گروه شهری/ گزارش
ریحانه سجادی/ روزنامه نگار
موضوع تفکیک استان اصفهان طرحی جدید نیست و سابقه ای طولانی دارد. برخی سه استان شدن خراسان را تجربه ای موفق برای این الگو می دانند بر آن تاکید دارند. اما طرح استان گلساران، بعد از رفت و برگشت های بسیار، اردیبهشت سال ۹۸ با پافشاری بسیار ساداتی نژاد نماینده مردم کاشان در دستور کار صحن علنی مجلس شورای اسلامی قرار گرفت، طرحی که شمار مخالفان جدی آن بسیار بیشتر از موافقان بود و با توجه به بار مالی بسیار آن و احتمال رد طرح از سوی شورای نگهبان، از دستور کار مجلس خارج شد. با شروع فعالیت مجلس یازدهم دوباره صحبت هایی مبنی بر تقسیم استان اصفهان و تشکیل استان گلساران از سوی ساداتی نژاد مطرح شد و با وجود مخالفان این تفکیک، با ۳۲ امضا برای طی کردن روند قانونی تحویل هیئت رئیسه مجلس شد تا در دستور کار مجلس قرار بگیرد.
طرفداران تصویب این طرح معتقدند موضوع مهم در این میان بحث بوروکراسی اداری است که در استان اصفهان مشکلات اداری و مراجعات مردم به ادارات چالش‌هایی را به وجود آورده است که حتی مدیران استانی هم از این مشکل گلایه‌مند هستند. از سوی دیگر افزایش رفاه اجتماعی یکی دیگر از دلایل پیشنهادی طرح استان اصفهان شمالی از دوره گذشته تاکنون است. آن‌ها معتقدند یک استاندار، 23 شهرستان در زیر مجموعه خود دارد که حتی در طول یک سال هم نمی‌تواند برای یک‌بار به آنجا سرکشی کند، در صورتی که با کوچک شدن استان، این اتفاق خواهد افتاد.
مخافلان چه می گویند؟
از سوی دیگر مخالفان این طرح، معتقدند که از بعد حقوقی طرح تشکیل استان اصفهان شمالی مغایر با اصل 75 قانون اساسی است، چراکه ایجاد هرگونه تشکیلات جدید هزینه‌هایی را برای دولت خواهد داشت. مخصوصاً تشکیل یک استان نیاز به ارتقا تشکیلاتی و ساختاری و استخدام نیروهای جدید دارد و این برای دولت هزینه‌هایی در پی خواهد داشت و مجلس بر اساس اصل 75 قانون اساسی نمی‌تواند طرحی را تصویب کند که برای دولت هزینه داشته باشد. البته اگر دولت این پیشنهاد را خود به مجلس ببرد و اصل تأمین هزینه را قبول کند، اوضاع فرق می‌کند. بنابراین هیچ موقع در کشور اجازه تشکیلات جدید از طریق مجلس و طرح نتوانسته به نتیجه برسد، چراکه حتی اگر بر فرض در کمیسیون هم تصویب شود به شورای نگهبان خواهد رفت و این شورا، مصوبه مجلس را مغایر با اصل 75 قانون اساسی تشخیص خواهد داد و آن را رد خواهد کرد.
البته 20 شهریور امسال، مدیرکل تقسیمات کشوری وزارت کشور با تکذیب خبر تصویب تشکیل استان جدیدی به نام گلساران یا اصفهان شمالی، عنوان کرد که پیشتر هم پس از طرح مطالب و مدعاهایی راجع به تشکیل استان‌های جدید در نقاط مختلف کشور، به صراحت اعلام کرده‌ایم که اگرچه در حوزه تقسیمات کشوری، همواره مطالبات و تقاضاهایی برای تبدیل یا ارتقا مطرح است، اما مجدداً تأکید می‌کنیم که تغییرات و تحولات تقسیماتی در سطح تشکیل استان جدید یا کاهش تعداد استان‌های کشور، مقوله‌ای کاملاً تخصصی و دارای بار مالی فراوان است و در شرایط فعلی وزارت کشور هیچ برنامه‌ای برای تشکیل استان جدید ندارد.
به گفته زهرا احمدی، اعلام موافقت وزارت کشور با تشکیل استان گلساران واقعیت ندارد و وزارت کشور در مقاطع مختلف، نظر کارشناسی و تخصصی خود را مبنی بر مخالفت با تشکیل استان جدید اعلام کرده است و این پیشنهاد هیچ گونه تطابقی با قانون تقسیمات کشوری ندارد.
کاشان پاره تن
اصفهان است
همچنین عباس رضایی، استاندار اصفهان هفته گذشته در یک کنفرانس خبری، کاشان را پاره تن استان دانست و گفت که «از روزی که مسئولیت استانداری اصفهان را پذیرفته‌ام، ذره‌ای تفاوت بین کاشان، اصفهان یا نجف‌آباد نگذاشتم و این وظیفه قانونی و شرعی است». اما باید دید هدف برخی نمایندگان برای تشکیل استان گلساران چیست؟
نماینده کاشان و آران و بیدگل در مجلس با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که ما در کشور داریم جدا از تحریم‌های بیگانه، تحریم‌های داخلی است، می گوید: بخشی از تحریم‌های داخلی، بروکراسی اداری است و سازوکارهای اداری ما در این جنگ اقتصادی جواب نمی‌دهد؛ بروکراسی و شرایطی که وجود دارد باید تغییر کند. به گفته سید جواد ساداتی‌نژاد، بخشی از این مشکلات اداری را مربوط به تقسیمات کشوری است و برای کاهش بروکراسی نیاز است تا چیدمان برخی از استان‌های کشور بررسی شود، بنابراین فرایند قانونی طرح استان گلساران که بسیار طولانی و پیچیده است را دوباره از اول شروع کردیم. البته رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان در واکنش به طرح تشکیل استان گلساران در مجلس، می گوید: نماینده کاشان شدیداً پیگیر ارائه این طرح است، اما دو طرف دیگر آن گلپایگان و خوانسار هستند و باید از ما نیز نظرخواهی کند.
