با استعفا پیمان بستند که اولين اتحاد رسمي نصف جهان باشند و با قدرت حق از دست رفته زاینده رود را از بودجه 98 بازپس بگیرند. در این فشار و سهم خواهی سیاسی، دولت اما تنها وعده تشکیل "ستاد احیای زاینده‌رود" را داد؛ هرچند اساس این وعده نیز زیر تیغ تند اعتراض نمایندگان خوزستان و چهارمحال قرار گرفت؛ اما بسیاری معتقدند سرانجامی همچون دیگر وعده های دولت های پیشین در خصوص زاینده رود به همراه دارد. با این حال، حلقه استعفا شکسته شد و جمعی از نمایندگان اصفهان در جلسه ای که دولت لایحه بودجه را تقدیم مجلس کرد به بهانه اینکه مجلس از حد نصاب نیفتد؛ در بهارستان حضور یافتند. این گزارش به مقایسه جایگاه اصفهان در لایحه بودجه سال آینده و میزان کارکرد و سهم خواهی نمایندگان دو استان اصفهان و خوزستان می پردازد؛
فضای مجلس در روزی که انتظار می رفت اندکی به نفع اصفهان باشد؛ مسموم و علیه نصف جهان و زاینده رود رقم خورد. نمایندگان خوزستان و چهارمحال، حق به جانب و با قلدری مقابل رییس جمهور روحانی ایستادند و در واکنش به تصمیم دولت برای تشکیل ستاد احیای زاینده‌رود، خواستار رسیدگی به معضل کمبود آب در استان‌های خود شدند. این در حالیست که خوزستان در بودجه 98 در صدر دریافت بیشترین اعتبارات بخش عمرانی قرار دارد.
نگاه منفی به اصفهان
پابرجاست
برخی کارشناسان معتقدند، اصفهان امروز بیش از هر زمانی نیازمند اتحاد نمایندگان خود است، اما استعفای آنها در آستانه تقدیم لایحه بودجه و در حالیکه فضای برخی استان ها، علیه اصفهان است، شاید در زمان مناسبی انجام نشد. بسیاری می گویند، نمایندگان اصفهان می توانستند برای احقاق حق زاینده رود، گفتمانی با مجمع نمایندگان یزد داشته باشند تا در اتحاد با این استان، روی یک کفه ترازو قرار گیرند. در این شرایط اصفهان در مجلس می توانست با موضع قدرتمندتری خواهان حق زاینده رود شود و مقابل لابی گری های برخی استان ها بایستد؛ همان گونه که خوزستان و چهارمحال و بختیاری در یک کفه ترازو، مقابل اصفهان ایستاده اند.
البته معاون سابق برنامه ریزی استانداری اصفهان معتقد است، اینکه استعفا نمایندگان اصفهان موجب تحریک خوزستان و یا چهارمحال شده، اکنون اهمیتی ندارد؛ چرا که روند فعلی، حاکی از تاثیر لابی گری آنان است؛ البته این دو استان نیز معضلات آبی خاص خود را دارند. با این وجود بیش از سه دهه است که استان خوزستان در رتبه اول اعتبارات کشور و سه برابر بیشتر از استان اصفهان قرار دارد؛ به طوری که در لایحه بودجه 98 سهم خوزستان بالغ بر 2680میلیارد تومان در برابر سهم 827 میلیارد تومانی اصفهان است.
متاسفانه به نظر می رسد هنوز توهم برخورداری اصفهان در بین سایر استان ها وجود دارد؛ در صورتی که در یک بازنگری به نتیجه می رسیم که اصفهان در سرانه شاخص های توسعه بخش های زیر بنایی، تولیدی، فرهنگی، اجتماعی، خدماتی و... سالهاست جایگاه نخست خود را از دست داده است و به گفته علیرضا همدانیان، "اگر امروز اصفهان در بخشی جایگاه مناسبی دارد، به خصلت پیش رو بودن مردم این شهر از دولت قبل و بعد از انقلاب و همچنین نقش خیران در برخی بخش ها همچون فضاهای آموزشی، درمانی و ... بازمی گردد".
همدانیان، که سالها سکاندار بودجه اصفهان بوده است؛ با نگاه به لایحه بودجه 98 روند مثبتی را برای آینده این استان اصلا ترسیم نمی کند و می گوید: اعتبار طرح های مورد اعتراض نمایندگان استان، همچون طرح انتقال آب بن -بروجن نسبت به سال 97 حدودا دو برابر شده در عوض سد تونل سوم کوهرنگ به عنوان تنها پروژه مهم استان اصفهان، با کاهش اعتبار در لایحه بودجه مواجه است و طرح آبرسانی خط دوم از بهشت آباد برای یزد نیز پابرجاست و مطالعه انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان در لایحه 98 برای همان سه استان قبلی پایدار مانده که اینها بیانگر آن است که همچنان نگاه منفی قبلی به اصفهان پابرجاست و حتی در لایحه بودجه 98 رتبه استان به یک پله پایین تر و از سیزدهم به رتبه چهاردهم سقوط کرده است.
