بیشترین توجه بازار در این بازه 3 ماهه به گروه‌های خودرویی، دارویی، غذایی و بانکی بوده و در پس آن، گروه‌های پالایشی، پتروشیمی، فولادی و معدنی قرار داشته‌اند. نگاهی به بازدهی 75 درصدی شاخص هموزن نشان می‌دهد که تمرکز بازار در این مدت بیشتر بر نمادهای کوچکتر و صنایع چابکتر از نظر تطبیق با شرایط تورمی بوده است. در این نوشتار، به تحلیل شرایط حاکم بر سه صنعت، دارو، خودرو و فلزات اساسی پرداخته‌ایم.
پتانسیل نهفته در صنعت دارو
در سال 98، صنعت دارو به عنوان یکی از صنایع بسیار سودآور بازار سرمایه مورد توجه تحلیلگران قرار گرفت. دریافت ارز 4200 تومانی این صنعت از یک سو و موج جدید افزایش نرخ‌ها از سوی دیگر، حاشیه سود این صنعت را به کلی دگرگون ساخته است و به طور متوسط، سود ناخالص این صنعت در سال 97 نسبت به سال 96 بیش از 41 درصد نسبت رشد داشته و سود خالص نیز 96 درصد رشد را تجربه کرده است.
از دیگر سو، به دلیل افزایش تقاضا در بازار و همچنین تزریق نقدینگی از سوی دولت، دوره وصول مطالبات صنعت به طور متوسط نصف شده و همین امر موجب شده تا با وجود رشد حدوداً 60 درصدی فروش شرکت‌های دارویی، هزینه مالی این شرکت‌ها تقریباً ثابت باقی بماند.
با توجه به اظهار نظر مدیران شرکت‌های دارویی در مجامع امسال، موجودی مواد استراتژیک این شرکت‌ها تقریباً تا پایان سال، کفاف تولید را می‌دهد و این یعنی، قسمت اعظم بهای تمام شده این صنعت تا پایان سال ثابت خواهد بود و هر گونه افزایش نرخ دارو منجر به افزایش مضاعف سودآوری می‌شود.
رشد قیمتی خودروسازان با اتکا به اهرم اخبار
در خصوص گروه خودرویی، به رغم به وضعیت وخیم سال 97 و کاهش شدید تیراژ تولید، وجود برخی اخبار حاشیه‌ای منجر به افزایش توجه بازار به این گروه شده است. ابلاغ اصلاحیه قانون استفاده حداکثری از توان تولید داخلی و خصوصاً ابلاغ دستورالعمل معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، اتفاق مثبتی برای شرکت‌هایی نظیر ایران خودرو است که با افزایش سرمایه از این محل، خود را از شمولیت ماده 141 خارج کنند. ایران خودرو برای اینکار نیازمند 1000 درصد افزایش سرمایه است و همین امر، جذابیت‌های قیمتی سهام این شرکت خودروساز را افزایش داده و موجب رشد بیش از 80 درصدی آن در سال 98 شده است.
اما در کنار بحث تجدید ارزیابی، افزایش تیراژ دو شرکت ایران خودرو و سایپا در ماه‌های اردیبهشت و خرداد و فاصله گرفتن متوسط تولید آن‌ها از وضعیت بحرانی زمستان 97، دیگر نکته امیدبخش صنعت خودرو در سال 98 است. ایران‌خودرو در اردیبهشت ماه مجموعاً 26 هزار و 863 خودرو تولید کرده و مقدار فروش این شرکت نیز 14 هزار و 2 خودرو بوده است، این میزان تولید در فروردین ماه برابر با 15 هزار و 663 خودرو بوده و بر این اساس، میزان تولید محصول ایران‌خودرو در اردیبهشت ماه نسبت به ماه قبل با 71 درصد رشد مواجه شده است.
سایپا نیز در اردیبهشت ماه، 39 هزار و 512 عدد خودرو تولید کرده که این عدد در فروردین ماه برابر با 18 هزار و 445 خودرو بوده و بر این اساس، میزان تولید خودروی سایپا در اردیبهشت نسبت به فروردین، 114 درصد رشد را تجربه کرده است. علاوه بر دلایل فوق، عزم دولت برای واگذاری مانده سهام خود در سایپا و ایران خودرو باعث شده تا سناریوهای متفاوتی برای سهام این دو خودروساز مطرح شود. از یک سو برخی شایعات از وجود خریدار قطعی برای بلوک‌های مدیریتی سایپا خبر می‌دهد و همین امر باعث شده تا سایپا از سقف دو ساله قیمتی خود عبور کند و نمادهایی همچون وساپا، ورنا به دلیل در اختیار داشتن حق رأی مدیریتی، مورد توجه بازار قرار گیرند.
تداوم صادرات فلزاتی‌ها در شرایط تحریمی
در خصوص گروه فلزات اساسی، تورم و جهش ارزی، دو اهرم اصلی برای افزایش جذابیت سهام شرکت‌های فولادی هستند. به رغم اینکه این صنعت در طی سال 97 و 98، سه مرتبه مورد تحریم آمریکا قرار گرفت اما آمارهای صادراتی این صنعت همچنان مثبت بوده و. بر اساس آمارهای اعلامی از سوی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، میزان صادرات زنجیره معدن و صنایع معدنی کشور در سال 97 برابر با 6.2 میلیارد دلار بوده است. بر اساس این آمارها، 67 درصد از کل صادرات زنجیره معدن کشور به محصولات فولادی و زنجیره فولادی اختصاص داشته و پس از آن، مس با 15 و سنگ‌آهن با 13 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
نکته مهم در روند ماهانه صادراتی معدن و صنایع معدنی کشور، صعودی شدن این اعداد در ماه‌های بهمن و اسفند و پرش عدد صادراتی دی ماه از 384 میلیون دلار به 617 میلیون دلار در بهمن ماه و پس از آن 684 دلار در اسفند ماه است. عددی که در مرداد ماه در پایین‌ترین حد خود 343 میلیون دلار و اردیبهشت‌ماه در بالاترین حد خود 720 میلیون دلار بوده است و این یعنی، صادرات دلاری محصولات معدنی و صنایع معدنی کشور که در تمام سال 97 تحت شدیدترین تحریم‌های آمریکا بوده و سه بار نیز مورد تأکید مقامات آمریکایی قرار گرفته، در محدوده ماکسیمم سالانه خود قرار دارد.
فولادسازان بزرگ کشور در فروردین ماه مجموعاً 437 هزار تن فولاد صادر کرده‌اند که 25 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده است. بر این اساس، بیشترین میزان صادرات فولاد کشور در فولاد خوزستان 258 هزار تن ثبت شده که 95 درصد نسبت به فروردین سال گذشته افزایش داشته است. فولاد مبارکه در همین مدت 56 هزار تن محصول صادر کرده است که 45 درصد افزایش یافته است و این در حالی است که این شرکت در همین مدت، عرضه‌های داخلی خود را نیاز افزایش داده و توانسته نیاز داخلی را نیز به خوبی تأمین کند.
سه صنعت مذکور، تنها صنایع مزیت دار بازار سرمایه در سال 98 نبوده اما بررسی‌های نشان می‌دهد که شرایط مناسب تولید و صادرات در این سه صنعت، تا پایان سال تداوم خواهد داشت.
مصطفی مصری پور/ هفته نامه نوسان