ادغامی که در سال 91 انجام شد، وزارت صنایع و معادن با وزارت بازرگانی بود که این روزها به اسم صمت در بین فعالان اقتصادی و مردم شناخته شده است. قبل از ادغام خیلی از کارشناسان نسبت به ایجاد وزارت صنعت، معدن و تجارت هشدار دادند و گفتند صنعت و بازرگانی نمی‌توانند در کنار هم نتیجه مطلوب را برای اقتصاد کشور داشته باشند اما این دیدگاه‌ها جدی گرفته نشد. بعد از ادغام تنها اتفاقی که در این حوزه رخ داد، خالی شدن ساختمان وزارت بازرگانی سابق و اسباب کشی آنها به ساختمان بتونی وزارت صنایع بود. توجیه مسئولان دولت احمدی‌نژاد در آن زمان این بود که با تشکیل وزارت صنعت، معدن و تجارت دیگر تصمیم‌ها معطل وزارتخانه‌ای دیگر نمی‌ماند و با یک مجموعه بهتر می‌توان تولید و بازرگانی را کنترل کرد. اما هیچ زمان این نتیجه عاید اقتصاد کشور نشد.
لایحه‌ای که طرح شد
سال گذشته دولت برای تفکیک وزارتخانه صنعت، معدن وتجارت آستین بالا زد اما نمایندگان مجلس به خاطر اینکه بار اقتصادی جدید به دولت تحمیل می‌کند، با آن مخالفت کردند. در آن زمان علی لاریجانی رئیس مجلس گفت: مجلس با تغییر تشکیلات دولت مخالف است و بهتر است دولت مسیر دیگری را در پیش بگیرد. بدین جهت دولت 7 مرداد لایحه تفکیک را پس گرفت.
امضا برای فوریت
طرح تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی که چند وقتی است در کمیسیون اجتماعی مطرح است همان لایحه تفکیک وزارت صنعت و بازرگانی است. احمد بیگدلی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره این طرح به «ایران»می‌گوید: این طرح به جهت آنکه امضای 50 نماینده مجلس را دارد با قید فوریت در صحن علنی مجلس مطرح خواهد شد. این طرح چهارمین بند از دستور کار صحن است که به نظر می‌رسد در هفته جاری در مجلس بررسی می شود.
دولت موافق است
وی درباره اینکه دولت چه دیدگاهی نسبت به تفکیک دارد، افزود: تصور من این است که دولت با تفکیک وزارتخانه بازرگانی و صنعت موافق است و اگر چنین موافقتی نبود هیچ زمان لایحه تفکیک تنظیم نمی‌شد. بیگدلی گفت: وقتی نوبت این طرح در صحن علنی مجلس برسد، نمایندگان موافق ومخالف مجلس و دولت صحبت خواهند کرد و بعد از آن رأی‌گیری صورت می‌گیرد.
وقتی همه چیز خوب است نیازی به بازرگانی نیست
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره اینکه منتقدان به تفکیک می‌گویند اکنون زمان چنین کاری نیست چرا که مسائل معیشتی مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرد، افزود: اتفاقاً اکنون زمان این کار است. وقتی مشکلی وجود ندارد چه دلیلی برای تفکیک وزارت صنعت و بازرگانی هست؟ در حال حاضر مشکلات حوزه بازرگانی کشور به جهت آنکه مجزا نیست و یک وزیر نمی‌تواند برای چنین مجموعه بزرگی تصمیم‌گیری کند، روز به روز در حال افزایش است ما برای آرامش بازار و تأمین کالا نیاز به وزارت بازرگانی داریم.
اگرهای وزارت صمت
بیگدلی تأکید کرد: بارها از دولت در مورد مشکلات معیشتی مردم سؤال کردیم و آنها پاسخ دادند که اگر وزارت بازرگانی داشتیم خیلی از مشکلات فعلی بازار پدید نمی‌آمد.
مخالف بودیم
وی اذعان داشت: ما از روز اول با ادغام وزارتخانه‌ها به بهانه کوچک‌سازی دولت مخالف بودیم. مدت‌ها هم این فرآیند اشتباه در کشور جاری بود ولی اکنون نمی‌توان با ادغام، وضعیت بازار را کنترل کرد. معتقدم صنعت و بازرگانی نباید در یک چارچوب باشند و قطعاً ادغام شکست خورده است.
