خبرهای خوش خطرناک!
احمد میدری نوشت: دائمی‌شدن قانون همسان‌شدن حقوق بازنشستگان با شاغلان، افزایش حقوق اعضای هیئت‌علمی تا میزان 60 درصد و افزایش حقوق همه کارکنان دولت که وظایف حاکمیتی دارند، از خبرهای خوش است. خبرهای به ظاهر خوشی که می‌توانند به غمی بزرگ منتهی شوند و اگر به غمی بزرگ نیز نینجامند، رضایت خاطر مردم را به دنبال ندارند. ایران در سال گذشته تورم حدود 50 درصد را تجربه کرد. این روزها که خبرهای پایان تحریم قوی‌تر شده است، خوشحال بودم و خدا را شکر می‌کردم که برخلاف شش کشور دیگر که اقتصاد همه آنها به علت تحریم یا فشار خارجی با ابرتورم روبه‌رو شدند، این دوره دشوار را با همه مشکلات از سر گذراندیم. اما به این اعداد دقت کنید تا بدانید چرا باید بیش از خوشحال‌شدن، نگران باشیم: در 15 سال گذشته کمک دولت به صندوق‌های بازنشستگی بیش از صد برابر شده است؛ در ایران پنج‌میلیون‌و 600 هزار بازنشسته داریم؛ یعنی حدود دوونیم برابر تعداد شاغلان دولت؛ بودجه سه صندوق بازنشستگی کشوری، لشکری و تأمین اجتماعی بیش از 500 هزار میلیارد تومان است. بودجه عمومی دولت تنها دوونیم برابر این مقدار است. و افزایش 20درصدی حقوق کارمندان دولت با توجه به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با شاغلان، به بیش از 150 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و همه این مبالغ کسری است و با خلق تورم می‌توان آن را تأمین کرد.
بازی سرنوشت
علی فرحبخش در یادداشتی نوشت: برای هنگامی که گرد و خاک مبارزات انتخاباتی فرو می‌نشیند و دولت جدید آماده ورود به میدان سیاست است، آمریکایی‌ها ضرب‌المثل معروفی دارند: «در زمان کمپین‌های انتخاباتی می‌توان شعر گفت، اما پس از انتخابات باید نثر گفت.» سابقه انتخابات گذشته در کشور در سال‌های ۷۶، ۸۴ و ۹۲ که به انتخاب رئیس‌جمهور جدید انجامیده است، به روشنی حکایت از آن دارد که پیروز این رالی سیاسی بزرگ فردی بوده است که تا چند ماه پیش از آن نیز، احتمال چندانی برای وی حتی در بین تحلیلگران طراز اول کشور به چشم نمی‌خورده است. به همین دلیل رئیس‌جمهور منتخب همواره با سورپرایز بزرگی روبه‌رو شده است که از پیش برنامه مشخصی برایش نداشته است.
این اقتصاددان تاکید کرد: مستقل از آنکه تا چه حد نتیجه انتخابات ۱۴۰۰ از ماه‌ها قبل قابل‌پیش‌بینی بوده است، به‌نظر می‌رسد همان الگوی پیشین یک بار دیگر تکرار شده است و هنوز ترکیب تیم اقتصادی و همچنین تاکتیک‌های عملیاتی آن، با اما و اگرهای بسیاری روبه‌رو است. اگر بخواهیم فقط یک منفعت از احاطه برعلم اقتصاد ذکر کنیم، بی‌تردید آن است که باید بین آنچه می‌خواهیم یا آنچه آرزو داریم با آنچه مقدور است یا آنچه امکان‌پذیر است، تمایز جدی قائل شد. زیرا اگر چنین تمایزی وجود خارجی نداشت، اساسا اقتصاددانان نیازی به سال‌ها مرارت برای احاطه به فوت وفن این رشته نداشتند. هر چقدر که سیاستگذار قدرت سیاسی داشته باشد، باز هم در بهره‌گیری از ابزار اقتصادی دایره عمل محدودی خواهد داشت و بی‌توجهی به قواعد بازی در زمین اقتصاد، حداکثر در میان‌مدت پیامدهای منفی خود را هم در معیشت مردم و هم در شهرت سیاستگذار به جا خواهد گذاشت. وی اضافه کرد: دو بیمار را تصور کنید که هردو بیماری مزمن و صعب‌العلاج یکسانی دارند. یک بیمار شرایط خطیر خود را می‌پذیرد و آماده است که حتی اگر شانس زنده ماندن پس از جراحی ۵۰-۵۰ باشد، خود را به تیغ جراح بسپارد. اما بیمار دیگر معتقد است اصلا مشکل چندانی وجود ندارد و با کمی استراحت یا نوشیدن چند دمنوش گیاهی می‌تواند سلامت خود را بازیابد. بدون شک اولین اقدام برای سیاستگذاران در دولت آینده درک عمیق از شرایط ویژه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور و هزینه‌های سنگینی است که باید برای برون‌رفت از شرایط موجود پرداخت شود. شناخت دقیق از عمق بحران بی‌تردید اولین و مهم‌ترین گام در جهت بازیابی کشور از شرایط فعلی است.
فرحبخش تاکید کرد: وعده‌هایی که نامزدهای انتخاباتی در حین مناظره‌های پیشین ارائه می‌کردند، همگی شاهدی بر این مدعا بود که یا بحران جدی را نپذیرفته‌اند یا معتقدند با نوشیدن چند دمنوش گیاهی می‌توانند به راحتی بر آن فائق آیند. برای اثبات این مدعا همین بس که هیچ یک از نامزدها از محدودیت شدید منابع دولتی حتی ذکری به میان نیاورد.
گذر نقدینگی از ۳۴۷۶ هزار میلیارد تومان
بانک مرکزی میزان نقدینگی در پایان سال ۹۹ را بیش از ۳ هزار و ۴۷۶ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که حاکی از رشد ۴۰.۶ درصدی است. همچنین میزان بدهی‌های خارجی ایران در پایان سال ۹۹ به ۹ میلیارد و ۱۴۲ میلیون دلار رسید که نسبت به پایان سال ۹۸ معادل ۱.۲ درصد افزایش داشته است. در همین رابطه میرحسین موسوی، اقتصاددان مطرح کرد که «مهار نقدینگی و تورم زمانی رخ می‌دهد که شبکه تولید بهبود پیدا کند». اما هنوز این سوال باقی ماند که دولت بعد نقش خود را در کنترل نقدینگی چگونه باید ایفا کند؟
زمینه‌چینی آرام رشد اقتصادی
عباس علوی راد، تحلیلگر اقتصادی گفت: اولویت اصلی اقتصاد ایران برای دولت آینده فرونشاندن آرام تورم است که باعث می‌شود همزمان که محیط اقتصادی به سمت ثبات پیش می‌رود، انتظارات کارگزاران اقتصادی هم تعدیل شود.