هر روز برآوردهای خسارت به بخش‌های مختلف استان‌های درگیر از کشاورزی گرفته تا زیرساخت‌ها تغییر می‌کند و جای خود را به اعداد بزرگتری می‌دهد به‌طوری که برآوردها از خسارت ده‌ها میلیارد تومانی سیل و آبگرفتی‌های سال 98 خبر می‌دهد که البته همچنان دامنه آن درحال گسترش است و شهرهای دیگری را نیز تهدید می‌کند.
بخش کشاورزی بزرگترین قربانی سیلاب‌های اخیر است که 60 درصد خسارات را به خود اختصاص داده و معیشت یک میلیون نفر به صورت مستقیم تحت تأثیر این بلای طبیعی قرار گرفته است. درحالی که پیش از این خسارت وارده به بخش کشاورزی 6 هزار و 700 میلیارد تومان برآورد شده بود، رئیس دفتر مدیریت بحران و کاهش مخاطرات وزارت جهاد کشاورزی، از خسارت ۱۵هزار میلیارد تومانی سیل به کشاورزی در 26 استان کشور خبر داده است.
براساس گفته‌های سید محمد موسوی 75 درصد این خسارت‌ها به چهار استان خوزستان، گلستان، لرستان و مازندران اختصاص دارد و 50 درصد این خسارات در خوزستان رخ داده است.
30 درصد اراضی کشاورزی در این مناطق به‌طور 100درصدی تخریب شده است. همچنین 159 هکتار گلخانه، 1400 دامداری روستایی، 52 هزار کلونی زنبورداری، 1300 واحد آبزی‌پروری خسارت دیده و 27 هزار رأس دام تلف شده ضمن این‌که به 10 هزار کیلومتر شبکه فرعی آبیاری و 2 هزار ایستگاه پمپاژ رودخانه به اراضی کشاورزی آسیب وارد شده است.
وزیر راه و شهرسازی ایران نیز، خسارت سیلاب اخیر به زیر ساخت‌های کشور را برآورد کرده که تاکنون 3 هزار میلیارد تومان به زیرساخت‌های کشور خسارت وارد شده است.
به گفته محمد اسلامی، این خسارت‌ها مربوط به تخریب کامل جاده‌ها، از بین رفتن پل‌ها، رانش سطح راه‌ها و بخش‌های مختلف زیرساختی است. برخی از این آسیب‌ها به فوریت برطرف می‌شود و برخی از طرح‌ها نیز تا یکسال زمان می‌برد.
وی در خصوص سیلاب‌های اخیر گفت: در سیلاب اخیر؛ 24 استان، 231 شهرستان، 269 شهر و 5 هزار روستا درگیر حادثه بود و تاکنون کشور با این شدت و گستردگی درگیر حوادث سیلابی نبوده است. سیل به بیش از 12 هزار کیلومتر از راه‌های کشور خسارت زده که این میزان راه‌های خسارت دیده حدود 6 هزار و 800 نقطه از کشور بویژه شهرهای سیل زده را شامل می‌شود.
رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیزدرباره خساراتی که به بخش صنعت اعلام کرده است که 2000 میلیارد تومان خسارت به واحدهای صنعتی وارد شده است. علاوه بر آن، 25 شهرک صنعتی دچار آب گرفتگی شده‌اند. 300 واحد صنعتی آسیب دیده‌اند و 9 هزار واحد صنفی دچار آب گرفتگی و خسارت 20 تا 90 درصدی شده‌اند. تمام این‌ها در شرایطی است که هنوز خسارت واحدهای صنعتی استان خوزستان به آن اضافه نشده است.
سیلاب‌ها تمام بخش‌های اقتصادی را درگیر کرده‌اند. شبکه گاز نیز 167 میلیارد تومان خسارت دیده که بیشترین آن در چهار استان گلستان، مازندران، لرستان و خوزستان بوده است.
این درحالی است که همچنان با تمام قوا کار امداد‌رسانی به سیل زدگان ادامه دارد و تمام دستگاه‌های دولتی و نیروهای نظامی امکانات خود را برای کمک به مردم این استان‌ها بسیج کرده‌اند.
