مالکان تیم‌های لیگ برتر میلیون‌ها دلار هزینه می‌کنند تا جایگاه خود را در بالای جدول تضمین کنند اما هیچ دو داستانی شبیه هم نیست. برخی از آنها میلیاردها دلار سرمایهگذاری کرده و روی رشد ثروت خود در آینده قمار می‌کنند و برخی دیگر نیز پیشاپیش میلیون‌ها دلار از سرمایهگذاری خود به دست آورده‌اند.
این هفته، وب‌سایت اتلتیک فهرستی از کل سرمایه‌گذاری‌های مالکان برخی باشگاه‌های لیگ برتر تهیه کرده است. آنها حتی این لیست را به ترتیب رتبه‌بندی کردهاند تا مخاطبان درک بهتری از واقعیت موجود لیگ برتر داشته باشند. علاوه بر تخمین هزینه‌های خرید باشگاه (که به دلیل ساختارهای متغیر و سهام نوسانی رقم دقیقی نیست)، رقمی از تعهدات مالی مالکان جمع‌آوری شده که نشان می‌دهد هر باشگاه چه مقدار تحت مالکیت فعلی خود هزینه کرده است.
این اطلاعات از گزارش‌های ثبت شده، حساب‌های سالانه و داده‌های جمع‌آوری شده توسط کارشناسان مالی فوتبال، از جمله سوییس رمبل، کیران مگوایر و کریس ودرسپون به دست آمده است.
قبل از شروع، باید به چند نکته اشاره کرد: وقتی باشگاهی بیش از یک مالک دارد، ما روی بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار تمرکز کرده‌ایم. برای محاسبه سرمایه سرمایه‌گذاران، وام‌های سهامداران و بدهی‌های تبدیل شده به حقوق صاحبان سهام را لحاظ کرده‌ایم. همه مبالغ به پوند ذکر شده چراکه با وجود سرمایه‌گذاری‌های جهانی، اینجا هنوز لیگ برتر انگلیس است. برای اینکه به مخارج باشگاه‌ها نگاهی بیندازیم، قصد داریم با این سوال شروع کنیم: مالک اصلی هر باشگاه چقدر هزینه کرده است؟
چلسی (سرمایهگذاری 65/2 میلیارد پوند)
لیگ برتر هرگز مانند چلسی دو سال پیش، شاهد اینچنین تغییر مالکیتی نبوده است. پس از تحریم رومن آبراموویچ، میلیاردری که چلسی را در زمان مالکیت خود متحول کرد، توسط دولت بریتانیا در پی حمله روسیه به اوکراین، باشگاه به مالک جدیدی نیاز داشت. گروهی آمریکایی به نام BlueCo وارد عمل شد و کنترل امور را استمفوردبریج به دست گرفت.
کمپانی BlueCo عمدتا شامل تاد بولی، تاجر آمریکایی و شرکت سهام خصوصی کلیرلیک کپیتال (Clearlake Capital) به همراه شرکای او مارک والتر و‌هانسیورگ ویس می‌شود. ۱۱نفر برای خرید چلسی پیشنهاد خود را ارائه کردند، اما BlueCo با خرید باشگاه به ارزش 5/2میلیارد پوند و تعهد 75/1میلیارد پوندی دیگر برای بهبود زیرساخت‌ها، مالکیت خود را تضمین کرد. چلسی در دو سال گذشته تمام رکوردهای هزینه کردن را شکسته و بیش از یک میلیارد پوند روی جذب بازیکنان جدید سرمایهگذاری کرده است.
در زمان خرید چلسی، بدهی کلان 5/1میلیارد پوندی رومن آبراموویچ پرداخت شد. با این حال، آخرین حساب‌های چلسی نشان می‌دهد که 146میلیون پوند اضافی از گروه مادر (گروه اصلی) وام گرفته شده است. برنامه‌ریزی برای بازسازی استمفوردبریج یا انتقال به استادیوم جدیدی در غرب لندن، نشان از سطح کلان و بی‌نظیر سرمایهگذاری مالکان جدید دارد.
