ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا هم اگرچه دیرتر از بقیه مقامات این کشور موضع گیری کرد اما در نهایت حرف آنها را تکرار کرد و گفت: «ایران حمله به دو نفتکش در خلیج عمان را انجام داد اما تنگه هرمز هرگز بسته نخواهد شد و اگر این اتفاق بیفتد برای مدت زمان طولانی نخواهد بود.»
شبکه خبر سی.ان.ان هم پنجشنبهشب به نقل از چند منبع نظامی نوشت که نیروهای آمریکایی عکسها و ویدیوهایی در دست دارند که نشان میدهد یک قایق متعلق به ایران، در امتداد نفتکش متعلق به ژاپن حرکت میکند و یکی از سرنشینان قایق یک مین کوچک عملنشده را از بدنه نفتکش خارج میکند و آن را در اختیار میگیرد. کمی بعد هم این ویدیو منتشر شد، اما کارشناسان بسیاری هم در مرتبط بودن آن با حادثه شبهه ایجاد کردند و هم تجهیزات روی قایقها را بدون شباهت به تجهیزات قایقهای نظامی ایران اعلام کردند. با وجود این، القای رسانهای علیه ایران ادامه داشت تا جایی که مقامات ایرانی را وادار به واکنش کرد. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توییتی به زبان انگلیسی هم ماجرا را مشکوک خواند و هم بر پیشنهاد ایران برای گفتوگوی منطقهای تأکید کرد. او نوشت: «حملات گزارششده به نفتکشهای مرتبط با ژاپن در حالی رخ داد که آبه شینزو برای گفتوگوهایی گسترده و دوستانه با آیتالله خامنهای ملاقات میکرد. حتی کلمه مشکوک هم نمیتواند گویای آن چیزی باشد که پشت پرده ماجرای امروز بوده است. پیشنهاد ایران برای مجمع گفتوگوی منطقهای الزامی است.»
علی ربیعی، سخنگوی دولت هم از انفجار و آتشسوزی نفتکشها ابراز نگرانی و تاسف کرد و از همه کشورهای منطقه خواست تا مراقب باشند در تله فریب کسانی که از بیثباتی در منطقه سود میبرند، نیفتند. او گفت: «دولت ایران آماده همکاریهای امنیتی، منطقهای برای تضمین امنیت ازجمله در آبراههای استراتژیک است.» عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم گفت: «از بروز حوادث مشکوک امروز برای نفتکشهای تجاری مرتبط با ژاپن همزمان با دیدار نخستوزیر آن کشور با رهبر انقلاب ابراز نگرانی کرده و آن را خلاف جهتگیریها و تلاشهای منطقهای و فرامنطقه برای کاهش تنشها و آرامش در منطقه میدانیم. ایران از همکاری و گفتوگو در منطقه حمایت میکند.»
این حادثه قیمت نفت را هم تحتتأثیر قرار داد. بهای نفت خام که اخیرا در بازارهای جهانی رو به کاهش بود تا ۴ درصد بالا رفت.
تازه ترین خبرها از ارسال تیمی از متخصصان ایرانی به کشتی حادثه دیده حکایت میکند. الله مراد عفیفی پور، مدیر کل بنادر هرمزگان گفته و اعلام کرده که کارشناسان خواهند گفت آیا کشتی قابل استفاده مجدد است و آیا خدمه میتوانند سوار آن شده و ادامه مسیر دهند یا خیر؟ ایران پنجشنبه اعلام کرد که ٤٤ نفر از خدمه دو کشتی را پس از حادثه نجات داده و در بندر جاسک مستقر کرده است.
