کاهش عرضه برخی کالاها در فروشگاه اولین نشانه ها از عدم همراهی رانندگان در توزیع بار در کشور بود. اتفاقی که این بار به طور تدریجی و نه به عنوان اقدامی هماهنگ و صنفی در حال رخ دادن است. دلیل آن واضح است؛ رشد سرسام آور هزینه ها و تثبیت درآمدها! چیزی که البته مختص به این صنف نیست در بسیاری از صنوف در حال رخ دادن است.
در چنین شرایطی، منطق اقتصادی حکم می کند که عده ای مجبور به خروج از کسب و کار شوند و دست نامرئی بازار این کار را تا زمانی انجام دهد که شرایط عرضه و تقاضا تغییر کند. حال وقتی این فعل و انفعالات با شیب تندتری رخ می دهد، بازار فرصت کمتری برای تطبیق شرایط پیدا می کند و عده بیشتری با زیان های سنگین از بازار خارج می شوند و این امر بر فرآیند عرضه تاثیرگذاشته و قیمت ها را به شدت بالا می برد. این چنین اتفاقی در نظام حمل و نقل کشور یعنی مختل شدن شبکه توزیع کالاها و نایاب شدن برخی کالاها که در شرایط فعلی اقتصاد و بازار داغ شایعات، اثرات اجتماعی غیرقابل کتمانی به همراه دارد.

مشکل اصلی کامیون داران چیست؟
این برای دومین بار در سال جاری است که کامیون‌داران نسبت به مشکلاتی حوزه فعالیتی خود اعتراض دارند؛ در دوره قبل، عدم افزایش متناسب نرخ کرایه، مشکلات بیمه‌ای، دلالی در توزیع بارنامه‌ها و تأمین قطعات مشکل اصلی کامیون‌داران بود که به گفته مدیرکل راهداری استان اصفهان تقریبا تمام مطالبات آن‌ها در مسیر قانونی پیگیری و به نتیجه رسیده است.
در روزهای جاری افزایش نرخ ارز، رسوب کالاها در گمرک و عدم توفیق دولت در تأمین بخشی از قطعات باعث شده تا بار دیگر قشر کامیون‌دار با مشکلات تازه‌ای مواجه شود.
به گفته فعالان این بخش، در حال حاضر مشکل اصلی کامیون‌داران، تأمین قطعه، روغن و لاستیک است. قیمت قطعات در این مدت به سرعت رشد داشته و بعضاً با کمبود مواجه است و قیمت آن‌ها نیز دلاری تعیین می‌شود، در حالی که درآمدها به ریال است.
برخی رانندگان معتقدند لازم نیست کسی اعتصاب کند یا اجبارا دست از کار بکشد، بلکه تداوم همین شرایط خود به خود صرفه استفاده از کامیون را به صفر می رساند و بسیاری از دارندگان کامیون ترجیح خواهند داد خودروی خود را در پارکینگ بگذارند و با حرکت دادن آن، هزینه برای خود نتراشند.

هر جفت لاستیک 14 میلیون تومان
یکی از رانندگان کامیون، در خصوص مشکلات خود اظهار کرد: قیمت قطعات و لاستیک کامیون به طور کامل به قیمت دلار وابسته است و در این مدت با نوسانات ارزی، هزینه تعمیر و نگهداری کامیون نیز چند برابر شده است. وی در ادامه افزود: در حال حاضر یک جفت لاستیک خارجی کامیون قیمت 14 میلیون تومانی دارد و یک کامیون چند ماه باید مستمراً کار کند تا بتواند این هزینه را تأمین کند؟ در صورتی که هزینه لاستیک تنها گوشه ای از هزینه های یک کامیون است و با بارنامه یک میلیون تومانی چطور می توان آن را پوشش داد؟
این راننده کامیون همچنین نایاب شدن برخی قطعات و تجهیزات را مزید بر علت دانست و گفت: برخی قطعات حتی در اصفهان که مرکز توزیع قطعات ماشین سنگین است نیز پیدا نمی‌شود و دلیل آن، گیرکردن بارها در گمرک و عدم ترخیص آن توسط دولت است. وی تأکید کرد: عدم تسهیل واردات اجناس توسط دولت باعث شده تا میل به احتکار در بازار نیز افزایش یابد و بسیاری از فروشندگان با وجود در اختیار داشتن جنس، حاضر به فروش آن نیستند.

بازار دلاریزه قطعات
یک فروشنده لاستیک در منطقه شاهپور جدید نیز در خصوص افزایش قیمت لاستیک در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: قیمت یک جفت لاستیک 900 دلار است و ما نیز فروش خود را بر مبنای این نرخ انجام می‌دهیم. وی در ادامه افزود: از این رو هر گونه نوسانی در دلار مستقیماً باعث تغییر نرخ‌ها می‌شود و در حوزه تامین عمده لاستیک نیز همین شرایط بر ما حاکم است. این فعال بازار لاستیک متذکر شد: برخی برندهای معتبر خارجی در بازار نایاب شده و همین امر باعث شده تا قیمت لاستیک داخلی نیز به شدت افزایش یابد.

