اقتصاد بازار: از یک سو جریان مذاکرات هستهای تا کنون مثبت و سازنده انجام شده و از سوی دیگر دانشمندان ایرانی توانستهاند به تکنولوژیهای بالای هستهای دست یابند. امروز ایران در نقطهای قرار گرفته که حتی آن دسته از افرادی که قصد ایجاد مداخله برای رسیدن به پرونده هستهای ایران به نقطه بازدارندگی را داشتهاند، حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناختهاند این مسأله به این معناست اگر زمانی اسرائیل و یا کشورهای دیگر تصور حمله به ایران را داشته باشند، توانایی هستهای ایران در قالب فعالیتهای صلح آمیز برای آنها بازدارنده است
این جملات بخشی از سخنان سید علی خرم مشاور وزیر امور خارجه کشورمان است که این روزها به دلیل مذاکرات سنگین خود با شش قدرت جهانی همواره از مهمترین مردهای تیم دولت تدبیر او امید بوده است.
سیدعلی خرم در همایش تهدیدها و فرصتها در مذاکره با آمریکا، با بیان اینکه دانشگاه باید فعال و بانشاط باشد، اظهار کرد: دانشگاه محلی برای تبادل نظرات و عقاید دانشجویان و اساتید در حوزه علوم انسانی و تجربی است و به همین دلیل نیز این افراد باید فعالانه با مسائل خود برخورد کنند.
وی با تشریح وقایع مذاکرات هستهای ایران با 1+5 طی چهارده ماه گذشته، افزود: 14 ماه ایران و 1+5 تصمیم گرفتند تا برای حل پرونده هستهای ایران به توافق برسند و بر همین اساس طرفین مذاکره در سوم آذرماه سال گذشته در چنین روزی سند برنامه اقدام مشترک را امضاء کردند و به این ترتیب دستاورد مهمی برای ایران و کشورهای جهان ایجاد شد.
نماینده اسبق ایران در سازمان ملل متحد درخصوص علت مذاکره ایران با نمایندگان شش کشور قدرتمند جهانی، گفت: پنج عضو این گروه از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند و از نظر حقوق بین المللی این افراد مستلزم ایجاد امنیت بین المللی برای کشورهای جهانی بوده و وظیفه دارند نگرانیهای امنیتی را از جامعه بین المللی دور کنند.
وی با اشاره به اینکه ایران تنها کشوری نیست که وارد برنامه اقدام مشترک شده است، تصریح کرد: پیش از ایران سی کشور جهانی از جمله ژاپن، بلژیک، استرالیا، کانادا، آرژانتین و هلند این مسیر را طی کرده و برنامه جامع هستهای را امضاء کردهاند و سپس بین هشت تا 18 سال با ایجاد اعتمادسازی، مدرک دنبال کردن برنامههای صلح آمیز هستهای خود را دریافت کرده اند و به همین دلیل نیز در میزان غنیسازی، صادرات و انباشت محصولات هستهای با نظارت آژانس بین المللی هستهای میتوانند به صورت آزادانه عمل کنند.
مشاور وزیر امور خارجه پیشین ارسال پرونده هستهای ایران به شورای امنیت سازمان ملل را مهمترین تفاوت برنامه هستهای ایران با سایر کشورهای جهان دانست و اظهار کرد: ایران در سال 1384 و پس از یک درگیری لفظی با آژانس بین المللی انرژی هستهای، زمینه ارسال پرونده هستهای خود را از طریق شورای حکام سازمان ملل به شورای امنیت این سازمان فراهم کرد و به همین دلیل ایران اکنون از نظر حقوق بین المللی به مقامات عالی رتبه جهانی بدهکار است و برای رفع این بدهکاری، ممکن است سالها تاوان بپردازد.
خرم با ابراز خشنودی از موقعیت کنونی پرونده هستهای ایران، ادامه داد: از یک سو جریان مذاکرات هستهای تا کنون مثبت و سازنده انجام شده و از سوی دیگر دانشمندان ایرانی توانستهاند به تکنولوژیهای بالای هستهای دست یابند. امروز ایران در نقطهای قرار گرفته که حتی آن دسته از افرادی که قصد ایجاد مداخله برای رسیدن به پرونده هستهای ایران به نقطه بازدارندگی را داشتهاند، حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناختهاند این مسأله به این معناست اگر زمانی اسرائیل و یا کشورهای دیگر تصور حمله به ایران را داشته باشند، توانایی هستهای ایران در قالب فعالیتهای صلح آمیز برای آنها بازدارنده است.
وی اضافه کرد: امروز 1+5 و سایر کشورهای قدرتمند منطقهای و بین المللی، غنی سازی ایران را به رسمیت شناختهاند به طوریکه ایران امروز در جایگاهی قرار دارد که غنی سازی را نه تنها در سطح سه و نیم درصد انجام میدهد، بلکه از سوخت بیست درصد در میلههای سوخت رآکتور هستهای تهران استفاده می کند و قادر است ظرف چند ماه از طریق نحوه چینش سانتریفیوژها، غنی سازی هستهای خود را به بالای نود و پنج درصد ارتقاء دهد.
خرم درباره ملزومات ساخت سلاح هستهای توسط یک کشور، گفت: برای ساخت یک سلاح هستهای حداقل به 25 کیلوگرم پلوتونیم 245 با غنای 90 درصدی از اورانیوم 3.5 درصد و اورانیوم 20 تا 40 درصد نیاز است اما ایران بدون اینکه به توانایی سلاح هستهای دست یابد، توان بازدارندگی خود را از شرایط صلح آمیز به اثبات رسانده است.
