پایان سال شلوغ بورس تهران

همان‌گونه که پیش‌بینی شد این مصوبه واکنش‌های زیادی را برانگیخت و پیش از اجرا به حالت تعلیق درآمد. همچنین شاهد شتاب گرفتن عرضه‌های اولیه‌ در روزهای پایانی آخر سال بودیم که پیش از این ضرورت سرعت‌بخشی به آن از سوی کارشناسان بسیاری خاطرنشان شده بود. دراین گزارش به وضعیت هفتگی افزایش سرمایه‌ها از مرحله صدور مجوز توسط سازمان بورس تا ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخته می‌شود. حرف «ح» پس از نمادهای بورسی به معنی «حق‌‌تقدم» و حرف «ج» به معنی «سهام جایزه» است.

در هفته گذشته سازمان بورس 8 مجوز جدید برای افزایش سرمایه صادر کرد؛ «معدنی و صنعتی گل‌گهر» (کگهر) توانست سازمان بورس را برای افزایش سرمایه حدود 103 درصدی از محل مطالبات و آورده نقدی متقاعد کند تا پس از آن سرمایه‌اش به هزار میلیارد تومان برسد. «بیمه دانا» (دانا) مجوز افزایش سرمایه 250 میلیارد تومانی را که حدود 167 درصد سرمایه فعلی 150 میلیارد تومانی‌اش است، دریافت کرد تا ضمن اصلاح ساختار مالی، حداقل سرمایه برای قبول بیمه‌های اتکایی را کسب کند. «گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و گردشگری» (سمگا) می‌تواند با افزایش سرمایه‌ای معادل 50 درصد از محل مطالبات و آورده نقدی، سرمایه 300 میلیارد تومانی خود را به 450 میلیارد تومان برساند و آن را صرف مشارکت در افزایش سرمایه زیرمجموعه‌ها کند.

«بیمه اتکایی امین» (اتکام) که از زمان ورود به بازارسرمایه هرساله بخشی از سود خود را تبدیل به سرمایه کرده، اینک نیز قصد دارد 30 میلیارد تومان معادل 10 درصد از محل سود انباشته و اندوخته به سهامدارانش جایزه بدهد. شرکت «سرمایه‌گذاری دارویی تامین» (تیپیکو) مجوز افزایش سرمایه 50 درصدی از محل سود انباشته را دریافت کرد؛ همچنین یکی از زیرمجموعه‌های آن یعنی «داروسازی ابوریحان» (دابور) نیز مجوز افزایش سرمایه حدود 55 درصدی را برروی کدال قرار داد که حدود 34 درصد آن از محل مطالبات و آورده نقدی و بقیه از سود انباشته خواهد بود. شرکت تولید مواد غذایی «سالمین» با نماد غسالم هم مجوز افزایش سرمایه سنگینی را از تجدید ارزیابی (تقریبا) تمام طبقات دارایی‌ها دریافت کرد.

این افزایش حدود 1395 درصد بوده و سرمایه 30 میلیارد تومانی این شرکت را به بیش از 448 میلیارد تومان خواهد رساند. «زرین‌معدن آسیا» (فزرین) قصد دارد با مجوز دریافتی از سازمان بورس، افزایش سرمایه 30 درصدی از سود انباشته را به تصویب برساند تا سرمایه 50 میلیارد تومانی آن به 65 میلیارد تومان برسد. هدف فزرین از این‌کار «جبران سرمایه‌گذاری‌های انجام شده» و نیز «خرید دارایی ثابت (تجهیزات و ماشین‌آلات)» ذکر شده است.

چهار شرکت هم در هفته گذشته آگهی ثبت افزایش سرمایه خود را برروی کدال قرار دادند؛ «پالایش نفت بندرعباس» (شبندر) افزایش سرمایه حدود 107 درصدی از سود انباشته‌اش را که در آخرین روز پاییز تصویب کرده بود، حدود یک‌ماه پیش به ثبت رساند و هفته گذشته آگهی آن را برروی کدال قرار داد. شبندر و سایر شرکت‌های پالایشگاهی بازارسرمایه چندی است مورد استقبال خریداران حقیقی و در مقابل مورد استقبال فروشندگان حقوقی قرار گرفته‌اند. عملکرد صنعت پالایشگاهی در دو فصل ابتدای سال‌جاری بسیار مناسب بود ولی در فصل پاییز خارج از انتظار ظاهر شد که البته این موضوع تاثیری در اشتیاق خریداران نداشت.

