اصفهان به عنوان یکی از معدود شهرهای کشور در حوزه های صنعت، کسب‌وکار و گردشگری همواره به‌ عنوان شهری کارآفرین شناخته شده است و بخش های مختلف از جمله شهرک علمی ـ تحقیقاتی، اتاق بازرگانی، شهرداری و شورای شهر اصفهان علاقه بسیاری برای ورود به موضوع کارآفرینی و کسب‌وکارهای نوپا دارند. این نهادها معتقدند که نسخه نجات اقتصاد اصفهان، خروج از فضای کسب وکارسنتی است و در این راستا اقدام به برپایی نشست ها، همایش ها و جشنواره هایی متعدد با محوریت کارآفرینی می کنند. به گفته کوروش خسروی، اصفهان به عنوان تنها شهر کشور است که "نقشه اکوسیستم کارآفرینی" دارد و او اینرا یکی از دستاوردهای جشنواره شیخ بهایی می داند. اما آیا واقعا اصفهان بستری مناسب برای توسعه کسب وکارهای نوپاست؟ چرا با وجود این نقشه، همچنان نمود واقعی کسب و کارهای نوپا در اصفهان کمتر به چشم می خورد و به جای توسعه اکوسیستم کارآفرینی هنوز فضای سنتی بر کسب و کار این شهر حکم فرماست؟ و آیا سیزده دوره برپایی جشنواره شیخ بهایی توانسته در توسعه کارآفرینی اصفهان نقش مهمی ایفا نماید؟

 

رییس مرکز پژوهش ها و مطالعات شورای اسلامی شهر اصفهان، عدم دسترسی به منابع مالی خطرپذیر به عنوان سوخت موتور کارآفرین و همچنین دسترسی پیدا نکردن به بازارهای جهانی را دو چالش مهم بر سر راه فضای کارآفرینی و استارتاپ ها می داند و می گوید: متاسفانه دولت به جای حمایت از کارآفرینان همچنان نسخه کمک از بانک را پیشنهاد می دهد؛ در حالیکه سیستمهای بانکی برای کارآفرینی مضر و خطرناک هستند؛ از سوی دیگر اکنون دسترسی استارتاپ ها به بازارهای جهانی به دلیل تحریم ها محدود است.

کوروش خسروی

اینکه در اصفهان بماند؛ دست ما نیست!
کوروش خسروی، اما به تاثیر جشنواره شیخ بهایی بر توسعه فضای کارآفرینی اصفهان اشاره می کند و می گوید: جشنواره شیخ بهایی رویدادی سه روزه است و 362 روز دیگر جشنواره تاثیر چندانی ندارد. اما در همان زمان برگزاری اصفهان تنها شهر و استانی است که تمام اکوسیستم کارآفرینی ایران را دور هم جمع می کند. او به گفته سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور در دوره دوازدهم برپایی این جشنواره اشاره می کند و می گوید: چکیده کارآفرینی کشور در اصفهان و در این جشنواره دیده می شود. از سوی دیگر چیزی حدود 60 انجمن سرمایه گذاری خطرپذیر کشور از جشنواره سیزدهم، درگیر این رویداد شدند. خسروی معتقد است: نمی توان به طور سریع، تاثیر یک رویدادی که سالی سه روز برگزار می شود را بر فضای کارآفرینی اصفهان مشاهده کرد اما به جرات می توان ادعا کرد که از یازدهمین دوره به این طرف، این جشنواره سکوی پرش شرکت های بسیاری شده است؛ البته بعضا شاهد هستیم که به دلیل برخی شرایط و قوانین، توسعه کارآفرینی و سرمایه گذاری ها در دیگر شهرها صورت می گیرد و استارت آپ های اصفهانی راهی پایتخت می شوند؛ البته اینکه آنها در اصفهان بماند یا خیر، دست ما نیست.

 