منچسترسیتی (5/1 میلیارد پوند)
در سپتامبر 2008، گروه ابوظبی یونایتد شیخ منصور بن زاید آل نهیان، باشگاه منچسترسیتی را به مبلغ 200میلیون پوند خرید و آنها را از مشکلات مالی دوران تاکسین شیناواترا، نخست‌وزیر سابق تایلند، نجات داد. سرمایه‌گذاری‌های شیخ منصور، فوتبال انگلیس را برای همیشه تغییر داد.
ثروت عظیم شیخ منصور باشگاه را کاملا متحول کرد و منچسترسیتی را به قله فوتبال اروپا رساند. آنها اکنون بر لیگ برتر سلطه دارند اما پایه‌های موفقیت این باشگاه در سال‌های اولیه مالکیت شیخ منصور و سرمایه‌گذاری‌های کلان او بنا نهاده شد. بین سال‌های 2009 تا 2014، منچسترسیتی سالانه بیش از 150میلیون پوند بودجه دریافت می‌کرد که باعث شد سرمایهگذاری کلی آنها به رقمی بیش از یک میلیارد پوند برسد که این مبلغ، پنج برابر هزینه صرف شده برای خرید باشگاه بود.
با این حال، منچسترسیتی به نقض ۱۱۵مورد قوانین هزینه‌های لیگ برتر در مسیر صعود خود به قله فوتبال انگلیس متهم شده که البته مدیران این باشگاه چنین ادعاهایی را کاملا رد می‌کنند. در سال‌های اخیر، سرمایهگذاری مالکان این باشگاه به طور قابل توجهی کاهش یافته است، به طوری که آبی‌ها در حال حاضر درآمد سالانه بیش از 700میلیون پوندی دارند و به باشگاهی خودکفا تبدیل شده‌اند. آنها تقریبا هیچ بدهی‌ای ندارند و همانطور که در پرونده حقوقی تابستان امسال در مورد معامله با طرف‌های وابسته (APT) مشخص شد، آنها برای حمایت مالی به وام‌های سهامداران خود متکی نیستند.
آرسنال (26/1 میلیارد پوند)
استن کرونکه، تاجر آمریکایی از سال‌ها پیش به مالکیت باشگاه‌های ورزشی علاقه‌مند بود. سفر او به لیگ برتر از سال 2007 آغاز شد؛ زمانی که برای اولین بار در باشگاه آرسنال سرمایهگذاری کرد.
کرونکه مسیری طولانی برای کنترل باشگاه پیمود و درگیری‌های بسیاری با علیشر عثمانوف، میلیاردر اربک- روسی داشت. با این حال او سرانجام در سال ۲۰۱۱ موفق شد تا سهام اکثریت باشگاه را به دست آورد و با خرید ۳۰درصد از سهام عثمانوف به مبلغ ۵۵۰میلیون پوند، عملا مالک باشگاه آرسنال لقب بگیرد.
مبلغ دقیق پرداختی برای خرید تمامی سهام آرسنال مشخص نیست، اما با توجه به هزینه خرید سهم عثمانوف، برآورد می‌شود که کرونکه حدود یک میلیارد پوند برای خرید سهام باشگاه سرمایهگذاری کرده باشد. سرمایهگذاری کرونکه با توجه به افزایش ارزش آرسنال در بازار، سرمایهگذاری موفقی محسوب می‌شود اما او تا سال ۲۰۱۹ هیچ‌گونه سرمایهگذاری مستقیمی برای تقویت تیم و ساخت ترکیبی رقابتی انجام نداد.
سرمایهگذاری کرونکه در آرسنال عمدتا از طریق وام‌های سهامداران انجام شده که در پایان فصل 2022-2023 به مبلغی حدود 259میلیون پوند رسید؛ رقمی که نسبت به 218میلیون پوند سال قبل افزایش داشته است. طبق آخرین صورت‌های مالی باشگاه آرسنال، گروه KSE برای فصل 23-2022، بودجه‌ای برای حمایت از فعالیت‌های نقل و انتقالاتی باشگاه و نیازهای سرمایه در گردش توپچی‌ها فراهم کرده است.
