سال ۲۰۲۰ با فراز و نشیبهایی به پایان رسید که تقریبا در طول تاریخ معاصر بیسابقه بودهاست. نشریه اکونومیست طبق سنت هر ساله خود در آستانه سال نوی میلادی گزارشی از «آنچه گذشت» ارائه کرده است که چشماندازی ۳۶۵ روزه را به خلاصهترین شکل ممکن پیش روی ما میگذارد. به گزارش گروه اقتصاد بینالملل روزنامه «دنیایاقتصاد» به نقل از اکونومیست، شیوع نوعی جدید از ویروس کرونا که احتمالا از طریق حیوانات فروختهشده در بازار شهر ووهان چین آغاز شده بود، یکی از بدترین بحرانهای جهان از جنگ جهانی دوم به این سو را ایجاد کرد. طبق آمار رسمی، کووید-۱۹ تا اینجای کار بیش از ۷۳ میلیون نفر را بیمار کرده و باعث مرگ تقریبا ۶/ ۱ میلیون نفر شده است. دولت چین قرنطینه شهر ووهان را از روز ۲۳ ژانویه آغاز کرد و تا پایان این ماه موارد این بیماری در آلمان، ژاپن، تایوان و ویتنام هم گزارش شدهبود. بازارها آشفته شدند؛ زیرا هراس زیادی از اختلال در زنجیره تامینی پیش آمد که از دل چین خارج میشد. سازمان بهداشت جهانی در پایان ماه فوریه اعلام کرد که بیشتر موارد ابتلا بیرون از چین اتفاق میافتند. ایتالیا اولین کشوری بود که ضربه شدیدی از این بیماری خورد و پس از اینکه بار کاری بیمارستانها بیش از حد زیاد شد، این کشور در اوایل ماه مارس وارد فاز تعطیلی شد.اعلام ناگهانی تعطیلی منجر به خریدهای افراطی در برخی مناطق، مخصوصا آمریکا و بریتانیا شد؛ به شکلی که قفسههای فروشگاهها بهطور کامل خالی از اجناس شده بود. در کشورهای فقیرتری چون هند، هزینه انسانی بالاتر بود. حجم گستردهای از نیروی کار مهاجر که حالا به طور ناگهانی بیکار شدهبودند، مجبور شدند به خانه خود بازگردند و این گستردهترین جابهجایی مردم از ۱۹۴۷ به این سو بود. اقتصاد هند در حد فاصل آوریل-ژوئن افتی ۲۵ درصدی کرد.
به من نزدیک نشو
آمریکا ضربه شدیدی از این ویروس خورد. دونالد ترامپ در ابتدا این مساله را جدی نگرفت و سعی کرد محدودیتهای فدرال را در ماه آوریل لغو کند. ماسک زدن تبدیل به مسالهای سیاسی شد و ترامپ با سازمان تجارت جهانی درگیر شد و اعلام کرد که آمریکا در سال ۲۰۲۱ از این سازمان جدا خواهد شد. ژائیر بولسونارو، رئیس جمهوری برزیل هم این بیماری را خیلی جدی نگرفت.شدت سقوط بازار در میانه ماه مارس نگرانیهایی بابت وقوع یک رکود پدید آورد. بازار نفت ضربه شدیدی خورد و جدای از مشکلات ناشی از بیماری، عربستان سعودی در ماه مارس وارد یک جنگ قیمتی با روسیه شد؛ زیرا توافق بین این دو کشور درمورد سطح تولید نفت بر هم خورد. سیاستمداران بسیاری از کشورها از سلاحهای مالی خود برای دفاع از اقتصادشان استفاده کردند. کنگره آمریکا بودجهای ۲/ ۲ تریلیون دلاری برای خانوارها و کمک به افراد بیکار شده تصویب کرد.
روح در جهان مادی
همهگیری برای همه هم بد نبود. وقتی شک دوران تعطیلی از بین رفت، بازار سهام به سطوحی جدید صعود کرد که تا حدی هم دلیل آن افزایش ارزش سهام شرکتهای فعال در عرصه فناوری بود. جلسات برگزارشده از طریق زوم تبدیل به امری عادی برای کارمندانی بود که برای دورکاری به خانههای خود رفته بودند. خرید آنلاین رشد زیادی کرد و آمازون صدها هزار نفر نیروی جدید جذب کرد. ثروت جف بزوس از ۱۱۱ میلیارد دلار در ماه مارس به ۱۸۵ میلیارد دلار در ماه دسامبر رسید. مجموع ثروت ۱۰ فرد ثروتمند دنیا با رشدی ۵۷ درصدی به ۱۴/ ۱ تریلیون دلار رسید. در بین صنایع مختلف، صنایع هوایی و توریسم بیشترین ضربه را از همهگیری کرونا خوردند و حتی با کمکهای بسیار زیادی دولتی، شرکتهای هوایی با کاهش ۵۱۰ میلیارد دلاری در درآمد خود روبهرو شدند. درابتدا گرچه رسیدن به واکسنی برای این ویروس تقریبا ناممکن به نظر میرسید، اما تا پایان سال چند شرکت دارویی موفق به انجام این کار شدند.
تئاتر آمریکایی
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا داستانی پردردسر بود. انتخابات مقدماتی حزب دموکرات با پیروزی پیت بوتجج در ایالت آیوا شاهد یک شگفتی بود؛ اما با پیروزی بایدن در «سهشنبه بزرگ» تکلیف نامزد اصلی این حزب مشخص شد. ترامپ در دادگاه استیضاح تبرئه شد و مقابل بایدن در انتخابات قرار گرفت و بهرغم شکست در انتخابات، زیر بار این مساله نرفت. کشته شدن سیاهپوستی به نام جرج فلوید به دست ماموران پلیس مینیاپولیس یکی از شدیدترین اعتراضات خیابانی آمریکا طی چند دهه اخیر را ایجاد کرد. ناله فلوید که به افسر میگفت، نمیتواند نفس بکشد در سراسر جهان پژواک پیدا کرد.
تنهاتر از همیشه
بریتانیا رسما در ۳۱ ژانویه از اتحادیه اروپا خارج شد و وارد دوره گذاری شد که در ۳۱ دسامبر به پایان میرسید. مذاکره برای یک توافق تجاری بسیار طولانی شد و نتیجهاش هرچه باشد مردم بریتانیا دیگر به راحتی قبل نمیتوانند به قاره اروپا سفر کنند. نیروهای نظامی ونزوئلا دو قایق از افرادی را دستگیر کردند که قصد داشتند رئیسجمهوری این کشور، نیکلاس مادورو را سرنگون کنند.