عظیم ثابت تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت»، وضعیت بنیادین بازار را مثبت ارزیابی می‌کند و ریزش‌های اخیر را نتیجه حاکمیت هیجان منفی و ترس در بازار می‌داند. او تصریح می‌کند با توجه به همسوشدن مدیران با دولت، اکنون انتظار می‌رود دولت از بازار سرمایه حمایت کند. طی هفته‌های گذشته بازار سرمایه با ابهامات زیادی روبه‌رو بوده است. معمای تعیین رییس کل بانک مرکزی و ابهام در سیاست‌های پولی و ارزی کشور یکی از مهم‌ترین ابهامات سرمایه‌گذاران بوده است. در همین حال برخی حاشیه‌سازی‌ها در روند ارائه گزارش از سوی شرکت‌های پالایشی نیز ترس را بر بازار حاکم کرده بود. از سوی دیگر اخبار و اظهارات ضد و نقیض سیاستمداران ایرانی و غربی درباره مذاکرات برجام که نوسانات نرخ دلار را نیز در پی داشت، هیجانات زیادی را به بازار تحمیل می‌کرد. در این میان، موضوع تغییر و تحول مدیریتی در سازمان بورس، اهالی بازار را با علامت سوال بزرگی درباره روند تصمیم‌سازی در دوره بعد مواجه کرده بود. اکنون اما برخی ابهامات بازار تا حدی رفع شده است؛ معرفی رییس کل بانک مرکزی، رییس جدید سازمان بورس و اعضای هیات‌مدیره این سازمان، تحول در ترکیب اعضای شورای عالی بورس و یکدست‌شدن تیم مدیریتی بازار‌های پول و سرمایه و همسویی تمام و کمال آنها با دولت، اهالی بازار را به پایان چالش‌های مدیریتی و حاشیه‌سازی‌ها امیدوار کرده است. در همین حال خبرهای نسبتا مثبتی از بازگشت طرف‌ها به میز مذاکره بر سر احیای برجام شنیده می‌شود. این در حالی است که نرخ دلار بازار آزاد نیز در محدوده ۲۷ هزار تومان تثبیت شده و فاصله نرخ دلار نیمایی نیز با دلار آزاد، کاهش اثرگذاری داشته است. از سوی دیگر گزارش‌های شش‌ماهه شرکت‌ها در راه هستند و امید می‌رود که این گزارش‌ها نیز حاکی از عملکرد و دورنمایی مثبت برای اغلب سهم‌های بازار باشند. این در حالی است که نرخ‌های جهانی نیز همچنان سیر صعودی را طی می‌کنند و چشم‌انداز کاهشی برای آنها ارزیابی نمی‌شود. تمامی این عوامل، بازار سرمایه را مهیای رشد کرده است. برآورد تحلیلگران بازار سرمایه این است که در صورت کاهش رفتارهای هیجانی و بازگشت تحلیل‌محوری به معاملات، بازار سرمایه می‌تواند طی هفته‌های پیش رو، فاز اصلاحی را به پایان رسانده و روند رو به رشد خود را از سر گیرد.
حاکمیت ترس بر بازار
عظیم ثابت تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» رفتار بازار در هفته‌های گذشته را هیجانی و خالی از دلایل کارشناسی توصیف می‌کند. او تاکید می‌کند: «از لحاظ مولفه‌های اقتصادی و حوزه‌های ریسکی سیستماتیک و غیرسیستماتیک نیز نه مشکلی درون بازار وجود داشته است و نه بیرون از آن؛ البته بحث تغییر رییس سازمان بورس در میان فعالان بازار مطرح بود، اما این موضوع، دلیل چندان قانع‌کننده‌ای برای ریزش بازار طی هفته گذشته ارزیابی نمی‌شود.» ثابت عنوان می‌کند: «در واقع به نظر می‌رسد بیشتر حاکمیت یک جو روانی منفی و وجود ترس بود که این وضعیت را رقم زد. در حال حاضر دید کوتاهمدت بر بازار حاکم شده که خبر خوبی نیست. افرادی که وارد بازار سرمایه می‌شوند باید با دید میان‌مدت و بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند اما متاسفانه بازار سرمایه اکنون به شرایطی دچار است که حقیقی‌ها و حقوقی‌ها سعی می‌کنند در کوتاهمدت نوسان‌گیری کنند؛ همین رفتار است که بازار را قدری متلاطم کرده است.» این تحلیلگر بازار سرمایه بیان می‌کند: «واقعیت این است که بازار از لحاظ بنیادین با مشکلی مواجه نیست، گزارش شرکت‌ها خوب بوده، نرخ دلار در محدوده مناسبی است و قیمت‌های جهانی هم روند افزایشی را طی می‌کنند و کاهش نگران‌کننده‌ای در کامودیتی‌ها دیده نمی‌شود.» او می‌افزاید: «در این میان البته انتظار می‌رفت صنایع پالایشگاهی گزارش‌های شش‌ماهه خود را ارائه کنند، اما این شرکت‌ها تنها گزارش‌های سه‌ماهه را منتشر کردند که موجب ابهام در بازار شد. از همین رو بهتر است زودتر گزارش‌های شش‌ماهه را راهی کدال کنند تا وضعیت کنونی شرکت‌های پالایشی مشخص شود، اما گزارش‌های دیگر صنایع نشان می‌داد که نگرانی و مشکلی در بازار وجود ندارد.»
