کالا و حوزه سلامت جزو لیست سفید هستند و نباید جزو تحریم باشند ولی تحریم‌کنندگان از ابزارهای دیگری برای تشدید سختی در حوزه سلامت استفاده می‌کنند که از مهمترین آنها ایجاد مشکل تبادلات مالی است. در این میان سودجویی‌های داخلی بدتر از تحریم است و در همین رابطه توسط دولت تدابیر لازم در حال انجام است. وزیر بهداشت پیشتر گردش مالی بازار دارویی کشور را ١٢ تا ۱۶‌هزار‌میلیارد تومان اعلام کرده و گفته بود که تنها ۴‌هزار‌میلیارد تومان آن مربوط به واردات دارو است که نیمی از آن در قالب مواد اولیه وارد کشور می‌شود، اما درحالی طبق گفته‌های متولی درمان و بهداشت کشور ٨ تا ١٢‌هزار‌میلیارد از داروهای مصرفی در کشور تولید داخل هستند که بعد از نوسانات نرخ ارز رشد چندین برابری را تجربه کرد‌ه‌اند. برخلاف تصور گرانی این روزهای بازار، دارو تنها محصولات وارداتی را شامل نمی‌شود و داروهای ساخت داخل هم از گرانی ماه‌های اخیر بی‌نصیب نمانده‌اند.
دکتر داروسازی در اطراف میدان آزادی می‌گوید: بسیاری از داروها دیگر از کشور اصلی تولیدکننده وارد نمی‌شود. به‌عنوان مثال داروی «لووتروکسین» که قبلا از کارخانه «مرک» آلمان وارد می‌شد، حالا از یونان یا قبرس وارد می‌شود. مسلما آن‌هم خارجی است ولی کیفیت مرک آلمان را ندارد.
اما مشکل این روزهای بازار دارو تنها به گرانی محدود نمی‌شود و بیماران از نایاب‌شدن داروها گله می‌کنند. سخنگوی وزارت بهداشت چندی پیش در نشست خبری خود درباره کمبودهای دارویی گفت: براساس سیستم رصد و پایش داروها که به صورت روزانه انجام و هفتگی گزارش می‌شود، با کمبود ۵۷ قلم داروی خارجی در بازار دارویی کشور مواجه هستیم که البته مشابه داخلی بیشتر این داروها موجود است. البته ایرج حریرچی تأکید می‌کند که ۲هزار و ۷۰۰ قلم داروی مورد نیاز بیماران در بازار دارویی کشور در دسترس است و کمبود جدی درخصوص داروهای ژنریک و برندهای ژنریک ساخت داخل نداریم.
نگرانی از نبود دارو، خرید‌ها را چندبرابر کرد
نگرانی از ادامه روند افزایش قیمت دارو در مواردی باعث خرید بیش از اندازه نیاز از سوی شهروندان هم شده است. خانم محمدی که درحوالی فلکه اول صادقیه داروخانه دارد، می‌گوید: بخشی از افزایش قیمت‌ها به خاطر نگرانی مردم و جو روانی است که بعد از خروج ترامپ از برجام ایجاد شد. مثال بعضی‌ها از یک نوع دارو، دو بسته می‌خرند تا اگر یک‌ماه بعد گران‌تر شد، خیالشان راحت‌تر باشد یا اگر دارو تحریم شد، حداقل برای چندماه بعدشان دارو داشته باشند؛ درحالی ‌که کمبود دارو به این راحتی‌ها نباید اتفاق بیفتد.
او در ادامه از نایاب‌شدن بی‌دلیل برخی از داروها می‌گوید: بیماران اعصاب، صرع، کلیوی، قلب بشدت در تأمین داروهایشان به مشکل برخوردند و داروهایی مثل وارفارین ضدانعقاد خون و شربت ضدتشنج «اپیلیم لیسکانتین» در بازار نایاب شده است. ایرانی یا خارجی‌بودنش هم فرقی نمی‌کند، از عید به بعد خیلی سخت گیر می‌آید، این روزها هم که اصلا موجود نیست.
