اقتصاد بازار: با وجود جذابیت‌های بسیار حوزه فوتبال، هنوز که هنوز است، این سئوال برای بسیاری وجود دارد که چرا سرمایه‌گذاران از ورود به این عرصه خودداری کرده و ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را در جاهای دیگر هزینه کنند.
اینکه یک سرمایه‌گذار با ورود به حوزه‌ای در ورزش، زمینه توسعه آن و البته توسعه برند خود را فراهم آورد، حرکت صحیحی به نظر می‌رسد و در واقع تعریفی از فوتبال حرفه‌ای دنیا، همین تعریف است. ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به حوزه ورزش ایران که از سال‌ها پیش به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای پیشرفت و توسعه ورزش قلمداد می‌شده، هنوز هم یکی از چالش‌های اساسی آن به شمار می‌رود و به گفته بسیاری، سرمایه‌گذاران ترس بسیاری از ورود به آن را دارند. ترس از ورود به سرمایه‌گذاری در ورزش، موضوعی بود که به بهانه آن با محمد محمدرضایی، قائم‌مقام شرکت پتروشیمی جم و رئیس سابق هیئت مدیره باشگاه ذوب‌آهن اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
اقتصاد بازار: توجه به صنعت ورزش استان اصفهان به عنوان یکی از موضوعات مهم همواره در شعار مطرح می‌شود اما به سطح اجرا نمی‌رود. به نظر شما چرا؟
امروزه فوتبال در دنیا یک بنگاه درآمدزایی برای باشگاههای مطرح جهان تلقی می‌شود و مسائل تبلیغاتی و بخش‌های مختلف آن سبب شده که از این صنعت بهره‌برداری لازم صورت گیرد؛ با این حال، متأسفانه در کشور ما تنها جنبه‌های حاشیه‌ای فوتبال مورد توجه قرار گرفته و این مسئله باعث شده که جنبه‌های اقتصادی آن مورد توجه قرار نگیرد.
از نظر من برای اینکه ما بتوانیم به شرایطی برای درآمدزایی فوتبال برسیم، باید نمونه‌های موفق آن در دنیا را مورد توجه قرار داده و مشخص کنیم که در دنیا چگونه با تیم‌های فوتبال پول در می‌آورند.
اقتصاد بازار: با بررسی این مدل‌ها به چه نتیجه‌ای می‌رسیم؟
در فوتبال دنیا تبادل یک بازیکن و تفاوت نرخ آنها یا آگهی‌های تبلیغاتی و چاپ آرم بر روی پیراهن‌ها برای باشگاهی درآمدزایی نمی‌کند بلکه اتفاقات بزرگ دیگری صورت می‌گیرد که اقتصاد فوتبال را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. بارها دیده‌ایم که در تیم‌های بزرگ جهان، هواپیمایی امارات و یا قطر، اقدام به ساخت یک استادیوم می‌کنند اما با قرارداد طولانی مدت خود، آرمشان را در تیم‌هایی مثل بارسلونا و رئال مادرید قرار می‌دهند.
باشگاههای جهان در ابعاد و زوایای مختلفی از جمله بازیکن، لباس‌ها، برندها و دیگر زاویه‌های پنهان درآمدزایی می‌کنند و تولیدکنندگان خاص تلاش بسیاری صورت می‌دهند تا در مناقصه پیراهن لباس مد نظر برنده شده و تولید پیراهن برای یک باشگاه را به نام خود بزنند.
اقتصاد بازار: به نظرتان راهکار تحقق این موضوع در فوتبال ایران چه می‌تواند باشد؟
مدیران فوتبال ما باید الگوهای مختلف را در این زمینه بررسی کنند و مطالعات لازم را صورت دهند تا در حوزه فوتبال اقدامات بزرگی صورت گیرد. تبلیغات در این زمینه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و باید اقدامات جدی در این باره صورت گیرد. متأسفانه امروز تیم‌های اصفهانی چندان در حوزه تبلیغات موثر واقع نشده‌اند و همه دیدند که بعد از دو قهرمانی ذوب‌آهن در جام حذفی، روزنامه‌ها چندان توجهی به آن نشان ندادند و ترجیح آنها، توجه به حاشیه‌های سرخابی‌ها است.
اقتصاد بازار: چرا سرمایه‌گذاران برای ورود به این بازار بسیار پرجاذبه و پر سرو صدا تأخیر می‌کنند و به سرعت وارد آن نمی‌شوند؟!