***
چهارمین هفته‌ای است که برخی از استان‌های کشور با بحران سیل دست و پنجه نرم می‌کنند. این هفته هم بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی احتمال پیشروی سیل در برخی از استان‌ها نظیر هرمزگان وجود دارد. خوزستان هم که در دو هفته اخیر یک شب آرام نداشته و مردم این استان برخی خانه‌های خود را از دست داده‌اند و عده‌ای نیز نگرانند که مبادا سیل وارد شهرها و روستاهایشان شود و هر آنچه را که دارند با خود ببرد. البته مسئولان مدام اعلام می‌کنند که اوضاع منابع آبی استان خوزستان در کنترل و شرایط در حال تثبیت است. برای مثال داریوش بهارلویی مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان روز گذشته حجم خالی سدهای استان را یک‌میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب عنوان کرد و از مردم خواست که نگران نباشند.
چراکه روند ورودی به سدهای استان خوزستان کاهش نسبی داشته است. به این ترتیب که میزان ورودی به سدهای استان در حوضه کارون ۱۵۹۰ مترمکعب بر ثانیه، در حوضه دز ۱۳۴۰ متر مکعب بر ثانیه، در حوضه کرخه ۱۳۶۰ مترمکعب بر ثانیه و در حوضه مارون ۱۷۸ مترمکعب بر ثانیه است که خروجی‌ها نیز به همین میزان تنظیم شده
است.
اما سیل بهاری کشور فقط مربوط به خوزستان نبود. در این مدت 24 استان کشور دچار سیل زدگی بودند و گلستان، لرستان و فارس 3 استان دیگری بودند که خسارت‌های زیادی از این پدیده متحمل شدند. هنوز مشخص نیست که این معضل تا چه زمانی ادامه داشته باشد .
البته این‌ها فقط بخشی از خسارت‌های مالی است. سیل علاوه بر تهدید جان و ثروت افراد موجب از دست دادن راه معاش، کسب و کار‌ها و تولید، آسیب‌های روحی و روانی، مهاجرت، تبعات سیاسی برای کشور و به‌طور کلی کاهش رشد و توسعه اقتصادی می‌شود. وضع اقتصاد ایران احتمالاً تا مدت‌ها تحت تأثیر این سیلاب‌های ویرانگر خواهد ماند.
تبعات سیاسی سیل را هم می‌توان در مواردی نظیر شایعه بارورسازی ابرها توسط دولت و با همکاری روسیه یا مسدود شدن هورالعظیم برای جلوگیری از ورود سیلاب به مناطق نفتی دانست که هر دو شایعه با ادله تکذیب شدند. هرچند که برخی از این شایعات از جمله کمرنگ بودن حضور دولت در مناطق سیل زده و بی‌اعتمادی‌ها نسبت به پرداخت هزینه‌ها به سیل زدگان هنوز وجود دارد.
با این حال سیل مخرب و پرهزینه ایران، دستاوردهایی نیز برای کشور به همراه داشت از جمله پرشدگی متوسط 76 درصدی سدهای کشور. بر اساس آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران از 178 سد مهم کشور 72 سد بیش از 90 درصد پرشدگی دارند. به‌طور کلی بارندگی سال آبی جاری موجب شده که میزان رواناب‌ها در سطح کشور به حدود 50 میلیارد مترمکعب برسد که براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته تا پایان سال آبی جاری حدود 30 تا 40 درصد دیگر نیز به حجم رواناب‌های کشور اضافه می‌شود و این رقم به 70 میلیارد مترمکعب خواهد رسید. بنابراین رواناب ایجاد شده در کشور 3.5 برابر سال گذشته است.
از این رو با توجه به گستردگی دامنه آثار سیل، در صفحات 11 تا 14 امروز (25 فروردین 1398) تبعات مثبت و منفی سیلاب‌ها را در بخش‌های مختلف اقتصادی بررسی کرده‌ایم.