او سخنان خود را در ادامه این‌گونه تکمیل می‌کند: البته کمبودها در حوزه داروهای ضدسرطان و بیماری خاص مثل شیمی‌درمانی و‌ ام‌اس بیشتر است، البته ما این داروها را نمی‌فروشیم ولی می‌بینیم که مراجعه بیماران شیمی‌درمانی به ما زیادتر شده است. آنها به ما مراجعه می‌کنند و لیست داروخانه‌های دولتی را یک به یک می‌شمارند و می‌گویند همه را گشته‌ایم اما دارو نیست. معلوم نیست چرا وضع این‌گونه شده است.
وقتی از او در رابطه با چرایی نایاب‌شدن داروها سوال می‌کنیم، سری تکان می‌دهد و می‌گوید: «من هم نمی‌دانم. شرکت‌های تولیدی و پخش نبود مواد اولیه را بهانه می‌کنند اما فکر نمی‌کنم این دلیل قانع‌کننده‌ای باشد. شرکت‌های دارویی معمولا به اندازه ٦ماه ذخیره دارویی دارند و واردات دارو هم در ‌سال گذشته طوری نبوده که امروز بازار با مشکل مواجه شود، اما گویا برخی به دنبال سودجویی در بازار هستند.
سودجویان همه جا هستند
محمد که به همراه خانم باردارش به داروخانه مراجعه کرده است، خستگی و اضطراب را می‌توان در چهره هر دو آنها دید. نسخه را به پزشک داروخانه نشان می‌دهد جوابی را می‌شنود که در ٥ داروخانه دیگر هم که پیش از این به آن‌جا رفته بود، شنیده بود. «این داروها دیگر موجود نیست». آتوسا که در هفته چهارم بارداری است، به «شهروند» می‌گوید: برای جلوگیری از سقط جنین پزشک برای او شیاف‌هایی را تجویز کرده که در داروخانه‌ها نیست. او حالا نگران سلامت جنینی است که بعد از ٢‌سال انتظار خداوند به او عطا کرده است.
آقای محمدی که پدرش مبتلا به سرطان پروستات است، افزایش قیمت دلار را باعث بالارفتن قیمت دارو بیان می‌کند: داروی «دیپلیدین» در بازار موجود است. توی این دو سه‌ماه حول‌وحوش ۲۰ تا ۳۰‌درصد به قیمت دارو اضافه شده است. قیمت دیپلیدین از ۷۰‌هزار تومان شروع شد، سری پیش ۲۵۰‌هزار تومان خریدیم. آخرین‌بار چون دلار بالا رفته بود، با بیمه تأمین اجتماعی حدود ۳۵۰‌هزار تومان خریدیم.
النا که به دنیا آمد، بدنش نمی‌توانست پروتیین دفع کند. او حالا برای زنده‌ماندن نیاز به داروی «گلایسین» و «ال‌کارنیتین» دارد. مادر النا می‌گوید: «سری پیش برای تهیه گلایسین به داروخانه ۱۳ آبان رفتم، گفتند که ۶ماه طول می‌کشد دارو دوباره وارد شود. بچه‌ام پروتیین دفع نمی‌کند، «گلایسین» سموم بدنش را دفع می‌کند. بیرون یک‌کیلو گلایسین را یک‌میلیون تومان خریدم. اینها همه بهانه است، می‌خواهند دارو را آزاد بفروشند. این دارو قیمتی ندارد و از یونان وارد می‌شود. امروز هم آمده‌ام که «ال‌کارنیتین» بخرم.
کمبود‌های مربوط به داروهای خارجی
البته دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی دارو‌ها و سموم بر این باور است که بیشتر کمبود‌ها و تماس مردم با سامانه ۱۴۹۰ بیشتر به دلیل آن است که مردم به دنبال برند خاصی از دارو هستند. به گفته او، تماس‌ها با سامانه ١٤٩٠ در مورد کمبود دارویی بیشتر مربوط به برندهای خارجی است، زیرا با تولید نمونه‌های مشابه ایرانی یک دارو نمونه خارجی کمتر وارد شده و به همین دلیل در هر داروخانه‌ای این دارو‌ها پیدا نمی‌شوند، اما مردم به کمک سامانه ۱۴۹۰ می‌توانند داروی مورد نیاز خود را پیدا کنند.