پالایشی‌ها چندی پیش با موضوع محدودیت مصرف سوخت‌های با گوگرد بالا در کشتیرانی مواجه بودند که تاحدودی فروش محصولات رده پایین آنها مثل نفت کوره را تحت‌تاثیر قرار می‌داد.

پالایشگاه‌های ایران به تناسب قدیم یا جدید بودن فناوری بخش قابل‌توجهی از محصولات خروجی از برج‌هایشان فرآورده‌هایی مانند نفت‌کوره است که یکی از مصارف عمده‌اش استفاده به‌عنوان سوخت کشتی است. با محدودیت جهانی در این زمینه انتظار می‌رفت که صادرات این بخش از محصولات که حاشیه سود پایینی هم دارند، تحت‌تاثیر قرار بگیرد که همینطور هم شد، گرچه برای دیدن نتیجه نهایی باید منتظر گذشت یک فصل دیگر از عملکرد آنها بود. گفته می‌شود راه‌هایی مانند مخلوط کردن سوخت با مواد دیگر یا نصب تجهیزاتی در کنار موتور کشتی وجود دارد که می‌تواند این محدودیت را تعدیل کرده و تاثیر زیادی برروی تقاضای این محصولات نگذارد. پالایشگاه بندرعباس یکی از دو پالایشگاه ایران است که به گفته یکی از مسوولان شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت، توان تولید نفت کوره با گوگرد زیر نیم درصد را داراست.

جدا از موضوع نفت کوره، تحلیلگران صنعت پالایشی حتما این روزها به موضوع کاهش شدید قیمت نفت هم نیم‌نگاهی دارند که گرچه در وهله اول برروی میزان فروش پالایشگاه‌ها تاثیر منفی خواهد داشت، اما ممکن است سبب شود فرصت سودآوری بیشتر با استفاده از خوراک ارزان برای پالایشگاه‌ها، البته به شرط ثابت ماندن قیمت فرآورده‌ها (حداقل برای مدت محدودی) ایجاد کند. به اعتقاد برخی فعالان بازار، همه این متغیرها تا زمانی که جریان قوی نقدینگی برای خرید سهم در بازار وجود دارد، ممکن است چندان مورد توجه قرار نگیرد، حتی اگر شاهد سرخی فراگیر بازار مانند آنچه دیروز مشاهده شد، باشیم.

«ارتباطات سیار ایران» (همراه) نیز خبر از ثبت افزایش سرمایه 100 درصدی از مطالبات و سود انباشته داد. هفته گذشته «گروه صنعتی پاکشو» (پاکشو) آگهی ثبت افزایش سرمایه از 100 میلیارد تومان به 200 میلیارد تومان معادل 100 درصد از محل سود انباشته را منتشر کرد که در مجمع فوق‌العاده 27 بهمن امسال تصویب شده بود.

در همان مجمع، اختیار افزایش سرمایه از 200 میلیارد تومان به 400 میلیارد تومان به هیات‌مدیره داده شد که با چالاکی مدیران شرکت، قرار است در جلسه هیات‌مدیره در روز 24 اسفندماه مورد بررسی و تصویب قرار گیرد که احتمالا تا آن روز مجوز سازمان هم صادر خواهد شد.

«نوش مازندران» (غنوش) که سرمایه 5 میلیارد تومانی‌اش را با 600 درصد (6 برابر) افزایش عمدتا از محل تجدید ارزیابی، به 35 میلیارد تومان رسانده، آگهی ثبت سرمایه جدید را برروی کدال قرار داد تا پس از قابل معامله شدن سهام جایزه، نماد آن در روزهای آینده آماده بازگشایی شود.

«دامداری تلیسه نمونه» (تلیسه) اعلام کرد که در حراج حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده برای هر برگه، به‌طور خالص 26 هزار و 708 ریال به‌دست آورده که به حساب دارندگان آن واریز می‌شود؛ کسانی هم که به تازگی سهامدار تلیسه شده‌اند اگر مشخصات بانکی خود را در سایت شرکت وارد کنند، وجه مربوطه سریعا به حسابشان واریز می‌شود. اما دارندگان حق‌تقدم استفاده نشده «سیمان خزر» (سخزر) برای دریافت 8655 ریال خالص حاصل از حراج در روزهایی که سایه شوم ویروس کرونا بر سراسر کشور افتاده باید به یکی از شعب بانک صادرات مراجعه کنند.