اکبر هاشمی

اصفهان شهرستان مانده است!
اکبر هاشمی مدیرمسئول هفته نامه استارتاپی "شنبه" نیز در خصوص اینکه چرا با وجود حرف های بسیار هنوز در کسب و کارهای نوپا رشد نکرده ایم، به "نوسان" می گوید: اقتصاد سنتی ایران برای رقابت در بازارهای جهانی و به روز شدن ناچار است به اقتصاد مدرن تبدیل شود که بخشی از آن مربوط به لوازم دنیای دیجیتال و بخش دیگر به روش های جدید کسب و کار از جمله استارتاپ ها برمی گردد.
هاشمی، اما می گوید: قبل از تحریم های جدید پیش بینی شده بود که بیش از 50 درصد شرکت های سنتی از بین خواهند رفت و نمی توانند ادامه حیات دهند؛ چرا که نتوانستند در زمان مقرر خود را به روز کنند. هاشمی ادامه می دهد: متاسفانه موانع داخلی بیش از موانع خارجی موجب آسیب شرکت ها و استارتاپ ها شده است؛ همچنین عدم حمایت دولت ها و یا نگاه حمایت گونه تنها در قالب وام که سمی برای استارتاپ هاست، شرایط را سخت تر کرده است. از سویی دیگر تعدد مجوزها و سنگ اندازی های مختلف از سوی شهرداری ها، مالیات، تامین اجتماعی و... شرایط را برای کارآفرینان سخت تر می کند و جوانان را به سمت کارمند شدن یا بیکاری سوق می دهد، در حالیکه دولت ها تنها باید زیرساخت ها و قوانین لازم را مهیا کنند.
او اما عمده مشکل و پاشنه آشیل کارآفرینی اصفهان و شهرهایی همچون تبریز، مشهد، همدان و ... را مسائل فرهنگی می داند و می گوید: اصفهان فضای استارتاپی، کارآفرینی و مدیران خوبی دارد؛ اما آنها به دلیل رقابت های درون گروهی نمی توانند به کار خود ادامه دهند. اکبر هاشمی به "نوسان" می گوید که فضای کار در اصفهان، هنوز شهرستانی مانده؛ و در حالیکه در تهران تنها رقابت را در بیزینس می بینند، اما در شهرهایی همچون اصفهان مسائل را شخصی کرده و با چشم و هم چشمی، موجب مهاجرت استارتاپ های موفق می شوند.
وی ادامه می دهد: پیش از این به استارتاپ ها توصیه می کردم که مهاجرت نکنند و در شهرهای خود به کار ادامه دهند؛ اما از سال گذشته به نتیجه رسیدم که راه پیشرفت آنها مهاجرت است؛ چرا که کسب وکار منتظر کسی نمی ماند تا مشکلات فرهنگی پیش رویش مرتفع شود.

محمد اطرج

دامپینگ استارت آپهای پایتخت
رییس سازمان نظام صنفی رایانه ای استان اصفهان نیز مشکل مهم اصفهان در فضای اکوسیستم کارآفرینی را ضعف در کارگروهی می داند و معتقد است: به دلیل اینکه عمده کسب و کارهای سنتی ما از بازار و حجره شروع شده، آنها تمایل زیادی به پذیرش نوآوری ندارند، اما از سوی دیگر شاهد تیم های استارتاپی بسیاری هستیم که کار خود را اصفهان شروع کردند. حتی اصفهان در دهه 80 با راه اندازی سیستم پرداخت با پوز به عنوان نخستین نمونه تجارت الکترونیک پیشتاز کشور شد. اما با توجه به تمرکز بودجه ها و منابع در تهران، هر کسی که کار بزرگی می خواهد انجام دهد، به پایتخت مهاجرت می کند.
محمد اطرج می گوید: شرکت های موفق به دلیل دسترسی به بازار کشور، بودجه ها و امکانات مناسب تر، جذب پایتخت شده اند. او تاکید می کند که این یکی از ایرادات بزرگ سیستم دولتی است که با عدم تمرکززدایی، بین استان ها تقسیم کار نکرده است. اطرج می افزاید: حتی برخی کسب و کارهایی که در اصفهان شروع شده و به دلایلی ترجیح به ادامه کار در این شهر داده اند؛ اکنون در مخاطره با کسب و کارهایی هستند که از تهران به آنها هجوم آورده و با دامپینگ خود، موجب نابودی استارتاپ های بومی اصفهان شده اند.
اطرج با تاکید بر اینکه سعی در قانونمند کردن حوزه تجارت الکترونیک در اصفهان داریم، تصریح می کند: البته وضع اصفهان در استارتاپ ها زیاد هم بد نیست؛ گزارش و تحلیل اوضاع کسب و کار اصفهان نشان می دهد که یکی از پارامترهای مانع کسب و کار مربوط به نحوه اجرای قوانین مالیاتی و تامین اجتماعی و اجرای 120 درصدی به جای 100 درصدی قوانین در این استان است که موجب مهاجرت کسب و کارها از اصفهان شده است. اطرج، البته از هم افزایی ضعیف بخش خصوصی و دولتی اصفهان نیز انتقاد می کند و می گوید: ما در سال 94 و 95 اتاق فکر ICT اصفهان را با حضور ذینفعان ایجاد کردیم، اما به دلیل ضعف کار گروهی متاسفانه این حرکت جمعی دچار تضعیف شد. او به مشکلات حوزه ICT اشاره می کند و می گوید: متاسفانه فعالان اقتصادی و کارآفرینان باسابقه استان هنوز آشنایی زیادی به این حوزه ندارند؛ هنوز صندوق سرمایه گذاری جسورانه برای حمایت از استارتاپ ها وجود ندارد؛ و کمبود مربیان استارتاپی یکی از ضعف های این استان است.

ریحانه سجادی/ نوسان