سید مسعود خاتمی با بی اطلاعی از چرایی مطرح شدن این طرح باوجودی که در مجلس قبلی رد شده بود، تاکید می کند: اگر این مورد صحت داشته باشد امکان مطرح شدن دوباره آن وجود ندارد؛ اما وقتی نماینده کاشان با جدیت پیگیر ارائه آن است به نظر می‌رسد راهکار قانونی برای آن پیدا کرده است. به گفته این نماینده، طبق نظرسنجی که در گلپایگان شده، بیش از ۸۰ درصد شهروندان با این طرح مخالف هستند و در حال حاضر نیز طوماری برای مخالفت با آن به دست من رسانده‌اند. او تصریح می کند: که بیشتر نمایندگان استان اصفهان مخالف این طرح بوده و دید خوبی نسبت به آن ندارند. اصفهان از استان‌های مطرح کشور است و اعتبار بسیار زیادی دارد.
حساسیتی ندارم!
نماینده مردم نطنز، بادرود و قمصر در مجلس شورای اسلامی نیز در این باره به "نوسان" می گوید: مرکز شهرستان ما به دو بخش نطنز و بادرود تقسیم می شود که بادرود موافق با الحاق به کاشان و تشکیل استان جدید است، اما برخی از اهالی نطنز مخالف اجرای این طرح هستند. رحمت الله فیروزی پور با بیان اینکه به عنوان نماینده مردم، صحبت های دو طرف را می شنوم، در موضعی دو پهلو، می گوید: درصورت تصویب مجلس و موافقت دولت با تشکیل استان جدید، به دلیل اینکه فاصله جغرافیایی بادرود و نطنز تا کاشان کوتاه و حدود نیم ساعت و با اصفهان دو ساعت است، با این پیشنهاد مخالفتی ندارم، چراکه مردم به لحاظ ارتباطات اداری، اجتماعی و اداری با کاشان، این منطقه برایشان در اولویت است. او تاکید می کند: به عنوان نماینده نطنز بر جدا شدن و حتی جدا نشدن از اصفهان حساسیتی ندارم، اما اگر سیاست مجلس و دولت بر انتزاع کاشان از اصفهان است، با آن موافقت خواهم کرد، چراکه خواستار رشد و ارتقا این منطقه چه در نطنز و چه بادرود هستم، البته برخی حساسیت هایی نسبت به این جدایی دارند، با این وجود تابع قانون هستیم.
او درباره اینکه چرا با وجود رد شدن این طرح در مجلس، طرح انتزاع کاشان از اصفهان دوباره مطرح شد، می گوید: دوباره نماینده کاشان در پیگیری دوباره، به دنبال اجرای این طرح است، البته اکنون این طرح وصول شده و تا زمان مطرح و به رای گذاشتن نهایی آن هنوز جای کار دارد. نماینده مردم نطنز، بادرود و قمصر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه برخی نمایندگان استان موافق و برخی موافق این طرح است، تاکید می کند: طرح انتزاع کاشان از اصفهان مربوط به دو سال اخیر نیست و طی دو دهه گذشته و در دولت های مختلف بارها مطرح شده است. فیروزی پور در خصوص اینکه اصفهان از لحاظ آبی وابسته به زاینده رود است و احتمال مناقشات آبی بعد از این انتزاغ وجود دارد، می گوید: همانگونه که معتقدیم زاینده رود جاری از سرچشمه های کوهرنگ متعلق به مردم اصفهان است، بنابراین در صورت این انتزاع تفاوتی نخواهد داشت که آب زاینده رود به کدام منطقه برود، البته کاشانی ها و اصفهانی ها نباید بر روی این طرح حساس باشند.
مقایسه اشتباه
دکتر نعمت‌الله اکبری رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان نیز از مخالفان اجرای این طرح است. او چندی پیش در گفت وگو با "نوسان" مقایسه تجربه تفکیک استان خراسان با استان اصفهان را اشتباه دانست گفت: استان خراسان یک محدوده بسیار گسترده با ویژگی‌های متمایز در طول مرزهای شرقی ایران را تشکیل می‌داد. درحالی که باید دید آیا این ویژگی‌ها در مورد استان اصفهان برای تفکیک نیز وجود دارد. ازسوی دیگر، سوال من از کسانی که این مقایسه را می‌کنند این است که چه ارزیابی عملکردی از توفیق این تفکیک منتشر شده است که به آن استناد می‌کنیم. توجه داشته باشید، تقسیمات سیاسی موجب انقطاع ارتباطی می‌شود، درحال حاضر نود درصد مالیات بر ارزش افزوده متعلق به شهرستان اصفهان است و باید دید جایگزین مناسبی به جای شهر اصفهان با این همه ظرفیت برای استان‌های اصفهان شمالی و غربی وجود دارد.
به اعتقاد برخی کارشناسان، مردم استان اصفهان همیشه با پرداخت بالاترین درصد مالیات در کشور، تنها دود و بیماری های صنایع بزرگ برایشان مانده و اینک با طرحی روبرو هستند که شاید تیری بر پیکر نیمه جان اصفهان باشد. اگر چه تکه تکه شدن قلب ایران در نگاه نخست برای برخی خوشایند باشد، اما اگر در نگاهی تحلیلگر در شرایط فعلی کشور به نفع این استان نباشد و باید با دقت نظر به این دست طرح ها نگاه شود