روز شنبه در آستانه اجرای گام دوم برای کاهش تعهدات روسای جمهوری ایران و فرانسه با یکدیگر مذاکره کردند. گفت‌وگویی که عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه آن را سازنده توصیف کرد. به گزارش خبرگزاری ایسنا روسای جمهوری اسلامی ایران و فرانسه در تماسی تلفنی درباره مهم‌ترین مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی به گفت‌وگو و تبادل نظر پرداختند. حسن روحانی روز شنبه در این تماس تلفنی گفت: ایران طی ۱۴ ماه گذشته و به رغم همه فشارها و تحریم‌های آمریکا کوشیده است در چارچوب یک صبر راهبردی، این توافق را حفظ کند. او در ادامه تحریم‌ها و فشارهای آمریکا علیه ایران را تروریستی و در چارچوب جنگ تمام‌عیار اقتصادی توصیف کرد، نبردی که به گفته رئیس‌جمهوری کشورمان تداومش می‌تواند به تهدیدات دیگر در منطقه و جهان منتهی شود. حسن روحانی در بخشی دیگر از گفت‌وگوهایش به برجام و تعهدات ایران اشاره کرد و از اتحادیه اروپا خواست تا به تعهدات و مسئولیت‌‌اش در برابر معاهدات بین‌المللی و قطعنامه سازمان ملل متحد عمل کند. رئیس‌جمهوری با اشاره به پیشنهاد همتای فرانسوی‌اش گفت که توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت بین ایران و ۱+۵ باشد. مکرون نیز در این تماس تلفنی با بیان اینکه اتحادیه اروپا از ابتدای خروج آمریکا از برجام با این اقدام شدیداً مخالفت کرده است، موضع منفعلانه اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا را پذیرفت و گفت اروپا از تمامی توانش برای حراست و تداوم برجام استفاده خواهد کرد. به گفته مکرون، پایان برجام به معنای اقرار به شکست دسته‌جمعی و اقدامی تاسف‌بار خواهد بود و بنابراین مسیر دوم را باید انتخاب کرد تا برجام، حفظ و به تنش‌زدایی کمک شود. فرانسه نیز آماده است در این مسیر تلاش‌هایش را به ویژه در مسیر خواست ایران که آتش‌بس در این جنگ اقتصادی است، دوچندان کند.در این میان خبرگزاری رویترز
مدعی شد که روسای جمهوری ایران و فرانسه در همین تماس تلفنی درباره بررسی شرایط با هدف از سرگیری مذاکرات میان طرف‌ها تا پانزدهم جولای به توافق رسیدند. عراقچی در نشست رو یکشنبه صراحتا اعلام کرد که موضع منفعلانه اروپا به معنای پایان رایزنی‌های دیپلماتیک نیست، هر چند از منظر ایران دیگر مفهومی به نام ۱+۵ معنا ندارد اما اگر آمریکا بخواهد در رایزنی‌ها مشارکت داشته باشد همانگونه که رئیس‌جمهوری کشورمان تاکید کرده در وهله اول باید تحریم‌ها را برداشته و به شرایط قبل بازگردد هرچند انجام این مهم نیز نمی‌تواند ۱+۵دیگری را تعریف کند. به گفته معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان مشهود است که تمایل برای دستیابی به یک راه‌حل وجود دارد هرچند انجام این مهم به واسطه سیاست فشار حداکثری ایالات متحده کار آسانی نیست. به گزارش خبرگزاری ایسنا معاون وزیر امور خارجه افزود: اینکه اروپایی‌ها نتوانسته‌اند خواسته‌های ما را محقق کنند و مجبور به کاهش تعهدات شدیم به معنای توقف رایزنی‌ها و گفت‌وگوها و پیگیری ایده‌ها نیست. گفت‌وگوها ادامه دارد و تماس‌ها حتی در سطح بالا ادامه دارد که نمونه آن تماس دوم مکرون با روحانی در هفته‌های گذشته بوده است.او در ادامه افزود باید زمینه‌های ایجاد دور جدیدی از گفت‌وگوها ایجاد شود تا به راه‌حلی برسیم. در کمیسیون مشترک برجام بحث‌های خوبی داشتیم و قرار است نشست وزیران برگزار شود اما مهم است راه‌هایی پیدا شود تا خواسته‌های ایران محقق شود.
