بورس اوراق بهادار تهران، روزگذشته با فتح ابرکانال 400 هزار واحدی در آستانه 410 هزار واحد قرار گرفت. دراین روز شاخص کل با رشد 10 هزار و 517 واحدی معادل 2.63 درصد به 409 هزار و 962 واحد رسید. بدین ترتیب از ابتدای سال‌جاری تاکنون بازدهی این بازار با 129.4 درصد با فاصله زیادی از بازارهای رقیب قرار گرفت.
در19 روز کاری دی ماه نیز شاخص با رشد 55 هزار و 966 واحدی 15.8 درصد برای سهامداران بازدهی به همراه داشته است.
در پایان معاملات هفتگی در هفته گذشته شاخص کل بورس به مرز عدد 399 هزار و 445 واحد رسید که تا لمس عدد 400 واحد فقط 555 واحد مانده بود که با انجام معاملات دیروز تعدیل شاخص در اولین روز هفته از مرز روانی 400 عبور کرد.
برخی از تحلیلگران براین باورند با وجود اینکه بسیاری از سهم‌ها از قیمت ارزش ذاتی خودشان عبور کرده و معاملات بازار با عدد دلاری 15 هزارتومان همخوان شده است، اما نه به‌دلیل ارزندگی بلکه به‌خاطر رشد نقدینگی موج منابعی که از سایر بازارها به بازار سرمایه آمده، ادامه دارد. از این رو، بازار صرفاً براساس روند معاملات خریداری می‌کند نه ارزش و ارزندگی سهم ها.در مقابل برخی از تحلیلگران روی ارزنده بودن سهم‌ها در بازار تأکید دارند و نظریه اول را نمی‌پذیرند.
در این میان، عدم عرضه اولیه سهم‌های جدید خود باعث شده است که منابع به‌سمت بازار ثانویه هدایت شده و برخی از سهم‌ها با بیش ارزندگی رو‌به‌رو شوند، این درحالی است که برخی از سهم‌ها نیز همچنان به‌دلیل رشد فروش ناشی از افزایش تیراژ تولید (نه قیمت فروش وتورم) و ارائه گزارش‌های مثبت با تداوم استقبال بازار رو‌به‌رو هستند. در این میان، گزارش‌های تجدید ارزیابی دارایی برخی از شرکت‌ها که ارزش روزشان با قیمت تاریخی‌شان فاصله زیادی دارد و باعث شناسایی یک درآمد غیرعملیاتی شده و در قبال افزایش سرمایه می‌تواند مورد توجه سهامداران قرار گیرد از جمله دلایل رشد بازار سهام در هفته جاری است. به گواه تحلیلگران، تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های بورسی تدبیری است که به‌عنوان یک متغیر یا پیشرانه می‌توان باعث اقبال به شماری از شرکت‌هایی باشند که با مرور زمان ارزش دارایی‌شان تغییر کرده است.
تجدید ارزیابی دارایی‌ها به‌عنوان یک رویه حسابداری هنگامی صورت می‌گیرد که نرخ تورم طی سال‌های متمادی ارزش دارایی‌های شرکت‌ها را با وجود محاسبه نرخ استهلاک به‌صورت معناداری تغییر داده و اینک شرکت مورد نظر با افزایش فزاینده ارزش دارایی برخوردار است. جدای از این، تغییر مستمرنرخ ارز، تغییر رژیم‌های ارزی (مثلاً از ثابت به شناور) باعث افزایش ارزش قیمت تحصیل شده دارایی‌ها می‌شود. به همین دلیل، با وجود اینکه درعمل، تجدید ارزیابی دارایی‌ها تغییر درعملیات تولیدی شرکت‌ها ایجاد نمی‌کند اما بواسطه افزایش سرمایه و سودآوری سهامداران و معامله گران، دلیل مهمی برای رشد معاملات و افزایش کمی شاخص کل بورس شده است.
همچنین از منظر تحلیلگران، رشد تدریجی نرخ ارز در بازار آزاد درکنار پیش‌بینی افزایش قیمت مواد اولیه در بازارهای جهانی به‌دلیل توافق تجاری چین و امریکا بر رشد شاخص کل بورس مؤثر بوده است. علاوه براین با وجودی که نرخ تورم سالانه نزولی بوده اما درآذرماه تورم ماهانه با رشد همراه بود که همین عامل به‌عنوان یکی از دلایل رشد بازار سهام معرفی می‌شود.
مثبت بودن چشم‌انداز عملکرد شرکت‌های بورسی از دیگر تقویت‌کننده‌های بورس محسوب می‌شود. طی روزهای آینده صورت‌های مالی و عملکرد شرکت‌های بورسی در فصل پاییز منتشر خواهد شد که حتی پیش از انتشار، فعالان بازار نگاه مثبتی به این گزارش‌ها دارند. درکنار تمام این عوامل، انتشار خبر پرداخت تسهیلات به خریداران سهام از سوی بانک مرکزی نیز تأثیر مثبتی بر بازار داشت.
دلایل رشد شاخص در سال 98
بورس تهران وارد یک دوره یا چرخه جدید شده است، به‌طوری که فعالان مالی باید با پرهیز از رویکرد احساسی و برپایه برداشت‌ها و دریافت منطقی، تصمیم‌گیری کنند. رشد ارزش سهام در بورس طی ماه‌های اخیر ناشی از چند واقعیت بوده است که شاید بتوان گفت، خاستگاه تمامی آنها متأثر از رشد اقتصادی کشور نبوده است. این عوامل چه هستند؟
اول؛ اینکه افزایش نرخ ارز، نقش مؤثری در ارزش سهم‌ها داشته است، چه به‌دلیل افزایش ارزش صادرات(روی برخی سهم ها) و چه به‌دلیل تغییر ارزش جایگزینی بنگاه‌ها و چه به خاطر اثر تورمی ناشی از افزایش ارزش نرخ ارز و رشد نرخ تورم(سودهای تورمی).
