جهان صنعت نوشت: سیاست‌های بانک مرکزی تحت مدیریت محمدرضا فرزین رئیس کل جدید همچنان زیر ذره‌بین سرمایه‌گذاران بورسی قرار دارد. برخی معتقدند سیگنال‌های صادرشده از سوی بانک مرکزی برای بازار متناقض است اما در عین حال نکته مهمی که برای بازار سرمایه وجود دارد عقب‌ماندگی این بازار از سایر بازارها برای رشد است که یک پتانسیل بالقوه برای رشد خواهد بود.
در این بین اما روزهای گذشته خبری منتشر شد که افتتاح سپرده با سود بالای ۲۰درصد ممنوع است و این خبری بود که یک سیگنال مثبت به بازار سرمایه بود. در واقع طبق توافق بانک‌های دولتی و خصوصی از روز شنبه ۱۷ دی ماه نرخ سود سپرده مصوب بانک مرکزی باید رعایت شود ضمن اینکه اوراق گواهی سپرده با سود ۲۳درصدی نیز در تمام بانک‌ها اجرایی می‌شود. بعد از ابلاغ مجوز انتشار اوراق گواهی سپرده با سود ۲۳درصدی، برخی بانک‌ها به‌خصوص بانک‌های دولتی نرخ سود سپرده‌های بانکی را افزایش دادند.
عدم رعایت نرخ سود مصوب بانک مرکزی در بانک‌های دولتی و خصوصی و افزایش نرخ سود سپرده و تسهیلات تا ۲۵ درصد در این بانک‌ها باعث شده است بانک مرکزی، مدیران عامل بانک‌ها را به ساختمان میرداماد فرابخواند.
البته بانک مرکزی قبل از احضار مدیران بانکی به میرداماد، در بخشنامه‌ای به شبکه بانکی با تاکید بر لزوم پایبندی بانک‌ها در خصوص نرخ مصوب سپرده‌های بانکی از اعمال اقدامات تنبیهی و انتظامی برای بانک‌ها و موسسات اعتباری متخلف خبر داده بود.
در واقع طبق مصوبه بانک مرکزی سود سپرده‌های سالانه تا سقف ۲۰ درصد مجاز است و بیش از آن تخلف محسوب می‌شود و تنها موردی که امروز بانک‌ها براساس سهمیه ابلاغی می‌توانند سود سپرده را بیشتر از ۲۰ درصد بدهند همین اوراقی است که به بانک‌ها اجازه داده شده است تا از امروز به فروش برسانند.
تغییر جهت بانک مرکزی به سمت بورس؟
به نظر می‌رسد این جدیت بانک مرکزی اگر به واقع اجرایی شود می‌تواند به عنوان نشانه‌ای برای تغییر جهت مثبت به سمت بورس باشد.
در این زمینه همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: طبق ابلاغیه جدید بانک مرکزی سود بالاتر از ۲۰ درصد به شرط ماندن پول در یک سال است و در غیر این صورت نمی‌تواند سود بیشتر از ۲۰ درصد بگیرد که این تصمیم آقای فرزین گامی رو به جلو محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه در مجموع اما سیگنال تصمیم‌ها در بانک مرکزی به بورس کمی متناقض است، اظهار می‌کند: با این حال اما ضعف دوران آقای صالح‌آبادی در رها کردن نظام بانکی و تشویش در سودهای بانکی پوشش داده شده و این نظام‌مند کردن نرخ بهره گام رو به جلویی است.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید می‌کند: یکی از مهم‌ترین عوامل ریزش بازار سود بانکی بوده است. همچنین متهم خروج پول از بورس و صندوق‌هایی با درآمد ثابت هم نرخ‌های بالای سودی بود که در نظام بانکی بی‌ضابطه پرداخت می‌شد. حالا امیدواریم با این بخشنامه جلوی این بی‌نظمی‌ها در پرداخت سود بانکی گرفته شود.
دارابی خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر اما نرخ ارز نیمایی و سیاست تثبیت آن به ضرر بازار سرمایه به خصوص شرکت‌های صادرات‌محور است. در حال حاضر بازار با سیگنال‌های مثبت و منفی همراه است.
وی می‌افزاید: با این حال به نظر می‌رسد سیاست‌های کلی دولت نسبت به بازار بعد از گذشت یک سال و نیم تغییرات مثبتی داشته است. این امیدواری در بین فعالان بازار سرمایه وجود دارد که سیاست‌های اشتباه طی این یک سال و نیم تغییر کرده باشد و شاهد افتادن اقتصاد در ریل صحیح باشد.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است: با توجه به تغییراتی که دولت انجام داده است به نظر می‌رسد عزم برای اصلاح اشتباهات گذشته وجود دارد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که روند بازار را طی ماه‌های پیش‌رو چگونه ارزیابی می‌کند؛ می‌گوید: سقف‌شکنی شاخص بورس وابسته به ۴ عامل است. نخست در بحث قیمت‌گذاری دستوری گشایش‌هایی را مشاهده کنیم. بسیاری از گروه‌ها مانند خودرو، دارو، غذا، شوینده و… تحت فشار قیمت‌گذاری
دستوری هستند.دارابی می‌افزاید: عامل دوم نرخ ارز نیمایی و مساله تثبیت آن است که می‌تواند شرکت‌های صادرات‌محور را با چالش روبه‌رو کند. عامل سوم نرخ بهره است که اگر مصوبه اخیر بانک مرکزی به معنای واقعی در خصوص نرخ بهره اجرایی شود مشکلی از این بابت نخواهد بود.
عامل چهارم در رشد بورس لایحه بودجه است. اگر این ۴ عامل همسو با هم به نفع بازار سرمایه جلو بروند، بازار پتانسیل قابل‌توجهی برای حرکت دارد و دولت می‌تواند از بازار سرمایه در جهت مهار نقدینگی و کنترل تورم استفاده کند.
خروج نقدینگی از بورس؟
اما از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند این موضوع یک پالس منفی به بازار سرمایه است. حسین مریدسادات، کارشناس بازار‌های مالی در این‌باره به تجارت‌نیوز گفت: بازار بانکی یک رقیب مشخص برای بازار سرمایه است. احتمالا این سود ۲۳ درصدی به جز مشتریان خاص به تمامی مشتریان پرداخت شود. چراکه یک رقابت بین بانک‌ها و شعب بانکی برای جذب نقدینگی وجود دارد و افزایش سود یکی از راه‌های جذب پول است.
وی ادامه داد: سیاست‌های پولی دولت چشم‌انداز روشنی برای بازار سرمایه نداشته و ندارد؛ افزایش نرخ بهره نیز این سناریو را تایید می‌کند.
مریدسادات تاکید کرد: افزایش نرخ سود بانکی می‌تواند روی بورس تاثیرگذار باشد؛ یعنی بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به جای اینکه منتظر اعداد و ارقام روی تابلو باشند پایان هر ماه سود تعیین‌شده خود را از بانک بگیرند.
وی افزود: این افزایش نرخ سود سپرده و گواهی بانکی در میان‌مدت به زیان بورس تمام خواهد شد و عامل اصلی خروج سرمایه از تالار شیشه‌ای و ورود آن به بازار پول یعنی بانک‌ها می‌شود. در این بین اگر بخواهیم منصفانه به اقتصاد کشور و بازارها نگاه کنیم متوجه می‌شویم که بانک‌ها برای حفظ حیات خود مجبور به افزایش نرخ سود هستند؛ اما بورس هم نباید نادیده گرفته شود و باید به وضعیت آن حداقل پس از دو سال ریزش رسیدگی شود.