سؤال مشخص مردم از سیاستگذاران و تعیین کنندگان قیمت‌ها این است که چرا در کالاهایی که ارز نقش و جایگاهی ندارد، قیمت ها سیر صعودی به خود گرفته است؟
به عنوان مثال قیمت گوشت بسته‌بندی چرا باید کیلویی 170 هزار تومان محاسبه شود و قیمت اکثر میوه‌ها در حدود 20 الی 30 هزار تومان باشد؟ و یا اینکه چرا محصولات لبنی به صورت مستمر افزایش قیمت به خود می‌بیند؟ برای پاسخ به این سؤالات و ابهام‌ها سراغ فروشندگان و عرضه کنندگان کالاها رفتیم. یکی از فروشندگان گوشت در منطقه شرق تهران به «ایران» می‌گوید: ما از تمام سود خود کم کردیم تا قیمت‌ها به حدودی برسد که مشتری‌ها حفظ شوند؛ هر چند که هیچ موفقیتی به دست نیامده است و هر روز با افزایش قیمت از میزان خرید مردم کاسته می‌شود.او گفت: این روزها خریداران مرغ بیشتر شده‌اند و خیلی از خانواده‌ها به دنبال دل و جگر مرغ هستند تا پروتئین خانوار خود را تأمین کنند. این فروشنده گوشت گفت: قیمت ارز تأثیر زیادی بر نرخ گوشت و مرغ گذاشته است و به صورت متناوب شاهد رشد قیمت‌ها هستیم که خوشبختانه با ثابت شدن قیمت ارز در حدود 20 هزار تومان تا حدودی از نوسان قیمت‌ها کاسته شده است.
نهاده گران است
محمد نمازیان یکی از عرضه کنندگان گوشت است. او درباره چرایی افزایش قیمت گوشت و مرغ در بازار می‌گوید: دامدار و مرغدار از نرسیدن نهاده‌های دامی گلایه دارد و عنوان می‌کند که با قیمت‌های بالا این نهاده‌ها را از بازار خریداری می‌کنند بدین جهت مجبور به رشد قیمت می‌شوند.
ارز می‌دهیم قیمت‌ها بالا نرود
اما محمدرضا کلامی، سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صمت به «ایران» می‌گوید: دولت برای آنکه قیمت گوشت و مرغ دچار نوسان نشود، برای واردات نهاده‌های دامی و طیور ارز 4200 تومانی می‌دهد. لذا این انتظار وجود دارد که تولیدکنندگان و توزیع کنندگان، کالاهای اساسی را گران نکنند.
چقدر به نهاده دامی نیاز داریم
طبق ارزیابی‌های صورت گرفته توسط روزنامه ایران از منابع مطلع بین 75 تا 80 درصد از قیمت تمام شده مرغ و گوشت نهاده دامی است که اگر بموقع تأمین شود، ثبات قیمت‌ها مقوله‌ای دور از انتظار نیست. در حال حاضر نیاز نهاده‌های دامی کشور در بخش ذرت 11 میلیون و 500 هزار تن، جو 6 میلیون و 200 هزار تن و کنجاله سویا 4 میلیون و 200 هزار تن است که بخش اعظم این نهاده‌ها (به صورت محدود تولید داخلی داریم) از طریق واردات تأمین می‌شود. آن گونه که وزارت صمت عنوان کرده است، عدم توزیع مناسب و بموقع نهاده‌ها باعث شد که دامداران و مرغداران نهاده را از بازار خریداری کنند و بعد از آنکه سهمیه خود را گرفتند با قیمت ارز آزاد در بازار بفروشند و همین امر سبب شده قیمت گوشت و مرغ بالا برود.
قیمت گوشت در نارمک
در حال حاضر هر کیلو مرغ 18 هزار و 300 تومان است که قیمت بالایی برای اقشار ضعیف جامعه است. در این میان در گوشت فروشی در نارمک که به محله ارزان فروشی معروف شده است، قیمت سردست گوسفند 99 هزار تومان،ماهیچه گوسفند 135 هزار تومان، ماهیچه گوساله 95 هزار تومان، و ران گوساله 90 هزار تومان است که البته گفته می‌شود دلیل ارزانی آن گوشت میش (گوشت ماده که به اصطلاح دیرپز است) می‌باشد. اما در برخی از مناطق تهران چون تهرانپارس و مرکز شهر، گوشت ران کیلویی 145 هزار تومان و سردست 125 هزار تومان است. این قیمت‌ها در شرایطی است که در فروشگاه‌های زنجیره ای قیمت هر کیلو گوشت گوسفند تا 170 هزار تومان هم محاسبه می‌شود.رئیس جمهوری روز یکشنبه در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در واکنش به گرانی‌های اخیر بازار گفته بود: مقابله با گرانی بدون دلیل ایجاب می‌کند در کنار اعمال نظارت‌های تعریف شده برای دستگاه‌های مرتبط، با ایجاد شفافیت، زمینه نظارت عمومی را نیز فراهم کنیم؛ لذا باید با اصلاح مسیر تولید، توزیع و تعریف فرآیندها در این زنجیره، در روند تعیین قیمت کالاها شفاف سازی انجام گیرد.
چرا میوه گران است؟
اما چرا قیمت میوه با آنکه از زمان نوبرانه آن فاصله گرفته ایم و قیمت ارز در آن دخل و تصرفی ندارد، گران شده است؟ یکی از فروشندگان میوه در پاسخ به این سؤال عنوان کرد: بخش قابل توجهی از میوه به کشورهای همسایه و بخصوص عراق صادر می‌شود. لذا این امر کمبود در بازار ایجاد کرده است که البته به خاطر تنوع میوه در فصل تابستان خیلی به چشم نمی آید به همین جهت قیمت میوه در بازار، افزایش پیدا کرده و تفاوت قیمتی با میادین هم بیشتر شده است.
