اقتصاد بازار: بیش از یک ماه از خشکی رودخانه زاینده رود می گذرد. این روزها شرایط آّبی اصفهان نگران کننده است و به دلیل خشکی رودخانه، چاه های فلمن که منبعی برای تامین آب شرب اصفهانی هاست رو به خشک شدن است. طی چند سال گذشته راهکارهایی همچون مصوبه 9 ماده ای احیای حوضه زاینده رود مطرح شد که در آن به طرح هایی همچون بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ به عنوان نسخه هایی برای درمان بحران حوضه زاینده رود اشاره شده، اما باید دید این طرح ها تنها برای اصفهانی ها عایدی دارد و یا شهرهای دیگر سهم بیشتری از آب خواهند برد؟
به گفته مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان مطابق مصوبه چهارمین جلسه شورای هماهنگی مدیریت بهم پیوسته حوضه آبریز رودخانه زاینده رود و سیزدهمین جلسه شورای عالی آب در فروردین ماه 93، جمع آب موجود حوضه زاینده رود در شرایط نرمال بارندگی معادل یک میلیون و 492 میلیون متر مکعب است. اسفندیار امینی افزود: به تفکیک آورد طبیعی زاینده رود 845 میلیون مترمکعب، تونل اول کوهرنگ 293 میلیون مترمکعب، آورد تونل دوم کوهرنگ 224 میلیون مترمکعب و آورد تونل های چشمه‌لنگان و خدنگستان 130 میلیون مترمکعب است. وی با اشاره به اینکه آب تونل‌های دوم کوهرنگ و چشمه لگنان و خدنگستان و 30 میلیون مترمکعب از تونل اول کوهرنگ با سرمایه گذاری دولت ایجاد شده و وزارت نیرو مجاز بود آن را تخصیص دهد، گفت: اگر جمع این آب ها در زمان بارندگی های نرمال باشد و برداشت های غیرمجاز به صفر برسد، معادل 385 میلیون مترمکعب در سال است. سوال این است که تخصیص های داده شده وزارت نیرو مطابق این مصوبات چقدر بوده است؟ به گفته امینی، براساس تخصیصات وزارت نیرو، 403 میلیون مترمکعب برای شرب اصفهان، 49 میلیون مترمکعب برای شرب کاشان، 98 میلیون متر مکعب برای یزد، 200 میلیون متر مکعب برای صنعت اصفهان، 303 میلیون متر مکعب برای مشترکین کشاورزی اصفهان و 237 میلیون متر مکعب برای استان چهارمحال است.
وی با اشاره به اینکه جمع این تخصیص‌ها معادل یک میلیون و 291 مترمکعب است، ادامه داد: این تخصیص ها معادل 907 میلیون مترمکعب زیادتر از آنچه مجاز بوده، است و تمام این تخصیص آب ها هم اکنون درحال برداشت است. مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان تصریح کرد: استان چهارمحال و بختیاری مطابق تحقیق بعمل آمده که در مصوبات جلسه هشتم شورای هماهنگی نیز آمده، سالانه 268 میلیون مترمکعب آب برداشت می‌کند که اگر طرح بن بروجن و 33 طرح کشاورزی دیگر به آن اضافه شود، نزدیک 200 میلیون به برداشت های آن اضافه خواهد شد همچنین برداشت های غیرمجاز چهارمحال و بختیاری اصفهان را نیز باید به برداشت های واقعی از حوضه اضافه کرد. وی تصریح کرد: طبیعی است که کسری این آب ها را از محل حقآبه های کشاورزان، محیط زیست و مشترکین کشاورزان استان اصفهان برداشت می کنند. به گفته امینی، مطابق این مصوبات قرار است تونل های سوم کوهرنگ 120 میلیون و بهشت آباد 580 میلیون متر مکعب آب تامین و کسری این تخصیص های اضافی را جبران کند. با توجه به برداشت های آب که بعضا از سوی وزارت نیرو تعریف شده و همچنین برخی از برداشت های غیرمجاز، حال باید دید سهم استان های واقع در فلات مرکزی ایران از دو طرح بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ سهم چقدر است؟
مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان با اشاره به اینکه بهشت آباد قرار است در زمان افتتاح معادل 580 میلیون آب آوری در سال داشته باشد، اظهار داشت: در مجموع معادل 569 میلیون متر مکعب بهشت آباد شامل 180 میلیون مترمکعب به کرمان و 152 میلیون مترمکعب به یزد و 237 میلیون مترمکعب به چهارمحال و بختیاری داده می شود. وی با بیان اینکه تنها 11 میلیون مترمکعب از طرح بهشت آباد می ماند، افزود: اگر 98میلیون مترمکعبی را که یزد اکنون از حوضه زاینده رود می برد به آن اضافه کنیم می توان نتیجه گرفت کل آب حاصل از تونل بهشت‌آباد برای استان های یزد و کرمان و چهارمحال می رود. همچنان مقدار 87 میلیون مترمکعب در سال به اضافه برداشت های غیرمجاز و 33 طرح کشاورزی در دست اجرای آن استان و طرح بن بروجن، همچنان از حوضه زاینده رود برداشت می‌شود. امینی با اشاره به مصوبات شورای عالی آب، بیان داشت: براساس این مصوبات، پس از راه اندازی تونل سوم کوهرنگ 120 میلیون مترمکعب آب به حوضه وارد می شود بنابر این از جمع آب حاصل از تونل‌های بهشت‌آباد و کوهرنگ سه که 700 میلیون متر مکعب می شود معادل250 میلیون مترمکعب به یزد و 180 میلیون متر مکعب به کرمان و 237 میلیون متر مکعب به چهارمحال (جمعاً 667 میلیون مترمکعب) تخصیص می یابد و تنها برای اصفهان 33 میلیون مترمکعب باقی می ماند. به گفته وی، براساس این تخصیص ها، نه اینکه تونل بهشت آباد هیچ آبی برای اصفهان نمی آورد بلکه آب تونل سوم کوهرنگ را که اصفهان سال‌هاست منتظر آن است، با خود می برد.
مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان همچنین با اشاره به اینکه مطابق برنامه باید معادل 200 میلیون مترمکعب پساب فاضلاب اصفهان جمع‌آوری و به منابع آب اضافه شود، افزود: براین اساس آب پساب باید به صنعت اصفهان داده و جایگزین آب زاینده رود شود که این تصمیم خود ایراداتی دارد. وی با بیان اینکه صنایع آب زاینده‌رود را خریداری کرده اند و این تهاتر را قبول ندارند، گفت: وزارت صنایع نیز رسماً نامه زده و این موضوع را رد کرده است. همچنین آب پساب فاضلاب برای صنایع غذایی قابل استفاده نیست. امینی همچنین با تاکید بر اینکه مطابق مصوبه 4322 مورخ 5 / 3 / 1333، پساب فاضلاب شهرستان اصفهان متعلق به حقابه داران شرق اصفهان است، ادامه داد: مگر در دیگر استان‌ها پساب فاضلاب وجود ندارد که آنها را همان‌جا تصفیه کنند و مجبور نباشند آب را چند صد کیلومتر انتقال دهند و سوال این است که چرا در آن استان ها فاضلاب جزو آمار منابع آنها لحاظ نمی شود. این تفاسیر و آمارها حاکی از آن است مردم اصفهان نباید بیهوده دل به طرح بهشت‌آباد و تونل سوم کوهرنگ خوش کنند همچنین مردم استان های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان و يزد و کرمان و دیگران نباید بر این عقیده نباشند که این تونل‌ها برای استان اصفهان زده می‌شوند بلکه لابی های قدرتمند استان های دیگر در دولت های مختلف موجب شده تا این تونل‌ها به نام اصفهان تمام شود ولی به کام دیگر استان‌ها تمام شود.
/ریحانه سجادی/