در حالی اعضای شورای پنجم شهر اصفهان دست به انتخاب شهردار آینده این شهر می زنند که توسعه ناپایدار در سالهای گذشته، این شهر را به کانون بحران نزدیک ساخته است؛ بحرانی که ناشی از حضور مدیران سیاسی و غیر متخصص در بدنه مدیریت این شهر بوده است. برآمدن شورایی از دل لیست اصلاح طلبان اصفهان، بارقه ای از امید را جوانه زد؛ با این وجود بروز شایعات از انتخاب شهردار سیاسی و نه چندان متخصص از سوی اعضای شورای شهر باعث نگرانی و تردید شهروندان شده است. شایعاتی که با انصراف مهدی جمالی نژاد شهردار متخصص و محبوب این شهر قوت گرفت و با مصاحبه محمود حسینی، یکی دیگر از نامزدهای شهرداری، با رسانه های اصولگرا به اوج خود رسید.
استاندار پیشین اصفهان، در این مصاحبه از تصور اشتباه اعضای شورای پنجم شهر اصفهان از اختیارات شورا و تلاش برای گرفتن قول قرارهایی از سوی برخی از افراد برای گرفتن پست در شهرداری سخن گفت. هرچند محتوای آن مصاحبه، از سوی اعضای تازه شورای شهر رد شد؛ اما همواره گرایش به جریان اصلاحات به عنوان پیش شرط انتخاب شهردار اعلام گردیده است. پیش شرطی که رویکرد سیاسی را به عنوان عامل نهایی در گزینش شهردار آینده اصفهان تعیین می کند. به اعتقاد بسیاری از فعالان سیاسی، انتخاب شهردار، بدیهی ترین حق اعضای شوراست و چون مردم در انتخابات به لیست اصلاح طلبان رای داده اند؛ بنابراین انتخاب شهرداری با گرایش اصلاح طلبی حق اعضا و خواسته شهروندان اصفهانی است.
علي اصغر بدري؛ مدير "موسسه مطالعات شهر و اقتصاد" نیز در این رابطه به "نوسان" می گوید: نكته مهمي كه نبايد فراموش كرد اين است كه در جريان انتخابات، علي‌الاصول اين احزاب و گروه‌هاي سياسي هستند كه "مديريت رقابت‌هاي سياسي" را در دست مي‌گيرند و ليست حضور افراد در شوراهاي شهر را تدوين مي‌كنند. وی ادامه می دهد: با این وجود "مديريت رقابت‌هاي سياسي" به منزله عدم حضور متخصصان در ليست شوراي شهر يا انتخاب يك شهردار صرفا سياسي و غير متخصص نيست. متاسفانه در ايران به علت سابقه كم احزاب، شهرداري‌ها و شوراهاي شهر تبديل به باشگاه سياسي يا شركت‌هاي سهامي سياسي شده‌اند.
او در نقد اين نقيصه می گوید: نخست اينكه احزاب در ايران به دنبال كار بنيادين و تربيت افراد متخصص و مدير نبوده‌اند. وقتي تحزب يك جريان ريشه‌دار و مستمر نباشد، نزديك انتخابات كه مي‌شود، احزاب به صرافت مي‌افتند كه ليست ببندند و براي اين كار طبعتا سياسيون برايشان در دسترس‌تر، شناخته‌شده‌تر و قابل اعتمادترند. وی اضافه می کند: از سوي ديگر هنوز افراد متخصص و مجرب نيز متوجه اهميت نقش محوري احزاب در رقابت‌هاي سياسي نشده و قاعده بازي را نپذيرفته‌اند و براین اساس، تمايلي به عضويت در احزاب و رقابت حزبي ندارند. احزاب هم كه ايشان را نمي‌شناسند، براي بستن ليست به غیر خود اعتماد نمي‌كنند. بدري، با تاكيد اين نكته كه شهرداري‌ها و شوراهاي شهر نهاد‌هاي تخصصي هستند و نبايد تبديل به شركت‌هاي سهامي احزاب شوند، گفت: انتخاب شهردار متخصص با رويكرد سياسي از سوي از احزاب امري عادي است، اما نبايد تخصص را قرباني سهم‌خواهي سياسيون و بازي‌هاي سياسي كرد. وي از فضاي حاكم بر شوراي شهر و رقابت‌هاي سياسي اصفهان گلايه كرد و گفت: متاسفانه بازي‌هاي سياسي، لابي، سهم‌دهي و سهم‌خواهي و قوميت‌نگري، بر انتخاب شهردار اصفهان سايه سنگيني انداخته است؛ تا جايي كه تخصص، سابقه اجرايي، شهامت و پاكدستي به اولويت‌هاي دست چندم مبدل شده است.