مراجعه به شعب بانک مانند بسیاری از فعالیت‌های دیگری که مستلزم ترک خانه است، این روزها یکی از فعالیت‌های پرریسک محسوب می‌شود. در این‌باره باید گفت جدا از اینکه برخی از شرکت‌ها برای راحتی کار خودشان، خیل عظیم سهامداران را به شعب بانک‌ها در سراسر کشور می‌فرستند، شاید کم‌کاری نهادهای حاکمیتی در این زمینه بیشتر به چشم‌ آید. سال‌ها قبل قرار بود شرکت سپرده‌گذاری مسوولیت واریز طلب‌های سهامداران به حسابی واحد از آنها را سازماندهی کند که قدم‌هایی هم در این زمینه برداشته شد.

به گفته مدیران ناشران بورسی، راه‌حل‌هایی که از سوی سپرده‌گذاری ارائه شد مستلزم هزینه‌های قابل‌توجهی برای آنها بود و آنها را از این روش منصرف کرد. نهایتا هم سپرده‌گذاری تنها توانست مطالبات شرکت‌های بورس، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی و چند شرکت معدود دیگر را پرداخت کند.  در یکی دو سال گذشته با برپایی سامانه سجام که یکی از فلسفه‌های تشکیل آن پرداخت متمرکز سود و سایر مطالبات سهامداران بود، امید زیادی برای رفع این مشکل ایجاد شد که البته هنوز نتیجه چندانی مگر پرداخت مطالبات همان چند شرکت مزبور حاصل نشده است. به گفته یکی از فعالان بازار، سامانه سجام درواقع محصول رقابت (چشم و هم‌چشمی) مدیران دولتی در برپایی سامانه‌های گوناگون است که  نتیجه کار به پراکندگی سیستم‌های حاوی داده‌های اطلاعاتی منجر خواهد شد.

به بیان دیگر درجایی که با سازوکار «کارت ملی هوشمند» همه افراد مجبور شده‌اند با صرف وقت و هزینه قابل‌توجهی عکس و اثر انگشت خود را در سازمانی دولتی ثبت کنند و احراز هویت شوند چه نیازی است بخش دیگری از همین دولت دوباره وقت و هزینه شهروندان را برای احراز هویت بگیرد.

عدم‌توجه مدیران بورس به ریسک «دوباره‌کاری فرآیندها» درحالی است‌ که چند سال است سامانه‌های ثبت احوال برروی تمام ارگان‌های اداری کشور باز است و به‌عنوان نمونه بانک‌های کشور به‌عنوان یکی از فراگیرترین موسسات از آن برای احراز هویت افراد استفاده می‌کنند. به قولی چرا سازمان بورس نباید از همان سازوکار بهره می‌گرفت تا به‌جای صرف توان مدیران در «مسابقه راه‌اندازی سامانه‌های رنگارنگ» و «ایجاد روال‌های زائد و وقت‌گیر اداری برای سهامداران» به کارهای اصلی‌تر پرداخته شود.

مدت‌هاست که خاطرات بدی از معطل شدن پشت باجه بانک‌ها برای دریافت سود سهام به‌خاطر عدم تسلط برخی از کارمندان بانک‌ها، شلوغی شعبه و اشکالات مربوط به به‌روز نبودن اطلاعات در حافظه سهامداران ثبت می‌شود. امید است تجربه ویروس کرونا سبب شود اهتمام جدی در این مورد صرف شود. البته بسیاری از سهامداران هم قدردان برخی از شرکت‌های قدیمی هستند که براساس روش سنتی خود سود سهام را در زمان مقرر به شماره حساب آنها واریز می‌کنند.

بازگشایی نماد «گلوکوزان» (غگل) پس از افزایش سرمایه بیش از 29 برابری (2953 درصدی) نهایتا روز دوشنبه با رشد قیمت بیش از 66 درصدی صورت گرفت و نزدیک نیم میلیارد برگه سهم معامله شد. حراج حق‌تقدم «گروه دارویی برکت» (برکت) شنبه هفته گذشته به پایان رسید و کمتر از سه میلیون حق‌تقدم استفاده‌نشده «معدنی املاح ایران» (شاملا) هم سه روزه به فروش رفت.