پاسخی به اعتراضات خرداد
مهدی خضری در همین رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اعتراض رانندگان اظهار داشت: رانندگان از ابتدای خرداد ماه سال جاری اعتراضاتی مبنی بر اینکه با توجه با افزایش قیمت و متعاقب آن افزایش قیمت لوازم مصرفی و قطعات ماشین سنگین مخصوصاً لاستیک و همچنین نحو پرداخت بیمه اجتماعی و نوع برخورد که از جانب دلالان حوزه حمل و نقل انجام شده، داشتند. وی ادامه داد: با پیگیری‌های صورت گرفته واقداماتی خوبی از جمله بحث بیمه رانندگان به همان روال گذشته یعنی 50 درصد سهم دولت و 50 درصد سهم راننده بازگشته است.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان اصفهان در ادامه افزود: همچنین 20 درصد افزایش نرخ در حوزه حمل و نقل کالا وجود داشته که با توجه افزایش قیمت لاستیک و قطعات، رانندگان درخواست افزایش قیمت کرایه را داشته‌اند که قرار شد روند به حالت عادی برگردد و با برنامه‌ریزی دقیق این مشکل برای سال‌های آتی هم حل شود. وی با اشاره به بحث تن و کیلومتر بیان کرد: همچنین رانندگان در خواست محاسبه کرایه بر اساس تن و کیلومتر را مطرح کردند که سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با یک برنامه‌ریزی و استفاده از سامانه جدید توانست سازماندهی خوبی را انجام دهد که به مراحل پایانی خود رسیده و به وزارت راه و شهرسازی اعلام شد و اگر در شورا عالی ترابری کشور تأیید شود و به مرحله اجرا برسد مشکل نرخ حمل و نقل برای همیشه برای رانندگان حل خواهد شد.

تلاش برای "تأمین قطعه، روغن و لاستیک"
خضری اذعان داشت: در اول مرداد ماه سال جاری فراخوانی اعلام شد که با هماهنگی و برگزاری جلسه با رانندگان به تعویق افتاد و مجددا در اول مهر ماه فراخوانی اعلام شد که با توجه به وضعیت اقتصادی، تورم و افزایش قیمت ارز در حوزه قطعات و لوازم مصرفی افزایش صعودی و چندبرابری قیمت‌ها یکی از مشکلات اصلی رانندگان درون شهری و برون شهری بحث تأمین لاستیک مورد است. وی ابراز داشت: با توجه اینکه تأمین لاستیک از وظایف اداره کل وسازمان راهداری نیست ولی به دلیل حرکت در جهت رفاه حال رانندگان بحث توزیع لاستیک را بر عهده گرفتیم اما با توجه به تحریم‌های ظالمانه ای که صورت گرفته است بحث تأمین و توزیع لاستیک با مشکل مواجه شده است.
خضری اضافه کرد:: با پیگیری که وزارت صمت و همچنین سازمان صمت در استان انجام داده است تا به صورت روزانه و هفتگی سهمیه‌ای در اختیار سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای قرار می‌گیرد که از تاریخ 2 مهر ماه توزیع لاستیک به صورت سامانه‌ای انجام می‌شود. وی ادامه داد: در مرحله نخست رانندگان با مراجعه حضوری و با همراه داشتن کارت هوشمند و مدارک خودرو ثبت نامشان انجام خواهد، شد و سپس به صورت غیرحضوری با ثبت نام در لیستی که به آن‌ها معرفی خواهد شد توزیع لاستیک به صورت عادلانه صورت می‌گیرد.

لاستیک های یارانه ای در راه اصفهان
اسرافیل احمدیه، نیز در رابطه با تخصیص لاستیک به کامیون داران اظهار کرد: دولت سهمیه‌ای را برای هر استان در نظر گرفته و بر همین اساس لاستیک یارانه‌ای به استان‌ها ارسال می‌شود. وی اضافه کرد: انتقال لاستیک یارانه‌ای به استان اصفهان صورت گرفته است و بر اساس سهمیه در نظر گرفته‌شده بین کامیون داران توزیع می‌شود. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان بیان کرد: به‌منظور رفع مشکلات این صنف و سهولت در امر واردات لاستیک کامیون، ارز دولتی به این کالا تخصیص داده‌شده و قرار است این ارز در اختیار واردات کنندگان لاستیک کامیون قرار گیرد.
احمدیه خاطرنشان کرد: سهمیه لاستیک یارانه‌ای بر اساس تقسیم‌بندی قبلی 10 درصد بوده که به دستور استاندار اصفهان و با پیگیری‌های انجام‌شده، این سهمیه به 30 درصد افزایش‌یافته است. وی، در رابطه بازمان تخصیص ارز دولتی به واردات لاستیک گفت: این تصمیم حدود یک هفته گذشته در ستاد تنظیم بازار کشور گرفته شد.

مصطفی مصری پور/ هفته نامه نوسان