البته براساس مصوبه ابلاغی نداشتن سابقه مالکیت از سال ۱۳۸۴ به بعد، متأهل یا سرپرست خانوار بودن و داشتن سابقه ۵ سال سکونت در شهر مورد تقاضا از جمله شرایط این وام است که به‌صورت عمده برای خانوارهای آسیب پذیر در نظر گرفته شده است. این وام در شهر تهران 50 میلیون تومان، در کلانشهرها 30 میلیون تومان و در سایر شهر‌ها 15 میلیون تومان است که در دو روش یکساله با نرخ سود 12 درصد و سه ساله با نرخ سود 13 درصد پرداخت می‌شود.
راه‌اندازی سامانه زمانبر بود
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی در گفت‌و‌گو با «ایران» دراین باره گفت: براساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا درخصوص پرداخت وام ودیعه مسکن که حدود یک ماه پیش ابلاغ شد، مقرر شد تا برای جلوگیری از حضور متقاضیان در بانک‌ها، سامانه‌ای طراحی شود تا مردم به‌صورت غیرحضوری درخواست خود را ثبت کنند.
شهرزاد دانشمندی با اشاره به این که مسئولیت راه‌اندازی این سامانه برعهده وزارت راه و شهرسازی بود، افزود: پس از طراحی و ایجاد، حدود دو هفته پیش این سامانه آماده و در اختیار شبکه بانکی کشور قرار گرفت.
وی در پاسخ به نقدهایی که درباره طولانی شدن فرآیند ثبت‌نام و پرداخت این وام از سوی متقاضیان مطرح شد، توضیح داد: همانگونه که اشاره شد، وام ودیعه مسکن باید در بستر یک سامانه به متقاضیان پرداخت شود و این درحالی است که راه‌اندازی یک سامانه شامل ایجاد بستر،        نرم‌افزارها، راه‌اندازی و اتصال بانک‌های عامل به آن ترتیبات اجرایی خاص خود را دارد. بنابراین فاصله زمانی موجود در ابلاغ مصوبه تا آغاز به کار سامانه به‌دلیل ترتیبات اجرایی بوده است که به هر صورت باید انجام می‌شد.
 دو روش دریافت وام ودیعه
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی با بیان این که طبق مصوبات ابلاغی متقاضیان با دو روش می‌توانند از وام ودیعه مسکن بهره‌مند شوند، اظهار کرد: روش نخست اعطای این تسهیلات این است که متقاضی در ابتدای دوره تنها سود تسهیلات را پرداخت کند و در پایان دوره اصل مبلغ وام را تسویه کند و در روش دوم متقاضی می‌تواند به‌صورت اقساطی اصل و سود را ماهانه پرداخت کند. وی ادامه داد: این در حالی است که بسترهای بانکی روش دوم که اصل و سود پرداخت می‌شود در شبکه بانکی وجود داشت و تمام تسهیلات بانکی براین مبنا بازپرداخت می‌شود، اما ساز و کار روش نخست که در ابتدا سود پرداخت می‌شود در نظام بانکی دیده نشده بود و بر همین اساس در ابتدا باید سازوکار آن در بانک‌ها ایجاد می‌شد تا بانک‌ها بتوانند به متقاضیانی که خواستار این روش هستند، تسهیلات پرداخت کنند. بنابراین در هفته‌های گذشته بانک‌ها نمی‌توانستند متقاضی پذیرش کنند. وی اضافه کرد: خوشبختانه تا روز سه‌شنبه هفته گذشته از حدود 15 بانک عامل این تسهیلات، 14 بانک ساز و کار پرداخت تسهیلات به روش نخست (پرداخت سود در ابتدا) را اعمال کردند که برخی از بانک‌ها موفق شدند در همان هفته نخست این ساز و کار را عملیاتی کنند. این مقام مسئول همچنین گفت: علاوه براین طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، یکی از وثیقه‌های تسهیلات ودیعه مسکن، سهام عدالت است و این درحالی است که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به‌عنوان متولی به‌دلیل نیاز به ساز و کار مشخص نتوانسته بود تا ترتیبات اجرایی آن را ایجاد کند تا بانک‌ها امکان استفاده از آن را داشته باشند. به گفته وی، اما با ایجاد این ساز و کار از روز شنبه هفته جاری پذیرش متقاضیان با سرعت در حال انجام است.
بانک‌ها منابع را تأمین می‌کنند
این مقام مسئول بانکی درخصوص نحوه تأمین اعتبارات و منابع وام ودیعه مسکن اعلام کرد: اساساً دوسوم اعتبارات مصوب ستاد ملی مقابله با کرونا از محل منابع بانک‌های عامل تأمین می‌شود. وی افزود: مابقی اعتبار مورد نیاز نیز از محل آزادسازی بخشی از سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی تأمین می‌شود و بدین ترتیب می‌توان گفت تمام اعتبار مورد نیاز این تسهیلات توسط شبکه بانکی تأمین می‌شود. به گفته وی، در مجموع تا سقف 20 هزار میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت وام ودیعه مسکن پیش‌بینی شده است.