او معتقد است: اجرایی شدن مصوبات شورای عالی آب نیز به تنهایی معضلات استان را حل نمی کند؛ چرا که برای استان تولید آب به همراه ندارد. در واقع هیچ طرحی در استان به اجرا در نیامده تا حداقل در پنج سال آینده افق روشنی را برای استان میسر کند و روند نارضایتی های سال های اخیر قطعا استمرار خواهد داشت و اگر زمستان امسال و بهار 98، بارش های خوبی نداشته باشیم، بحران در اصفهان جدی تر خواهد شد.
ضعف های
سازمان برنامه و بودجه
به نظر می رسد فقدان شاخص‌مند بودن توزیع اعتبارات و اجرایی کردن طرح های عملیاتی در بخش آب از ضعف های اصلی سازمان برنامه و بودجه کشورو وزارت نیرو در بودجه 98 است. گویا کشور براساس برنامه ای مدون حرکت نمی کند و برنامه های پنج ساله به خصوص بعد از انقلاب، صرفا برای ارائه و نه اجرا تهیه شده است که نتیجه آن همین وضعیت کنونی است. به اعتقاد معاون سابق برنامه ریزی استانداری اصفهان، اگر قرار بود سازمان برنامه منحل شود، اکنون زمان آن است؛ چرا که بعد از احیا هرگز به دوران گذشته خود از نظر توان کارشناسی مستقل و مجرب بازنگشته است!!! از سوی دیگر باعث تاسف است که طرحی اجرا شود و سازمان تخصصی اطلاع درستی از آن نداشته باشد. به عنوان مثال طرح گلاب دو که طرحی پدافندی برای تامین آب شرب اصفهان است در ابتدای دولت یازدهم متوقف و سیاسی شد؛ به طوری که بنرهای مردم در سفرهیات دولت به خوزستان، گویای آن بود که آنها خواستار توقف این طرح هستند و وزیر وقت نیرو حتی نمی دانست که ابتدا و انتهای این تونل داخل استان اصفهان است و پس از اشراف به موضوع، مجوز ادامه طرح صادر شد.
اثربخشی اتحاد
در گرو همدلی نمایندگان
حال با این اوصاف باید دید که آیا استعفای نمایندگان اصفهان، بعد از تمام لابی گری ها برای زاینده رود اثربخش است یا باید به دنبال راهکار دیگری بود. به اعتقاد همدانیان، اثربخش بودن یا نبودن این حرکت، به ادامه روند این اتحاد و همدلی نمایندگان تا رویت تغییر نگرش بدنه دولت به استان اصفهان که بخشی از آن به اجرایی کردن مصوبات و تصمیمات مطالعه شده دولت های قبل و فعلی و بخشی دیگر بر روند توزیع اعتبارات استان دارد؛ بازمی گردد. متاسفانه به نظر می رسد وضعیت اصفهان در هر دو بعد شایسته نیست، چرا که نه مصوباتی همچون بندهای شورای عالی آب در ساماندهی و مدیریت یکپارچه زاینده رود و ایجاد صندوق جبران خسارت محقق شده و نه طرح های مطالعه شده ای مانند انتقال آب از فلات مرکزی ایران که طی یک دهه در وزارت نیرو مطالعه و در سازمان برنامه و بودجه کشور تامین اعتبار شده بود و یک شبه به دلیل تحصن نمایندگان استان همجوار فاقد توجیح فنی و اقتصادی شد. او معتقد است که لابی گری و سیاسی کاری در بدنه دولت و به خصوص وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه همواره به استان اصفهان ضربه زده است.
متاسفانه به نظر می رسد امروز معضل استان بیش از آنکه اعتبارات باشد، نگاه های غلط و سیاسی دولت است و امروز برخی کارشناسان در جواب به لابی گری های نمایندگان خوزستان که حتی ساکن اصفهان هستند؛ می گویند اگر انتقال آب نیست، نباید انتقال جمعیت نیز باشد. حضور 800 هزار مهاجر خوزستانی در استان اصفهان حاکی از مصرف 100 میلیون مترمکعبی این جمعیت از منابع آبی استان است و این دقیقا معادل میزانی است که اصفهان برای جاری شدن آب در زاینده رود به آن نیاز دارد.
ریحانه سجادی/ روزنامه نگار