۲ مهر کاهش یافت. لذا این موضوع مکانیزم جذاب‌سازی اوراق عرضه از طریق اقدامات وزارت اقتصاد را می‌طلبد. از جمله اقداماتی که وزارت اقتصاد در راستای جذاب‌کردن اوراق قرضه می‌تواند انجام دهد، فعال کردن بازار ثانویه و افزایش نرخ سود این اوراق است.

تاکید بر ظرفیت بخش خصوصی در عرضه اوراق

رئیس‌جمهور در سخنان خود در این جلسه، عملکرد دولت در ایفای تعهدات ابزارهای مالی اسلامی را قابل‌اتکا دانست. او در ادامه اضافه کرد که بخش خصوصی در عرضه اوراق مالی اسلامی جدید طی دهه اخیر همواره در بازار سرمایه حضور داشته است و در صورتی که خواهان حضور دائم بخش خصوصی و دولت در بازار سرمایه هستیم، باید ابزارسازی‌های نوین برای تامین مالی آنها استفاده شود. او با بیان اینکه در عرصه بازار انتشار و عرضه اوراق مالی اسلامی هنوز پتانسیل‌های زیادی برای بهره‌بردن وجود دارد، در این‌باره اضافه کرد: با استفاده از این فرصت‌ها فصل جدیدی از تامین مالی بازار‌محور، باز می‌شود.

روحانی همچنین تصریح کرد که دولت در راستای چابک‌سازی، اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و حمایت از بازار سرمایه به‌ویژه هدایت نقدینگی به سوی اشتغال مولد، مردم‌محور کردن اقتصاد و شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی، عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه را به‌طوری جدی در دستور کار خود قرار داده است که بدون تردید این اقدام تا پایان دولت دوازدهم ادامه خواهد داشت. نکته مهم این بخش از سخنان روحانی، اشاره به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در عرضه اوراق مالی اسلامی جدید است.

او با بیان اینکه دولت بخش خصوصی را موتور محرک بخش اقتصاد کشور می‌داند، بیان کرد که حمایت‌های همه‌جانبه به منظور افزایش نقش بخش خصوصی در اقتصاد و واگذاری میدان تولید و صادرات به‌ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان، جایگاه مهمی در سیاست‌های اقتصادی دولت دارد.

مثل سایر کشورها که از ظرفیت شرکت‌های خصوصی در بازار سرمایه استفاده می‌کنند، دولت فعلی هم می‌تواند از این فرصت جدید در تامین مالی بازار‌محور که توسط شرکت‌های خصوصی فراهم شده، در راستای چابک‌سازی، اجرای سیاست‌های کلی اصل۴۴ قانون‌اساسی و حمایت از بازار سرمایه استفاده کند.

او در ادامه با تاکید بر ضرورت حفظ آرامش سیاسی و لزوم انسجام در کشور بیان کرد از جمله موضوعاتی که دشمنان این مرز و بوم در کنار جنگ پر‌فشار و سخت اقتصادی روی آن به‌عنوان تقویت‌کننده تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کرده‌اند، منازعات و اختلافات داخلی است. همچنین با تاکید بر ضرورت هوشیاری در برابر توطئه دشمنان تصریح کرد که از همه مسوولان، فعالان، دلسوزان نظام و کشور دعوت می‌کنم با حفظ آرامش و عقلانیت سیاسی مانع از بروز اختلاف شوند و اجازه ندهند برخی افراد با انگیزه‌های گروهی، جناحی، مقطعی و زودگذر سیاسی زمینه‌ساز تحقق آرزوهای شوم بدخواهان این سرزمین شوند.

در این جلسه عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی گزارشی از روند تحولات در بازار بین بانکی و عملیات بازار باز توسط بانک مرکزی را ارائه کرد.