تلاش برای پنهانکردن تحقیر بزرگ
| فریدون مجلسی | کارشناس مسائل بینالملل|
اتهام دستداشتن ایران در آتشسوزی نفتکشها کمی بعد از وقوع حادثه توسط رسانههایی که جهتگیریهای خصمانه با تهران دارند، به اندازهای شتابزده، عتابآلود و ناشیانه بود که اتفاقا گمانهزنی و تحلیلهای ناظران سیاسی حوزه مسائل بینالملل را به این صرافت انداخت که گزینه ایران و دستداشتن این کشور را منتفی قلمداد کنند. در راستای تحلیل سود و زیانبردن طرفین از این حادثه میتوان گفت که ایران هیچ سودی در مسأله نمیبرد و طبیعتا ضرورتی نمیبیند که دست به چنین اقدامی بزند، اما عربستان و امارات و بحرین و در رأس آنها اسراییل از هر منظری که به موضوع نگاه کنیم، سود میبرند. در شرایطی که آمریکا نوک پیکان اتهامات را به سمت ایران گرفته است، باید پرسید که چرا کشورهای مذکور را مقصر ندانیم که کاملا از آن سود میبرند و ایران را که از این حادثه کوچکترین سودی نمیبرد و تماما برایش هزینه است، مقصر اصلی جلوه میدهیم؟ همزمانی این حادثه با سفر شینزو آبه به تهران برای کشورها و رسانههای همسو با آنان که ایران را مقصر میدانند، به اندازهای سخیف و بیپایه است که گویی پشت طراح عملیاتی این حادثه و در بوق و کرنا و رسانهایکردن آن، ارزیابی بچگانه خوابیده است. البته مشابه این بهانهجوییها که به جنگهای بزرگی در ادوار تاریخ منجر شده، کم نبوده است. در جریان دو جنگ جهانی اول و دوم از این اتفاقات به کرات به وقوع پیوست اما با توجه به اهمیتی که آرامش در شاهراه مبادلاتی نفت یعنی تنگه هرمز دارد، بعید میدانم که طرفین تن به چنین بازی بچگانهای بدهند، پس آنچه باقی میماند، تلاش برای به حاشیهبردن سفر نخستوزیر ژاپن به ایران و دستدادن فرصتی برای آمریکاست که تحقیر بزرگش را در هیاهوی حمله به نفتکشها پنهان کند.
حمله به نفتکشها، یک روش قدیمی سانسور رسانهای
| محمدتقی روغنیها | پژوهشگر رسانه|
اتفاقی که همزمان با دیدار رهبر انقلاب با نخستوزیر ژاپن افتاد، فارغ از ابعاد دیپلماتیکی که داشت، از حیث رسانهای هم قابل بررسی است. اینطور میتوان گفت که چشم بسیاری از قدرتها و دشمنان ایران به این دیدار بود و آنها اگر نگوییم میدانستند که واکنش رهبر ایران به درخواست مذاکره آمریکا چه خواهد بود، حداقل میدانستند که پیام مهمی از سوی ایشان صادر خواهد شد که رسانههای جهان را وادار به انعکاس مناسب میکند، به همین دلیل هم باید همزمان با این دیدار و پیامی که رهبری دادند، یک اتفاق دیگر هم میافتاد که رسانهها بهسرعت از روی این پیام عبور کرده و به آن بپردازند. این یک روش سانسور غیرمستقیم و قدیمی است که در بسیاری از بزنگاههای تاریخی برای منحرف کردن رسانهها و افکار عمومی استفاده شده است. نمونهای دیگر از این دست کارها را که به کشورمان مربوط است، در زمان دفاع مقدس زیاد دیدیم. درست زمانی که صدام بخشهایی از ایران را بمباران شیمیایی کرد، کشورهای غربی هیاهوی دیگری به راه انداختند تا رسانهها را مجاب به عبور از این واقعه کنند. در مورد حمله به نفتکشها هم به نظر من دقیقا همین اتفاق افتاده است. درحالیکه پیام رهبری و رفتاری که در مقابل پیامآور آمریکا از خودشان نشان دادند، میتوانست برای مدت بسیار بیشتری از سوی رسانهها پرداخته شود، بهسرعت یک ماجرای دیگر در همین محدوده جغرافیایی راه انداختند که با یک تیر، دو نشان بزنند؛ هم پیام رهبری را به حاشیه ببرند و هم با اتهامزنی درباره حمله به نفتکشها، یک حاشیه دیگر برای جمهوری اسلامی ایران درست کنند. آنچه از رسانهها و شبکههای اجتماعی برمیآید و واکنشهایی که به نظر میرسد سازمانیافته است، نشان از موفقیت نسبی در این پروژه رسانهای دارد، اما تحلیل من این است که این موفقیت موقتی است، چون جنس پیامی که رهبری دادند بهنحوی است که رسانهها هر وقت بخواهند به مناسبات ایران و آمریکا و حتی وضع منطقه بپردازند ناگزیر از اشاره به این پیام و نحوه برخورد با میانجی فرستادهشده از سوی آمریکا به ایران هستند.