اصولگرا اما محبوب
با وجود اینکه بیشتر مردم اصفهان در روند انتخاب اعضای شورای شهر به لیست اصلاح طلبان رای دادند؛ با این وجود بنظر می آید چندان راضی به تغییر شهردار اصولگرا و متخصص، مهدی جمالی نژاد نیز نبودند. این را از نظرات شهروندان اصفهانی که در شبکه های اجتماعی دست به دست می گشت می توان متوجه شد.
گفته های آیت اله طباطبایی، نماینده ولی فقیه در اصفهان نیز در نوع خود جالب توجه بود. وی با تأكيد براينكه در جابه جايي شهردار نگراني هايي در برخي حوزه احساس مي شد، عنوان كرد: با وجود اين مسایل پس از انتخاب جمالي نژاد اين نگراني ها برطرف و اعتماد كامل به مديريت شهر ايجاد شد. وي جمالي نژاد را يك شهردار نمونه دانست و ادامه داد: وی یکی از کسانی بود که به جز تلاش و کار به هیچ چیز فکر نمی کرد، جناحی عمل نمی کرد و از معدود کسانی بود که من به ایشان توصیه می کردم به این حد کار نکنید. پایبندی جمالی نژاد به ارتباط شخصی و رسانه ای با تمام لایه های جامعه حتی در آخرین جمعه کاری و در نماز جمعه اصفهان نیز ادامه یافت تا علاوه بر تشریح عملکرد دوساله خود برای اصولگراترین لایه های جامعه اصفهانی، با بخشش کسانی که او را کنار گذاشتند، مسیر توسعه آینده اصفهان را هموار سازد.
از دید شهروندان و صاحب نظران، نگاه مثبت جمالی نژاد به توسعه فرهنگی، ایجاد و افزایش نشاط اجتماعی که بخشی از آن با تامل و مشارکت میان مردم و مسئولین محقق شد نکاتی هستند که او را در قامت یک شهردار فراجناجی و متمایز از سایر مدیران اصولگرا قرار می دهد؛ تا جاییکه برخی در تقسیم بندی های جناحی نیز او را نزدیک به جریان اصلاح طلب معرفی می کنند.
رضا اسماعیلی، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، در یادداشتی که در کانال خبری خود منتشر کرد با تاکید برآنکه اگر شهردار جدید، در تراز جمالی‌نژاد نباشد، اصفهان با بحران جانشینی مواجه می‌شود، اضافه کرد: باید قبول کنیم که شهردار کنونی شهرمان آقای جمالی نژاد به دلیل خلق و خوی شخصیتی و پاک دستی و داشتن فعالیت‌های مؤثر از مقبولیت و پایگاه اجتماعی بالایی در شهر اصفهان برخوردار است.
این عضو حزب اعتدال و توسعه، با اشاره به لزوم حرکت هوشمندانه و مدبرانه شورای شهر در انتخاب شهردار، تصریح می کند: دوستان شورا؛ برخی از مردم نگران تکرار وقایع شورای اول تهران هستند که خدای نکرده در اصفهان نیز تکرار شود.
احساس خطر در روند توسعه
از دید کارشناسان تغییر مداوم شهردار یکی دیگر از آسیب هایی است که روند توسعه در اصفهان را به خطر می اندازد. هرچند آنها گردش قدرت را یکی از ارکان دموکراسی می دانند که باید به آن احترام گذاشت اما توجه به طول استاندارد حضور مدیران و توانایی آن ها، نیز نکته مهمی در رسیدن به توسعه محسوب می شود.
به هر شکل آنچه مهم است درک لزوم حضور افراد متخصص در پست های مدیریت شهری است. با توجه به بحران های زیست محیطی که بسیاری از شهرهای ایران با آن مواجهند و از سوی دیگر موقعیت حساس و استراتژیک شهر اصفهان، بروز هر گونه آسیب و چالش در این شهر می تواند گسترده تر و خطرناک تر از آنچه تصورش را می کنیم ارزیابی گردد؛ چالش هایی که می تواند اقتصاد و سیاست کشور را با بحران جدی رو به رو سازد.
ماندانا خرم/ ماهنامه نوسان