تأثیر خروج آمریکا از برجام بر بازار دارو
مسئولان بهداشت و درمان کشور اما نگران خروج ترامپ از برجام نیستند. معاون کل وزارت بهداشــت درباره تأثیر این اتفاق بر بازار داروی کشور گفته است: این اتفاق تأثیری بر بازار دارو و تجهیزات پزشکی نخواهد گذاشت چراکه وابستگی‌مان به داروی وارداتی بسیار اندک اســت؛ اشاره حریرچی به تأمین عمده نیاز دارویی کشور با تولیدات داخلی است. آمارها نشان می‌دهد که سالانه حدود ٤٢‌میلیارد عدد انواع دارو در کشــور مصرف می‌شود که ٩٦‌درصد آنها تولید داخل است. به گفته حریرچی با توجه به تمهیداتی که اندیشیده شده است و با توانی که در داخل کشور وجود دارد، وابستگی دارویی‌مان به محصولات خارجی بسیار اندک است و میزان قابل توجهی از داروها را خودمان تولید می‌کنیم. در حال حاضر ذخیره بسیار مناسبی داریم و با توجه به توان دولت در حوزه ارزی مردم مطمئن باشند که مشکلی در این زمینه نخواهیم داشــت.
معاون وزارت بهداشت تأکید می‌کند: باید توجه کرد که دارو و تجهیزات پزشکی هیچ‌گاه تحریم نمی‌شود. در دوره گذشته تحریم‌ها هم فقط در حوزه نحوه انتقال ارز مشکلاتی داشتیم که اکنون با تمهیداتی که مسئولان اتخاذ کرده‌اند، مشکلی در این زمینه وجود ندارد اما به نظر می‌رسد تحریم‌هایی که اجرای آن از حدود ٢٠ روز دیگر آغاز می‌شود، در ماه‌های گذشته چندان هم بی‌اثر نبوده است. داریوش آرمان، رئیس انجمن حمایت از بیماری‌های کلیوی می‌گوید: داروهایی که بیماران پیوند کلیه مصرف می‌کردند، اوایل امسال برای یک دوره ۱۳۰‌هزار تومان بود که ناگهان به ۲۶۰‌هزار تومان و درنهایت به ۳۲۰‌هزار تومان رسیده است. این دارو برای بیماران پیوند کلیه پرمصرف نیز هست. رئیس هیأت‌مدیره انجمن تالاسمی استان تهران هم پیش‌تر از نایاب‌شدن داروهای تالاسمی خبر داده بود. او با بیان این مطلب که بیماران تالاسمی برای داروی ایرانی پولی پرداخت نمی‌کنند اما برای نوع خارجی آن به ازای ۱۰۰ عدد دسفرال، می‌بایست ۵۰‌هزار تومان پرداخت کنند، افزود: برخی خانواده‌ها چند بیمار تالاسمی دارند که پرداخت این مبالغ برای آنها دشوار می‌شود.
در داروخانه‌ها چه خبر است
اگر سری هم به داروخانه‌های سطح شهر بزنید، بررسی‌های میدانی خبرنگار «شهروند» حاکی از آن است که قیمت یک بسته مولتی‌ویتامین در اردیبهشت امسال ٤٠‌هزار تومان فروخته می‌شد، این روزها حداقل به ٧٠‌هزار تومان رسیده است. فارماتون هم که ١٨٠‌هزار تومان قیمت داشت، ٢١٠‌ هزار تومان خرج روی دست خریدارانش می‌گذارد. هر ورق لوافن هم از ٢,٥‌هزار تومان به ٥‌هزار تومان رسیده است. البته آن‌گونه که داروخانه‌داران توضیح می‌دهند، قیمت تجهیزات پزشکی در ماه‌های گذشته تغییر چندانی نداشته و به نرخ‌های قبلی عرضه می‌شود.