دوم؛ موافقت با افزایش قیمت برخی از کالاها و خدمات و تأثیر آن روی میزان فروش و سودآوری شرکت‌ها.
سوم؛ حذف نرخ ارز 4200 تومانی و چهارم؛ موافقت قانونی با تجدید ارزیابی دارایی بنگاه ها. پنجم؛ افزایش نرخ نقدینگی و ششم؛ بازدهی منفی یا اندک سایر بازارهای سرمایه پذیر یا بدیل‌های بورس تهران برای جذب منابع.
تمامی عوامل فوق، باعت شد که بورس تهران از ابتدای سال‌جاری تا روز گذشته از رشد ارزش سهام و بازدهی 129 درصدی برخوردار شود که دربرابر تورم سالانه، (40 درصد)رکورد قابل توجهی برای کسب بازدهی است. اما ازهمان انتهای هفته گذشته یعنی قبل از شهادت سردار قاسم سلیمانی، انتظار اصلاح قیمت‌ها و ریزش شاخص‌ها میان سهامداران و معامله گران وجود داشت، چرا که تمامی عوامل رشدی شش گانه فوق پیش خور شده بود و حتی به بیان نوسان گیران و سفته بازان، برخی از سهم‌ها با بیش ارزشی یا حباب قیمتی مواجه شده بود. پس ریزش امری حادث و حتمی بود.
دلایل رشد هفتگی شاخص بورس
اما از ابتدای هفته جاری، این بازار با واقعیتی به‌عنوان ورود پارامترهای روانی رو به رو شد. در این شرایط، به نظر می‌رسد واکنش فعالان بازارهای مالی تا اندازه زیادی امری طبیعی است، اما مشکل از جایی شروع می‌شود که بخش قابل توجه منابع خروجی از بورس تهران متعلق به سهامداران حقیقی تازه کاری است که تجربه بلندمدت سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی را ندارند، متأسفانه تصورقالبی غالب سهامداران جدید از سودآوری در بورس، همچون بازار مسکن در شرایط رشدی است که انگار همواره این بازار باید سود بدهد و زیانی در کار آن نیست.پس فقر فرهنگ مالی منجر به ریزش‌های متعدد و متکثر می‌شود. این واقعیت را باید پذیرفت که سازمان بورس تهران از پیش از اینها، برنامه جامع راهبردی برای آموزش نوجویان بورسی برای نگهداشت منابع در استخر بورس، بویژه در شرایط رشد نرخ نقدینگی، رشد نرخ تورم، بازدهی اندک سایربازارها و مهار رفتار مخرب بازارهای غیر متشکل نداشته و همین امر، دلیل محکمی برای بروز و تداوم بخش قابل توجهی از رفتار‌های هیجانی بوده و همچنان است.
از این پس بورس تهران وارد دوره جدید شده است. مشخصاً ورود پارامترهای سیاسی می‌تواند این بازار 1490 میلیارد تومانی را تحث تأثیر قرار دهد. گام پنجم کاهش تعهدات در برجام، تأخیر در پذیرش
اف ای تی اف، اعلان تحریم‌ها و اخبار درگیری برای انتقام اقدامات یکجانبه واشنگتن.
بنابراین انکار وجود ریسک سیاسی در اقتصاد و واکنش منطقی و هیجانی بازارها کمکی به موضوع اصل پذیرش نمی‌کند. در شرایطی که بازارها وارد فاز تأثیر‌پذیری از عوامل روانی می‌شوند، بتدریج تمایل سرمایه‌گذاران به حفظ ارزش دارایی‌ها و خرید دارایی‌ها فیزیکی تقویت شده و بازارهای مالی با کاهش ارزش رو به رو می‌شوند، اما یک واقعیت وجود دارد که برندگی در بازارهای مالی نیازمند صبر و صبوری است.کسب سود در بورس تهران نیازمند هوشمندی و هوشیاری همراه با داشتن راهبردهای بلند مدت است. بی‌شک در روزهای آتی، بورس تهران می‌تواند شاهد طناب کشی و چانه زنی بیشتری باشد.بنابراین بورس تهران خود را باید برای روزهای خاص از رشدهای غیر قابل باور تا تعدیل‌های اصلاح قیمت آماده کند.
عطف گزارش
تازه واردان بورس
تازه واردان به بورس تهران باید بدانند که این بازار پر ریسک، اما پر بازده با سایر بازارهای سرمایه گذاری، قابل مقایسه نیست.آنها پیش از آنکه سرمایه‌شان را وارد این بازار کنند، باید به مثابه یک حرفه پایدار و همیشگی به آن بنگرند، عدم ارتقای آگاهی سهامداران باعث می‌شود که به محض ورود یک تکانه در بورس، سهامداران تازه کار با رفتار هیجانی سرمایه‌شان را از این بازار خارج کرده و تعادل بازار سرمایه را از میان ببرند. جدای از سهامداران تازه کار، تمامی فعالان بورس تهران این موضوع را باید به رسمت بشناسند که بازار سرمایه کشور جدای از محیط اقتصاد کلان و فضای سیاستگذاری کشور نیست. اقتصاد کشور با شرایطی رو به روست که برخی آن را شرایط جنگی توصیف می‌کنند و برخی در اوج شرایط تحریم.