گام دوم اجرایی شد
روز یکشنبه مهلت ۶۰ روزه ایران به اروپایی‌ها به پایان رسید و ایران همانگونه که پیش از این هشدار داده بود گام دوم برای کاهش تعهداتش را برداشت. عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه در نشست مطبوعاتی به همراه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی و علی ربیعی، سخنگوی دولت این خبر را تایید کرد. به گفته عراقچی از یکشنبه ایران ذیل تعهدات برجام به سقف غنی‌سازی ۳,۶۷ درصدی پایبند نیست و از آن عبور خواهد کرد چراکه اروپا نتوانست به تعهداتش در برابر ایران عمل کند. معاون سیاسی محمدجواد ظریف در ادامه افزود: ایران برای گام‌های بعدی نیز مهلت‌های ۶۰ روزه تعریف کرده، از همین رو در صورتی که طرف‌های مقابل نتوانند خواسته‌های برجامی تهران را اجرایی کنند ایران به تدریج از تعهداتش کاسته و شاید در نهایت ناچار به خروج از برجام شود. این اقدامات از نظر ما نقض برجام نیست بلکه ما از حق خودمان در داخل برجام استفاده می‌کنیم. او در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره گام سوم گفت: «فعلا قصد نداریم از مفاد گام سوم بگوییم اما تمامی گام‌ها را تا آخر با سازمان انرژی اتمی به شکلی کامل هماهنگ کرده‌ایم.»بهروز کمالوندی نیز با عراقچی هم‌صدا بود و با تایید گفته‌های معاون سیاسی وزیر خارجه در این نشست مطبوعاتی اعلام کرد: «ایران از یکشنبه دیگر به سقف غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد پایبند نخواهد بود و این موضوعی است که بازرسان آژانس مشاهده خواهند کرد. درباره گزارش آژانس نیز احساس می‌کنیم طرف آمریکایی کاملا در انزواست و انتظار نداریم گزارشی علیه ما تدوین و گفته شود ما به برجام پایبند نبوده‌ایم.» او در ادامه افزود ایران برای افزایش غنی‌سازی از همان ماشین‌ها و سانتریفیوژهای فعلی استفاده می‌کند و به افزایش‌اش نیازی ندارد.
مکانیسم ماشه در دستور کار نیست
کاهش تعهدات ایران با واکنش اتحادیه اروپا روبرو شد. به گزارش خبرگزاری ایسنا، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: اتحادیه اروپا به شدت نسبت به این اقدام ایران نگران است و به‌طور جدی از این کشور می‌خواهد تا اقدامات خود را که مطابق با تعهداتش در برجام نیست، متوقف کند و از آنها بازگردد.او افزود: ما با دیگر طرف‌های برجام درباره گام‌های بعدی ایران رایزنی خواهیم کرد و منتظر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره هستیم.این مهم حتی واکنش مکرون را برانگیخت با این حال در پی آغاز گام دوم کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران، کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه اعلام کرد که در حال حاضر مکانیسم حل‌وفصل اختلافات ذیل برجام موسوم به مکانیسم ماشه فعال نخواهد شد.به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، یک منبع آگاه در کاخ ریاست جمهوری فرانسه (الیزه) روز یکشنبه پس از آنکه ایران اعلام کرد سطح غنی‌سازی خود را افزایش می‌دهد، گفت: در حال حاضر گزینه راه‌اندازی مکانیسم حل‌وفصل اختلافات ذیل برجام مطرح نیست. گام‌های اولیه‌ای وجود دارد و اولویت ما در مقطع کنونی تلاش برای کاهش اختلافات است. گزینه فعلی ما همین است.