داروهاي كمياب را این‌جا پيدا كنيد
قبلا مجبور بودید برای یافتن داروهای کمیاب تک‌تک داروخانه‌های سطح شهر را بگردید تا داروی مورد نظرتان را پیدا کنید؛ اما این روزها راه‌های بهتر و آسان‌تری برای پیداکردن دارو پیش روی‌مان قرار دارد. یکی از مهمترین جاهایی که می‌توان داروهای کمیاب را پیدا کرد، داروخانه‌های وابسته به هلال‌احمر است. به‌جز این سامانه ۱۴۹۰ سازمان غذا و دارو به‌عنوان مهمترین و یا تنها راه آسان جست‌وجوی دارو معرفی شده است که می‌توان از سه طریق اینترنت، پیامک و تماس تلفنی به ‌طور رایگان با آن تماس برقرار کرد تا سامانه دو داروخانه را معرفی کند. مردم برای پیداکردن داروهای کمیاب می‌توانند به صورت شبانه‌روزی با شماره تلفن ۱۴۹۰ ( داخلی ٣) سپس (داخلی ١) تماس گرفته تا کارشناسان داروخانه‌ای را که داروی مورد نیاز در آن موجود است را معرفی و با مراجعه به این داروخانه‌ها داروی خود را تهیه کنند. البته مشکل این‌جاست که تعداد داروخانه‌هایی که داروهای کمیاب را عرضه می‌کنند، بسیار محدود بوده و عرضه دارو هم تنها به اندازه نیاز یک ماه انجام می‌شود؛ وقتی بیمار با نسخه‌ای که در آن تعداد ۱۵۰ عدد داروی فارماتون نوشته شده به داروخانه می‌رود، داروخانه فقط ۳۰ عدد دارو تحویل می‌دهد.
علاوه بر تماس تلفنی با سامانه ۱۴۹۰ مردم می‌توانند با ارسال یک پیام کوتاه حاوی نام دارو به شماره ۲۰۱۴۹ نام دو داروخانه را که داروی مد نظر در آن موجود بوده، پیدا کنند.
اعلام شکایات در خصوص گرانفروشی و عدم حضور داروساز در داروخانه
ثبت و پیگیری شکایات دارویی و شکایات محصولات غذایی بسته‌بندی شده، محصولات آرایشی و بهداشتی نیز با شماره‌گیری تلفن ۱۴۹۰ و سپس انتخاب کد ۱ به کمک کارشناسان این سامانه صورت می‌گیرد. کلیه شکایات مرتبط با دارو اعم از اظهار گرانفروشی، عدم رعایت حقوق بیمار در داروخانه، مشکلات بسته‌بندی دارو‌ها و همچنین مشکلات بسته‌بندی و کیفیتی ثبت می‌شود. سپس مراجعان می‌توانند با ارایه کد پیگیری روند بررسی و رسیدگی به شکایت خود را پیگیری کنند.
ارسال پیامک از طریق تلفن همراه به سامانه ۱۴۹۰
شما می‌توانید تمام مراحل فوق را از طریق ارسال پیامک به شماره ۱۴۹۰ از طریق تلفن همراه انجام دهید. پیامک را کاملا انگلیسی بنویسید. به مثال زیر دقت کنید:
TEHRAN*٤*PIROXICAM*١٠*CAP
SHIRAZ*PIROXICAM*١٠*CAP
شماره تماس داروخانه‌های ویژه تهران
شما همچنین می‌توانید با تماس با این داروخانه‌ها به ‌طور مستقیم و با صرف وقت کمتری از موجودی دارو اطمینان حاصل کنید. برای مثال در مورد داروهای «وارفارین» و «فنی توئین» که اخیرا دچار کمبود شده بود با این داروخانه‌ها تماس گرفتیم و مشخص شد که اکثر داروخانه‌هاي توزيع داروهاي خاص و كمياب دولتي مثل ٢٩ فروردين، شهيد كاظمي، سيزده آبان و... این دو دارو را دارند.