یکدست شدن تیم مدیریتی
ثابت تصریح می‌کند: «عدم اطمینان نسبت به فضای کلی بازار سرمایه که به عنوان مثال قرار بود چه تغییر و تحولاتی در مدیریت سازمان رخ دهد اثرگذار بوده که این ابهام نیز چهارشنبه هفته گذشته برطرف شد؛ رییس جدید سازمان و تیم جدید مدیریتی از داخل بازار سرمایه انتخاب شده‌اند و تجارب کافی در رابطه با بحث مدیریت بازار و مسائل و هیجانات بازار دارند.» این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید می‌کند: «حالا که تغییر و تحولات در سطح کلان بازار سرمایه یعنی شورای عالی بورس و سازمان بورس نهایی و رییس‌کل بانک مرکزی نیز معرفی شده است، ساختارهای اقتصادی در دوره جدید تا حدودی شکل گرفته است. انتظار می‌رود دولت با توجه به انتخاب‌هایی که برای چینش افراد صورت داده که هم‌جهت با دولت هستند، حمایت‌های لازم را نیز از بازار انجام دهد.» او می‌افزاید: «مجددا تاکید می‌کنم که بازار از لحاظ بنیادین هیچ‌گونه مشکلی ندارد و در صورتی که بتوان بر این جو هیجانی و ترس ایجاد شده غلبه کرد و فائق آمد به نظر من بازار می‌تواند روزهای خوبی را تجربه کند.» این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: «برای روزهای آینده هم وضعیت بهتری برای بازار پیش‌بینی می‌شود، زیرا نکته نگران‌کننده‌ای وجود ندارد و ثبات و آرامش نسبی حاکم است.»
لزوم پرهیز از رفتارهای هیجانی
این تحلیلگر بازار سرمایه در توصیه به اهالی بازار عنوان می‌کند: «سرمایه‌گذاران باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که در وضعیت خوب بنیادین بازار، نباید سهام خود را حراج کنند و بعد مجبور شوند با قیمت‌های بالاتری همان سهم‌ها را خریداری کنند. بنابر این ما هیچ وقت توصیه نمی‌کنیم افراد با دید کوتاهمدت وارد بازار سرمایه شوند.» ثابت می‌افزاید: «سرمایه‌گذاران باید حتما با دید تحلیلی، بینش اقتصادی و مطالعه برای ورود به بازار اقدام کنند. به ویژه در صورتی که با بازار و مباحث مالی آن آشنایی ندارند بهتر است از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سبدگردان که در حال حاضر تعداد آنها نیز در حال افزایش است اقدام به سرمایه‌گذاری کنند تا منابع آنها به درستی مدیریت شود.»
گفتنی است روز چهارشنبه هیات دولت، پنج عضو جدید شورای عالی بورس را انتخاب و معرفی کرد. بر این اساس، سید موسی فیض فلاح شمس، علی سعیدی و احمد شعبانی به عنوان سه خبره مالی شورای عالی بورس انتخاب و همچنین رسول سعدی به عنوان خبره بورس کالا و علی امامی میبدی به عنوان خبره بورس انرژی تعیین شدند.
با اتمام جلسه هیات دولت و انتخاب اعضای شورای عالی بورس، محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار در نامه‌ای به اعضای شورای عالی بورس، برگزاری دویست و شانزدهمین جلسه شورای عالی بورس را در همان روز یعنی چهارشنبه بیست و یکم مهر ماه اعلام کرد. در این جلسه مجید عشقی به عنوان گزینه نهایی ریاست سازمان بورس به شورا معرفی و به اتفاق آرا از سوی اعضا به عنوان رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار انتخاب شد. در همین حال مجید عشقی، محسن خدابخش، علیرضا ناصرپور، حسن فرج‌زاده و مهرداد مسعودی‌فر نیز به عنوان اعضای جدید هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار توسط شورای عالی بورس منصوب شدند.
اکنون این سوال مطرح است که ایجاد این تحولات در بازار سرمایه تا چه حد می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند؟ احسان خاندوزی وزیر اقتصاد در گفت‌و‌گو با صداوسیما گفته است: «راهبردهای کلانی که از طرف اعضای هیات‌مدیره جدید ارائه شد و ما در شورای عالی بورس آنها را پذیرفتیم عبارت است از نظارت عامه مردم بر فعالیت ناشران و شرکت‌ها- که باید به شدت تقویت، شفاف و منصفانه شود-، حرکت تمام تنظیم‌گری‌ها و مقررات داخل بازار به سمت عادلانه و پاسخگو شدن کل بازار، توسعه فناوری‌های مقررات‌گذاری که فناوری‌های جدیدی هستند، ایجاد اکوسیستم تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط برای کمک به بخش تولید- که به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در کشور کمک کند- و همچنین بازمهندسی نسل نوینی از زیرساخت‌های فنی.» خاندوزی تاکید کرده است: «شورای عالی بورس تلاش خواهد کرد که نظارت جدی را انجام دهد تا اعضای هیات‌مدیره که تعهدات خوبی را دادند در عمل هم ملتزم باشند و برآیند کار به اعتماد بازار سرمایه و حکمرانی صحیح و شفافیت منجر شود و در نهایت به تامین مالی تولیدکنندگان و خانوارها کمک کند.» کارشناسان اقتصادی، بازار سرمایه را شریان اصلی اقتصاد و حائز جایگاه مهمی در ساختار اقتصادی کشورها می‌دانند. از همین رو سیاستگذاری مدیران اقتصادی در این زمینه از اهمیت زیادی برای سرنوشت اقتصادی کشور برخوردار خواهد بود.