فولام (938 میلیون پوند)
شاهدخان، مالک جکسون‌ویل جگوارز از لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکایی، یکی از اولین سرمایه‌گذاران آمریکایی بود که بیش از یک دهه پیش با خرید فولام از محمد الفاید، پا به لیگ برتر گذاشت. ابتدا تصور می‌شد که قیمت خرید 150میلیون پوند باشد، اما این تنها شروع سرمایهگذاری شاهدخان بود.
مجموع سرمایهگذاری او مبلغی نزدیک به 800میلیون پوند است که به طور متوسط هزینه 80میلیون پوندی در هر فصل را نشان می‌دهد. فولام با ثبت زیان ۹۴میلیون پوندی در فصل ۲۰۲1-۲۰۲0، هنوز سودی ثبت نکرده است.
زمانی که این باشگاه در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ به دسته پایین‌تر سقوط کرد، این احساس به وجود آمد که این باشگاه به سرمایهگذاری بیشتری نیاز دارد. فولام با مارکو سیلوا سیر صعودی داشته و سعی دارد به یکی از تیم‌های همیشه حاضر در لیگ برتر تبدیل شود. آخرین گزارش‌های مالی باشگاه فولام در ماه گذشته نشان داد که 5/62میلیون پوند از وام‌های سهامداران از طریق تبدیل به سهام حذف شده و شاهدخان نیز حمایت مالی 5/47میلیون پوندی انجام داده است. آنها قصد دارند بودجه قابل توجهی برای بهبود جایگاه ریورساید در کریون کاتج هزینه کنند و در نهایت ظرفیت آن را به 30000نفر افزایش دهند.
اورتون (878 میلیون پوند)
هواداران اورتون شاهد آخرین روزهای سلطنت فرهاد مشیری به عنوان مالک اورتون هستند. دنیل فریدکین، تاجر آمریکایی و مالک باشگاه رم منتظر است تا اورتون را از خطر فروپاشی نجات دهد. دوران ریخت و پاش‌های بی‌فایده مشیری در سال 2016 با خرید 9/49درصد از سهام اورتون به مبلغ 5/87میلیون پوند آغاز شد. در سال‌های بعد او ۹۶درصد از سهام تافی‌ها را خریداری کرد؛ سهامی که در حال حاضر عاجزانه تقلا می‌کند آن را به فروش برساند.
128میلیون پوند هزینه‌ای که فرهاد مشیری برای خرید باشگاه اورتون پرداخت کرد، در مقایسه با هزینه‌های هنگفتی که صرف پوشش شکاف‌های مالی حساب‌های این باشگاه شده، بسیار ناچیز است. در این دوره سیاه و ویران‌کننده، مشیری 750میلیون پوند در باشگاه اورتون سرمایهگذاری کرده که بخش قابل توجهی از این مبلغ برای ساخت یک استادیوم جدید در براملی مور داک هزینه شده است. البته این مبلغ بدهی‌های قابل توجه سهامداران را نیز پوشش می‌دهد که در فصل 2023-2022 به 451میلیون پوند رسیده بود. انتظار می‌رود این بدهی‌ها به عنوان بخشی از تصاحب باشگاه توسط گروه فریدکین تسویه شود. شاید با توجه به دو سال فاجعه‌بار گذشته باورش سخت باشد اما احتمال دارد هزینه‌های مشیری در باشگاه اورتون به ۹۰۰میلیون پوند برسد.