وی ایران و آمریکا را دو بازیگر اصلی مذاکرات دانست و خاطرنشان کرد: کشورهای اروپایی، چین و روسیه همواره در مذاکرات نقش دست دوم را داشتهاند به طوری که طی سالهای 1382 تا 1384 زمانی که گروهی با عنوان EU3 شامل انگلیس، آلمان و فرانسه سعی در ایجاد توافق با ایران داشتند، ایران نیز به دنبال ساختن یک آبشار از سانتریفیوژها برای دستیابی به غنی سازی بالای 3.5 درصد بود، جریان مذاکرات با رأی مستقیم دولت جمهوریخواه آمریکا وتو شد و این اتفاق اگرچه در ابتدا ناخوشایند به نظر میرسید، اما در ادامه باعث خودکفایی و قدرت بیشتر ایران در زمینه هستهای شد.
نماینده سابق ایران در سازمان ملل متحد با مورد توجه قرار دادن تفاوت سیاستهای دو دولت دموکرات و جمهوری خواه آمریکا در قبال فعالیتهای هستهای ایران، افزود: دولت دموکرات اوباما برخلاف دولت جمهوریخواه و نئومحافظه کار جورج بوش که همواره سعی داشت در برابر مخالفان و رقبای آمریکا از زبان آمرانه، زور، اعمال تحریم و تهدید نظامی استفاده کند، در تلاش بود تا با زبان مسالمت آمیز و از طریق روشهای دیپلماتیک به مسأله هستهای ایران رسیدگی کند و با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1392در ایران زمینه همکاری و مذاکره دو طرف در فضایی دور از زور و تهدید فراهم شد.
خرم به نقش تعیین کننده آمریکا در مرمت نظر فرانسه به عنوان یک عضو مخالف مذاکرات در جریان مذاکرات سال گذشته اشاره کرد و افزود: نقش مخرب آمریکا طی سالهای 1380 تا 1392 پس از به قدرت رسیدن اوباما تبدیل به نقشی سازنده و مطلوب َشد و طی چهارده ماه گذشته نیز مسؤولان ایرانی به این نتیجه رسیدهاند که طرف مخالف آنها در آمریکا نه دولت این کشور، بلکه تندروها در مجلس آمریکا هستند که قرار است از دو ماه آینده سرپرستی کنگره این کشور را نیز در دست گیرند و بر این اساس دولتمردان ایران با کمک مرد دموکرات دولت آمریکا، توانستند به سند برنامه اقدام مشترک دست یابند و در روزهای آینده نیز به تفاهم سیاسی درباره کلیات و اصول توافق جامع دست یابند تا از این پس به صورت صلح آمیز غنی سازی خود را زیرنظر آژانس بین المللی انرژی هستهای ادامه دهند.
مشاور وزیر امور خارجه پیشین با اعلام اینکه ایران فارغ از هر نتیجهای در مذاکرات وین دستاورد خود را از مذاکرات به دست آورده است، اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران دستاورد مهم خود یعنی قدرت بازدارندگی هستهای را در جریان مذاکرات چهارده ماه گذشته با گروه 1+5 به دست آورده و از این پس باید علاوه بر حفظ صنعت هستهای خود و پویا نگه داشتن سیاست خارجی، به اقتصاد داخلی کشور تحرک بیشتری ببخشد.
خرم در تبیین علت مخالفت کشورهای عربستان، امارات، ترکیه و اسرائیل برای امضای مذاکرات جامع هستهای ایران، اظهار کرد: ظرف چند روز گذشته کشورهای منطقهای نهایت مخالفت خود را با امضای توافق جامع بین ایران و 1+5 اعلام کردند و جان کری به عنوان یک مقام ارشد دیپلماسی آمریکا، تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با دیدار و ایجاد تماس تلفنی با مقامات کشورهای منطقهای از جمله عربستان سعودی، اسرائیل و ترکیه، خشم آنها را فرو بنشاند و از عصبانیت آنها بکاهد، چرا که این کشورها از این بیم دارند که ایران پس از امضای توافق جامع نقشی متفاوت از آنچه اکنون دارد، ایفا کند.
خرم ایران و آمریکا را دو بازیگر مهم خاورمیانه با منافع مشترک خواند و افزود: ایران و آمریکا بدون هیچ قول و قرار مشخص و تعیین شدهای درخصوص مسائل عراق، پاکستان، سوریه لبنان، فلسطین، یمن با یکدیگر منافع مشترک دارند حتی این کشور از موضع اقتصادی نیز به شدت به ایران وابسته است، به طوری که اگرچه تنگه هرمز از نظر حقوقی به ایران و عمان تعلق دارد، اما بخش عمیقتر این تنگه در ایران قرار گرفته و نفتکشهای بزرگ و ناوگانهای آمریکایی برای عبور از تنگه هرمز، براساس قانون حقوق بین الملل دریاها، باید با کسب اجازه از کشور ایران اقدام کنند، اما این مسأله به این مفهوم نیست که ایران در صورت مخالفت قطعی با آمریکا اجازه فعالیتهای اقتصادی در این منطقه را از آنها سلب کند.
خرم به نقش مؤثر ایران در ایجاد آرامش در کشور افغانستان اشاره و تصریح کرد: پس از تفاهم نامه ایران و آمریکا در سالهای 1381 و 1382، نه تنها طالبان در افغانستان سرنگون شدند، بلکه زمینه ایجاد یک دولت معتدل در این کشور فراهم شد.