به یک شرط طرح کنار گذاشته می‌شود
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: اگر دولت بر اساس ماده 75 (ایجاد بار مالی بر دولت) از تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی ایراد بگیرد به طور قطع این طرح کنار گذاشته خواهد شد.
مسئول بازار را نمی‌شناسیم
علی کُرد، دیگر عضو کمیسیون اجتماعی مجلس هم به «ایران»گفت: اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس با تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی موافق هستند و تصور می‌کنم اگر این موضوع در صحن علنی مجلس مطرح شود، رأی بالایی بیاورد. وی ادامه داد: ما باید بدانیم که مسئول کنترل بازار کیست و باید از چه کسانی بخواهیم که نسبت به افزایش قیمت‌ها یا کمبود احتمالی کالا توضیح دهند. با ایجاد وزارت بازرگانی مستقل امکان رصد و پیگیری مشکلات معیشتی مردم وجود دارد.
کرد اظهار داشت: اگر وضعیت وزارتخانه کشورهای پیشرفته را بررسی کنید متوجه می‌شوید که اکثر آنها وزارت صنعت و بازرگانی جدا دارند.
وزارت بازرگانی به چه معنا
حسن یونس سینکی که طرح تفکیک وزارتخانه‌های صنعت وبازرگانی را تهیه کرده است، می‌گوید: بازرگانی مجموعه سیاستگذاری‌هایی است که دربرگیرنده بستر جریانات گردش کالا و خدمات، اطلاعات مالی اقتصاد است به‌عبارت دیگر تمامی مبادلات اقتصادی نظیر خرید و فروش کالاها و خدمات، زیر ساخت‌های فیزیکی، نهادی و حقوقی و خدمات بازرگانی، مالی و بانکی نتیجه کارکرد و رفتار مناسب این بخش برای بهبود محیط کسب و کار و کاهش هزینه مبادله است.
کاهش تولید صادرات گرا
وی تأکید می‌کند: برخلاف ادعای اینکه ادغام راه را برای افزایش تولیدات صادرات‌گرا و صادرات محصولات صنعتی باز می‌کند، عملاً پس از ادغام خلاف آن اتفاق افتاده است. گویای این مدعا شاخص رقابت‌پذیری صنعتی است که توسط سازمان یونیدو منتشر می‌شود. براساس گزارش یونیدو، در حالی که ایران به لحاظ صادرات محصولات صنعتی در سال 2010 (ابتدای ادغام) در رتبه 55 از 135 کشور بوده است این رتبه به جایگاه 67 در سال 2012 نزول یافته است. حال آنکه عملکرد صادرات صنعتی ایران تا قبل از ادغام، دائماً در حال بهبود بوده است.
بعد از ادغام چه بلایی سر واردات آمد؟
سینکی اذعان می‌کند که بیشترین سهم از واردات کالا در کشور در اختیار کالاهای واسطه‌ای است اما پس از ادغام ترکیب به ضرر تولید تغییر کرده است، در سال‌های پس از ادغام سهم کالاهای مصرفی از کل واردات افزایش داشته است.
برش
کدام کشورها وزارت مجزا دارند؟
حسن یونس سینکی طراح تفکیک وزارت خانه های صنعت و بازرگانی: وزارت بازرگانی و صنعت در 50 کشور مجزا است به گونه‌ای که به صورت مجزا وزارت بازرگانی در کشورهایی چون امریکا، آلمان، کانادا، انگلیس، اسپانیا، بلژیک، سوئد، اتریش، صربستان، بلاروس، کره شمالی، چین، آرژانتین، ترکیه، امارات و... وجود دارد. البته در کشورهایی چون فرانسه، روسیه، پرتغال، چک، دانمارک، رومانی، فنلاند، یونان، لهستان، افغانستان، کلمبیا، ویتنام، کره جنوبی، برزیل و... وزارتخانه صنعت وبازرگانی یکی است