منچستر یونایتد (845 میلیون پوند)
در پایان این فصل، ۲۰سال از خرید باشگاه منچستر یونایتد توسط خانواده گلیزر می‌گذرد؛ نقطه عطفی که بعید است هواداران منچستر یونایتد آن را جشن بگیرند یا حتی از آن به نیکی یاد کنند. خرید اهرمی برای یونایتد بسیار هزینه‌بر بوده، به طوری که فروش اولیه 800میلیون پوندی به یک مشکل مالی برای این باشگاه تبدیل شده است. حدود 815میلیون پوند، تنها برای پرداخت بهره بدهی ناشی از خرید منچستر یونایتد توسط خانواده گلیزر هزینه شده که بار سنگینی روی دوش این باشگاه گذاشته است. ورود سر جیم رتکلیف، بار دیگر هواداران شیاطین سرخ را به آینده امیدوار کرده است. او به عنوان رییس گروه اینئوس، یکی از غول‌های صنعت پتروشیمی در جهان، 7/27درصد از سهام منچستر یونایتد را به مبلغ 25/1میلیارد پوند خریداری کرد. رتکلیف با سرمایهگذاری خود، مسوولیت امور فوتبالی را در اولدترافورد بر عهده خواهد داشت. او تلاش می‌کند پروژه‌های بلندمدت خود را در این باشگاه، از جمله ساخت یک استادیوم جدید را اجرایی کند. ورود رتکلیف تزریق 158میلیون پوند سرمایه به این باشگاه را به همراه داشت که این مورد، اولین سرمایهگذاری مالک منچستر یونایتد از فصل 2013-2012 محسوب می‌شود.
کیران مگوایر، کارشناس امور مالی فوتبال در توضیحات خود می‌گوید که کل سرمایهگذاری مالک منچستر یونایتد به 477میلیون پوند می‌رسد که این مبلغ، 249میلیون پوند در سال ۲۰۱۲ را نیز شامل می‌شود که سهام این باشگاه در بورس نیویورک لیست شد.
با این حال، گلیزرها تاکنون و در زمان مالکیت منچستر یونایتد، 432میلیون پوند به عنوان سود سهام دریافت کردهاند. این آمار به این معنی است که آنها تنها 45میلیون پوند در طول تقریبا 20سال سرمایه به باشگاه تزریق کردهاند و هیچ‌گونه بودجه‌ای به صورت مستقیم توسط گلیزرها تزریق نشده است. این ارقام نشان می‌دهد در حالی که گلیزرها به طور غیرمستقیم در منچستر یونایتد سرمایهگذاری کردهاند، مشارکت خالص واقعی آنها بسیار ناچیز است چراکه بخش عمده‌ای از سرمایه باشگاه منچستر یونایتد به صورت سود سهام از باشگاه خارج شده است.»
استون ویلا (582 میلیون پوند)
در تابستان2018، تونی شیا، تاجری چینی، 55درصد از سهام خود را به قیمت 30میلیون پوند فروخت. این اتفاق وس ادنز، میلیاردر آمریکایی و ناصف ساویریس، ثروتمندترین مرد مصر را به این استون ویلا آورد که موجب چرخش فوق‌العاده در عملکرد این باشگاه شد. آنها ابتدا با نام NSWE فعالیت می‌کردند و در سال 2021 به وی‌اسپورت تغییر نام دادند. با صعود استون ویلا به لیگ برتر در سال 2019، بدهی 30میلیون پوندی به رندی لرنر، مالک سابق این باشگاه پرداخت شد. این معامله همچنین باعث شد آنها سهام باقی‌مانده تونی شیا را با هزینه نسبتا کم خریداری کرده و ساختار مالکیت خود را نهایی کنند.
با این حال، سرمایهگذاری بعدی وی‌اسپورت در ویلا پارک بسیار زیاد بوده است. استون ویلا از سال 2018 تاکنون 522میلیون پوند بودجه از مالک خود دریافت کرده و آنها تنها برای فصل 2023-2022 مبلغ 123میلیون پوند هزینه کردهاند.
وی‌اسپورت تنها در فصل21-2020، هیچ بودجه‌ای برای باشگاه فراهم نکرده است. با این حال، آنها باید خسارت‌های مالی قابل توجهی را جبران کنند که باعث شده استون ویلا در سال گذشته با چالش‌هایی در پیروی از قوانین سود و پایداری لیگ برتر(PSR) مواجه شود.
رویکرد مستمر وی‌اسپورت در تبدیل وام‌ها به سهام، بدهی استون ویلا را به حداقل رساند تا این باشگاه از این نظر در میان باشگاه‌هایی با کمترین میزان بدهی قرار بگیرد.