نوسان: اگر ممکن است کمی در مورد تاریخچه و رویکرد سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری در کشور و روند حرکت آن در شهر اصفهان توضیح دهید.
سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری به عنوان زیرمجموعه‌ای از شهرداری‌های کلان‌شهرها در دهه 80 تعریف و اساسنامه آن توسط وزارت کشور تدوین و تهیه شده است. خوشبختانه اصفهان به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای پیشرو در زمینه جذب سرمایه‌گذاری عمومی با عقد اولین قرارداد مشارکتی در سال 85 بسیار موفق عمل کرده است. تا جایی که در سال‌های پیک خود، 21 قرارداد مشارکتی در سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری اصفهان منعقد گردیده است.
اما اگر بخواهم در مورد رویکرد این سازمان باید توضیح دهم، همانطور که می‌دانید در دنیا رویکرد جدیدی تحت عنوان Public Private Partnership یا به اختصار P.P.P وجود دارد که سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری‌ها بستر خوبی برای جدب برای جذب مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی است. هرچند که در این حوزه در سطح کشور در قیاس با کشورهای همجوار چندان موفق عمل نکرده‌ایم. می‌توان گفت در سال‌های گذشته فرازونشیب‌ها و آزمون و خطاهای زیادی را پشت سرگذاشته‌ایم؛ زیرا قانون مدونی برای این نوع مشارکت وجود نداشته و به تازگی اولین قانون این سازمان به شکل لایحه به مجلس راه یافته است. هرچند از آنجایی که این قانون توسط سازمان برنامه و بودجه تدوین شده است نقش شهرداری در آن چندان پررنگ نیست.
نوسان: کمی دقیق‌تر در مورد اتفاق‌ها و کارکردهای این سازمان توضیح می‌دهید.
همانطور که گفتم ارتباط بخش خصوصی با بخش عمومی دولت از طریق این سازمان صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال همانطور که می‌دانید یکی از اصلی‌ترین وظایف شهرداری‌ها در بحث ساخت‌وساز صدور مجوزها و نظارت برفرایند انجام کار است. ازاین‌رو حدود هشتاد درصد قراردهای مشارکتی منعقد شده توسط سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری در حوزه ساخت‌وساز بوده است. به شکلی که زمین را شهرداری در اختیار سرمایه‌گذار بخش خصوصی قرار می‌داد تا به یک محصول که ساختمانی با کاربری اداری، تجاری و یا مسکونی است تبدیل شود و سپس شهرداری سهم‌الشرکه خود را بر می‌دارد. شاید اثر این موضوع برای عموم چندان ملموس نباشد اما بودجه بسیاری از آزادسازی‌ها و پروژه‌های عمرانی، از محل همین مشارکت‌ها تامین شد.
نوسان: اشاره کردید به اینکه حدود هشتاد درصد قراردهای مشارکتی در حوزه ساخت‌وساز است؛ این درحالی است که در سایرحوزه‌ها نیز شهرداری‌ها نیاز به مشارکت بخش خصوصی دارند. در این مورد کمی توضیح می‌دهید؟
بله درست است! در حوزه پسماند، خدمات و مدیریت شهری و حمل‌ونقل بخش خصوصی کمک شایانی را می‌تواند به شهرداری‌ها بکند. اگرچه برخی از خدمات شهری در تعریف "کالای عمومی" قرار می‌گیرند؛ به این معنا که چندان سودآور نیست. از این‌رو بخش خصوصی هم چندان تمایلی برای ورود به آن ندارد و جزیی از وظایف دولت است. بنابراین باید ضمن شناسایی پروژه‌های سودآور، برای پروژه‌های دیگر نیز جذابیتی ایجاد کرد تا بخش خصوصی تمایل به سرمایه‌گذاری و مشارکت در آن داشته باشد. البته در سال گذشته پروژه‌هایی را در بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی دنبال کرده‌ایم که با وجود کوچک بودن، اما موفق بوده و در رفاه و آسایش شهروندان اثرگذار می باشد.
نوسان: درخصوص پروژه های فرهنگی و ورزشی دیدگاه شهرداری چیست؟
بخشی از این دست پروژهها، عمرانی و ساخت‌وساز و دسته ای دیگر تکمیل و تجهیز اماکن است. مانند تبدیل یک سالن تئاتر که توسط بخش خصوصی تجهیز و تبدیل به یک سینما در منطقه 15 اصفهان که محله کم‌برخورداری می باشد شد. بدون شک چنین پروژه‌هایی اثرگذاری خوبی دارند و موجب اعتماد مردم به نظام مدیریت شهری می‌شوند.