به هر حال همه می‌دانند بازار سرمایه یک بازار ترسو است و به طور قطع، وقتی تبلیغات در یک حوزه کم باشد، سرمایه‌گذاران نیز کمتر به آن توجه نشان می‌دهند. افراد سرمایه‌گذار، به سختی در یک حوزه سرمایه‌گذاری وارد می‌شوند و تا زمانی که از بازگشت سرمایه خود و هزینه‌هایی که در این حوزه صرف می‌کنند، اطمینان نداشته باشند، نسبت به سرمایه‌گذاری در این حوزه اقدام نخواهند کرد. عدم ثبات در ساختار مدیریتی، بازیکن و موارد دیگر از بخش‌های مختلفی است که زمینه‌ساز ترس سرمایه‌گذاران از ورود به عرصه ورزش شده زیرا امنیت آنها باید تأمین شود.
اقتصاد بازار: پس شاید به همین دلیل است که سرمایه‌گذاران هنوز در ورزش کشور ورود نکرده‌اند.
با توجه به اینکه امروز تیم‌های باشگاهی ما شرایط پایداری ندارد، سرمایه‌گذاران حوزه ورزش، جرأت حضور در این عرصه را ندارند. از سوی دیگر این چهره‌های اقتصادی، تمرکز خود را روی تیم‌هایی معطوف می‌کنند که در کشور و سطح آسیا موفق و مطرح باشند و قهرمانی‌های پیاپی زمینه این کار را فراهم می‌کند. البته باز هم می‌گویم که تبلیغات در این حوزه بسیار موثر است و زمانی که روی قهرمانی تیمی تبلیغات مناسب صورت نگیرد، نمی‌تواند آثار خوبی برای آن تیم از نظر اقتصادی به دنبال داشته باشد.
اقتصاد بازار: آیا قهرمانی تیمی مثل ذوب‌آهن توانست بهره تبلیغاتی لازم را برای این صنعت داشته باشد؟!
به نظر من خیر. ذوب‌آهن بعد از دو فصل قهرمانی پیاپی در مسابقات جام حذفی، تغییر چندانی را در حوزه تبلیغات، ورود سرمایه‌گذاران، هواداران تیم و موارد مختلف دیگر به چشم نمی‌بیند؛ این موضوع احتیاج به تبلیغات، مطالعه و ارتقای زیرساخت‌های لازم و ضروری دارد. متأسفانه باید عنوان کنم که امروز زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصاد فوتبال وجود ندارد و سرمایه‌گذاران در این زمینه اطمینانی ندارند و به دلیل حاشیه‌ها، نگرانی‌های بسیاری وجود دارد.
کشور امارات با جمعیت بسیار اندک خود، تلاش بسیاری در حوزه اقتصاد ورزش صورت می‌دهد و بهترین بازیکنان را از جاهای مختلف جذب کرده و روی تیم‌های خود کار می‌کند. به عنوان مثال العین حرکت‌های بسیاری در این زمینه صورت گرفته و با وجودیکه استعداد چندانی در این کشور وجود ندارد، آنها با مطالعه، در حوزه اقتصاد ورزش استارت زده‌اند اما در ایران با این همه استعداد، حرکتی در این زمینه عملیاتی نمی‌شود.
متأسفانه مشکلات مالی، مسائل مدیریتی و موارد دیگر سبب شده که کسی به آینده خود امیدوار نداشته باشد و نتوان برای آینده فوتبال تصمیم‌گیری مناسبی انجام داد. در کل، عوامل متعددی وجود دارد که زمینه فرار سرمایه‌گذاران را فراهم کرده و این مسئله باعث شده که صنعت فوتبال در کشور ما رشد چندانی را مشاهده نکند.
اقتصاد بازار: جدای از راهکارهای عنوان شده، موضوعی که می‌تواند به عنوان یک راه‌حل مطرح باشد، از نگاه شما چیست؟
اگر به باشگاههای بزرگ دنیا نظیر رئال مادرید و بارسلونا نگاه کنیم، به خوبی می‌بینیم که در این کشورها سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری صف می‌کشند و ما باید با بسترسازی در این حوزه کاری کنیم که اتفاقی نظیر آن در ایران هم صورت گیرد. کارشناسان اقتصادی فوتبال باید با برنامه‌ریزی، مطالعه، عارضه یابی و پوشش نقاط ضعف، کاری کنند که سرمایه‌گذاران در این حوزه با اقتداد و علاقه بسیار ظاهر شوند.