او گفت: اگر امروز موز را کیلویی 18 هزار و 800 تومان می‌فروشیم در میادین میوه و تره بار این کالا نیست، چرا که قیمت ارز بشدت روی قیمت این محصول تأثیر گذاشته است.
روز گذشته در میوه فروشی‌ها قیمت هر کیلو شلیل 14 هزار و 900 تومان، زردآلو 30 هزار تومان، هلو 19 هزار و 800 تومان، گیلاس 22 هزار تومان و آلو 14 هزار و 900 تومان بود. در این میان جای خیلی از میوه‌ها در میادین میوه و تره بار خالی است و قیمت میوه‌ها در میادین نسبت به بازار پایین تر است و در عین حال می‌توان گفت به جهت کیفیت هم سطح پایین‌تری دارد. قیمت پیاز و سیب زمینی هم اختلاف زیادی با میوه فروشی‌ها پیدا کرده است. در میادین میوه و تره‌بار به ترتیب هر کیلو پیاز و سیب زمینی 2400 و 3300 تومان است و این قیمت در میوه فروشی‌ها به ترتیب 4500 و 5 هزار تومان است.
برنج به دلار نگاه کرد
از دیگر کالاهایی که در بازار گران شده است برنج است. برنج کشت دوم که رده‌هاشمی و سایر برندهای معتبر نباشد قیمتی در حدود 20 هزار تومان دارد. فروشندگان درباره چرایی افزایش قیمت برنج می‌گویند از روزی که ارز 4200 تومانی برنج برداشته شد و قیمت برنج هندی و پاکستانی بالا رفت، تولیدکنندگان برنج تصمیم گرفتند برای هماهنگی دخل و خرج خود قیمت‌ها را بالا ببرند. اکنون برنج خوب و مرغوب سفره مردم بین 26 الی 27 هزار تومان در هر کیلو است و برنج هندی با ارز 20 هزار تومانی بین 17 الی 18 هزار تومان به فروش می‌رسد.
حبوب از ابتدای سال گران شد
قیمت حبوب هم از ابتدای سال جاری در مسیر گرانی قرار گرفت. همه فروشندگان حبوب می‌گویند کاهش تولید داخل و افزایش قیمت ارز باعث شد این کالا به صورت متناوب بالا برود. هر چند که اکنون قیمت بسته بندی با قیمت فله آن تفاوت زیادی دارد و توصیه فروشندگان این است که هر خانواده‌ای که می‌خواهد خرید مقرون به صرفه کند، سراغ حبوب کیلویی برود. با این اوصاف هر کیلو عدس که ماه‌های پیش 16 هزار تومان بود، اکنون 20 هزار تومان و قیمت لوبیا چیتی 14 هزار تومانی 22 هزار و 500 تومان شده است.
ماکارونی و تن ماهی ثابت ماندند
در این مدت قیمت ماکارونی با وجود آنکه نرخ ارز بالا رفت ثابت ماند و اکنون هر بسته ماکارونی 7 هزار و 950 تومان است. قیمت تن ماهی هم بعد از برداشته شدن ارز دولتی آن از ابتدای سال همچنان در نوسان بین 15 الی 16 هزار تومان است و با دلار 20 هزار تومانی با گرانی مواجه نشده است. روغن هم تقریباً ثابت بوده است. یک روغن 900 میلی لیتری 8 هزار و 850 تومان است و اگر 5 کیلویی آن را بخرید، 43 هزار تومان است. علت اصلی نوسان حداقلی روغن اختصاص ارز دولتی برای واردات روغن خام است؛ قطعاً اگر دولت این ارز را حذف کند قیمت روغن افزایش قابل توجهی خواهد یافت. تخم مرغ از کالاهایی است که با ارز 20 هزار تومانی حدود 2 هزار تومان گران شده است. درحال حاضر یک شانه تخم مرغ 20 عددی 21 هزار و 400 تومان است.
لبنیات سر به فلک کشید
گزارش میدانی روزنامه ایران حاکی از افزایش قیمت محصولات لبنی است. تولیدکنندگان این محصول به صورت متناوب قیمت‌ها را بالا می‌برند. این امر گلایه مغازه‌‌داران را هم سبب شده است. آنها می‌گویند در گذشته لبنیات یخچال‌هایشان دو روزه تمام می‌شد ولی اکنون به دلیل عدم استقبال مردم، مجبور می‌شوند که شیر و ماست را مرجوع کنند. در حال حاضر یک ماست کم چرب هزار گرمی 6 هزار تومان است و شیر کم چرب 950 میلی لیتر 5 هزار تومان است.
قیمت سفره ایرانی
با قیمت‌هایی که عنوان شد، قیمت یک ماه سفره ایرانی چند تمام می‌شود؟ برای آنکه بتوانیم رقم دقیقی از یک سفره ایرانی استخراج کنیم 21 کالای پرمصرف را هدف گذاری کردیم. بر اساس محاسبات روزنامه ایران هزینه یک خانوار قشر متوسط 4 نفره در یک ماه که به قول معروف از بَرج‌های خود در مواد غذایی زده است و مصرف معقولی دارد در حدود یک میلیون و 219 و 400 تومان است. لازم به توضيح است كه عدد به دست آمده حداقلي و بدون در نظر گرفتن وعده هاي غذايي با سبزيجات است.