به پیشرفت‌ها در اراک امیدواریم
«ترجیح این است که راکتور مدرن شده را فعال کنیم» این عبارتی است که کمالوندی در نشست مطبوعاتی روز یکشنبه بر زبان آورد. به گفته او اگر سوال شود که کدام رآکتور را فعال می‌کنید ترجیح این است که راکتور مدرن شده را عملیاتی کنیم، زیرا تولید پلوتونیوم هدف اصلی در راکتور اولیه نیست و راکتور جدید نیز پلوتونیوم دارد و این نیازمند این است که اگر بخواهد به سرعت پیش برود در زمان بعدی انجام می‌شود اما کارهای فنی به خوبی انجام شده است. کمالوندی در ادامه بیان کرد: بنابراین کار را به نحوی پیش می‌بریم که هر وقت بخواهیم این امکان برای استفاده از هر دو رآکتور وجود داشته باشد.به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی زمانی که بحث گام‌ها مطرح بود گفته می‌شد به خاطر تعلل‌ها کارهای پروژه با کندی مواجه می‌شود، الان با توجه به وضعیتی که پروژه دارد می‌توان هر زمان با تصمیمی که مسئولین امر می‌گیرند به سمت هر کدام از این راکتورها رفت. همچنین با توجه به شار نوترونی چندین برابری به سمت راکتوری برویم که باز طراحی شده است. کمالوندی درباره اراک تاکید کرد، به هیچ وجه در رآکتور اراک بتن ریخته نشده بلکه در لوله‌های آن سیمان ریخته شد که خیلی راحت می‌توان آنها را برطرف کرد و دوباره آنها را راه‌اندازی کرد. کمیته فنی به خوبی در حال انجام کارش است. همان طور که آقای عراقچی گفتند قراردادهای مربوطه امضا شده و از لحاظ فنی کمیته مشترک چین و انگلیس با وجود بدبینی‌ای که ما به انگلیسی‌ها داشتیم به خوبی در حال پیشرفت است و ما به پیشرفت امور در اراک امیدوار هستیم.
به اینستکس دل نبستیم
هفته گذشته فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از اجرایی شدن کانال مالی موسوم به اینستکس گفت، با این حال این موضوع چندان مورد استقبال مقام‌های ایرانی قرار نگرفت چرا که به سان طبلی تو خالی است. عراقچی در نشست مطبوعاتی روز یکشنبه با اشاره به این سازو کار مالی درباره اینستکس گفت: «اینستکس به عنوان یک پایه خوب است اما راه‌اندازی آن هم بسیار طولانی شده و هم این که منابع مالی در اینستکس وجود نخواهد داشت مگر این که کشورهای اروپایی از ایران نفت بخرند. این کار تاکنون صورت نگرفته، اینستکس در حال حاضر رسما عملیاتی شده است. یکی دو مورد کوچک هم برای آغاز به کار آن آغاز شده است اما تا زمانی که اقدامات رسمی در آن صورت بگیرد از نظر ما این سازوکار ارزش نخواهد داشت. تا زمانی که اینستکس منافع ما را تامین نکند، تکیه بر آن برای ما قابل قبول نیست..»رحمن قهرمان‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا این سازوکار مالی را به خوبی توصیف کرد و گفت: «اینستکس نفت در برابر غذا نیست چرا که فعلا در چارچوبش نفتی فروخته نمی‌شود که پولش به غذا یا سایر چیزهای دیگر تبدیل شود، بلکه این سازو کاری است برای وارد نکردن پول به شبکه مالی جهانی». وزارت خارجه ایران اخیرا اعلام کرده که به این ساز و کار دل نبندیم، همان مهمی که عراقچی نیز در نشست روز یکشنبه بر آن تاکید کرد و گفت فارغ از فشارهای حداکثری ایالات متحده ایران از هر دریچه‌ای برای کمک اقتصادی بهره خواهد برد با این حال سیاست‌هایمان را برمبنای ابتکار عمل‌های خود تعریف خواهیم کرد.
نشستی که پیش از آغاز شکست خورد
«برجام یک پرونده بسته شده است و قابل مذاکره دوباره نیست، پس بدون آنکه یک کلمه بدان اضافه یا حذف شود، باید اجرا شود.» این عبارت عراقچی را شاید بتوان در قاب اتمام حجت ایران با طرف های برجامی و آمریکا توصیف کنیم، آن هم در شرایطی که ناقض اصلی برجام( ایالات متحده) از شورای حکام خواسته درباره فعالیت‌های ایران نشست اضطراری برگزار کند. قرار است آژانس روز چهارشنبه جلسه ای را در این مورد برگزار کند، جلسه‌ای که از منظر عراقچی بی‌شباهت به طنز آمریکایی نیست. معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان با استناد به عدم استقبال جهانی از پیشنهاد آمریکایی‌ها، این نشست را از حالا شکست‌خورده قلمداد کرد.