اقساط وام ودیعه مسکن چقدر است؟
دانشمندی در ادامه درباره میزان اقساط پرداختی در روش‌های مختلف این نوع تسهیلات توضیح داد: همانگونه که اشاره شد در مجموع دو روش برای پرداخت و بازپرداخت این تسهیلات وجود دارد. روش نخست که با نرخ سود 13 درصد پرداخت می‌شود، متقاضی در ابتدا سود تسهیلات را در سررسید یک دوازدهم پرداخت می‌کند و اصل تسهیلات در پایان قرارداد به همراه آخرین سود یکجا تسویه می‌شود.
وی گفت: در روش دوم که با نرخ سود
12 درصد و تقسیط 12 ماهه پرداخت می‌شود  در آن متقاضی براساس اقساط یکسان اصل و سود را ماهانه بازپرداخت می‌کند. البته امکان پرداخت تسهیلات در 36 قسط نیز وجود دارد. این درحالی است که برای تسهیلات بیش از 30 میلیون تومان، متقاضی درصورت درخواست می‌تواند در 60 قسط وام خود را بازپرداخت کند.
این مقام مسئول در بانک مرکزی درخصوص میزان اقساط این نوع وام افزود: برای تسهیلات 50 میلیون تومانی با نرخ سود 12 درصد متقاضیان باید ماهانه یک میلیون و 112 هزار تومان قسط پرداخت کنند. اما میزان اقساط ماهانه برای وام‌های با روش اول (پرداخت سود اقساطی و تسویه یکجا در پایان قرارداد) به حدود 541 هزار و 600 تومان می‌رسد.به گفته وی، در این وام دریافت تسهیلات با روش دوم یعنی بازپرداخت همزمان اصل و سود برای متقاضیان بهتر است.
وی ادامه داد: کسانی که 30 میلیون تومان وام با روش اقساط مساوی دریافت می‌کنند با نرخ سود 12 درصد اقساط هر ماه به حدود 996 هزار و 400 تومان می‌رسد و اگر طبق روش اول تنها سود را در ابتدا پرداخت کنند، این قسط به حدود 325 هزار تومان می‌رسد.
 تنها قراردادهای رسمی
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی همچنین درباره متقاضیانی که دارای قرارداد اجاره رسمی نیستند، اظهار کرد: برای جلوگیری از ارائه قراردادهای صوری و ایجاد شفافیت، طبق دستورالعمل ابلاغ شده تنها قراردادهای اجاره رسمی که دارای کد رهگیری است مشمول دریافت وام ودیعه مسکن می‌شوند. بدین ترتیب قراردادهای دستی و غیررسمی مشمول این تسهیلات نمی‌شود.
به گفته وی، گاه برخی برای دریافت این تسهیلات واحد مسکونی را از همسر خود اجاره کرده‌اند که مشمول این تسهیلات نخواهند شد. ضمن این که کسانی که پیش از این وام خرید مسکن دریافت کرده‌اند، نمی‌توانند وام ودیعه بگیرند چرا که نشان می‌دهد مسکن خریده‌اند.
دانشمندی همچنین تجاری بودن ملک، قراردادهای با تاریخ سال گذشته، فاقد کد رهگیری و صدور چند قرارداد با یک کد رهگیری را از جمله مواردی برشمرد که مشمول وام ودیعه مسکن نمی‌شوند. علاوه براین، مواردی که درخواست وام بیش از مبلغ ودیعه قرارداد دارند نیز عودت داده می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که این تسهیلات طی چند روز به متقاضی پرداخت می‌شود، گفت: درصورتی که تمام مدارک متقاضی کامل باشد، در کمترین زمان تسهیلات پرداخت می‌شود.
 وثایق وام ودیعه مسکن
براساس توضیحات مدیراداره اعتبارات بانک مرکزی طبق دستورالعمل ابلاغی وثایق پیش‌بینی شده متناسب با مبلغ وام و به تشخیص بانک‌ها خواهد بود که امکان استفاده ترکیبی از آنها نیز وجود دارد.
وی ادامه داد: برهمین اساس گواهی کسر از حقوق، گواهی کسر از مستمری مشمولان کمیته امداد و سازمان بهزیستی، سهام عدالت مشمولان، سفته، چک و ضامن جزو وثایق وام  ودیعه مسکن عنوان شده است.
به گفته وی، برای تسهیلات 15 میلیون تومان ارائه سفته یا چک و برای تسهیلات بیش از 15 میلیون تومان ارائه سفته یا چک به همراه یک ضامن پیش‌بینی شده است که البته براساس نظر بانک، این وثایق براساس ضوابط اعتباری می‌تواند به‌صورت ترکیبی نیز ارائه شود.