نوسان: تفکری در جامعه ما وجود دارد که بخش دولتی پروژه‌های ضعیف را که قابلیت چندانی ندارد و برای خودش نیز مقرون به صرفه نیست را به بخش خصوصی واگذار می‌کند؛ چقدر سعی کردید در شهرداری اصفهان این تفکر را اصلاح کنید؟
بله. متاسفانه این واقعیت تلخ وجود دارد که حتی زمانی که مقام معظم رهبری می‌گوید دولت باید بخشی از وظایف خود را واگذار کند این اتفاق آنچنان که باید رخ دهد اتفاق نمی افتد. برای اینکه این معضل رفع شود باید یک تغییر نگرش اساسی در بخش عمومی ایجاد شود که با نگاه دولتی در این بخش، نه سازنده خوبی خواهیم بود و نه بهره‌بردار مناسبی! اما بخش خصوصی به دلیل اینکه دنبال سود است می‌تواند در این زمینه خوب عمل کند. این نکته را هم تاکید کنم به دنبال سود بودن چیز بدی نیست اما متاسفانه این موضوع هم در جامعه اشتباه بیان شده است. درحالی که همین دنبال سود بودن موجب ایجاد اشتغال، رفاه و آسایش می‌شود. در درجه دوم قوانین هم باید اصلاح شوند و بخش خصوصی باید بپذیرد که نماینده مردم است و یک مسئولیت اجتماعی درکنار جذب سود دارد؛ به بیان بهتر یک اعتماد دو طرفه باید ایجاد شود.
نوسان: به بخش تغییر و اصلاح ساختارها اشاره کردید؛ طی دوسال گذشته در دور جدید مدیریت شهری تا چه میزان در این فرایند موفق عمل شده است؟
به جرات می‌توان گفت موفق عمل کردیم. من به شخصه بسیار تلاش کردم سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت عمومی به محل رجوع تمام امور سرمایه‌گذاری تبدیل گردد. کار دیگری هم که انجام دادیم با کمک بخش پژوهشی دانشگاه صنعتی بود که سرمایهگذارها برای ورود به این حوزه از یک‌سری فیلترها عبور کنند. نمی‌شود که هرکسی با هر توان مالی و تجربه وارد این حوزه شود. شهروند از ما انتظار دارند اگر زمینی را که در اختیار بخش خصوصی برای ساخت قرار دادیم، ظرف یک مدت مشخصی از آن بهره‌برداری شود. بنابراین با بخش پژوهش‌های دانشگاه وارد مذاکره شدیم تا سرمایهگذارها رتبه‌بندی شوند. در این فرایند تنها توان مالی سرمایه‌گذاری برای ما معیار نبود؛ بلکه تجربه و توان انجام کار هم مهم بود. براساس اهمیت پروژهها سرمایهگذارها را دسته بندی کردیم و تمام فرایند‌های انتخاب سرمایه‌گذار هم شفاف بود.
نوسان: در بحث سرمایه‌گذار، به‌نظر می‌رسد جذب سرمایه‌گذار خارجی نکته مهمی است. پیش‌تر هم در اصفهان در ارتباط با آکواریوم در این مورد موفق عمل کرده بودیم آیا بازهم چنین سرمایه‌گذارهایی را جذب کرده‌اید؟
درکل به اعتقاد من سرمایه‌گذار چه داخلی و چه خارجی به فضا و محیط کار نگاه می‌کند. سرمایه‌گذار داخلی این موضوع را با تمام وجود لمس می‌کند. سرمایه‌گذار خارجی از طریق اخبار و گزارش‌هایی که در رسانه‌ها و عرصه بین‌المللی منتشر می‌شود، تصمیم می‌گیرد که سرمایه‌گذاری انجام دهد یا خیر!. اما متاسفانه وضعیت ما چندان خوب نیست. بنابراین سرمایه‌گذار خارجی در فضای موجود با توجه به تحریم‌ها با تردید وارد می‌شوند. ضمن اینکه آنقدر در کشور ما منابع وجود دارد که شاید نیازی به سرمایه‌گذار خارجی هم نباشد.