رونمایی از اوباما گیت

ساناز نفیسی: دونالد ترامپ روز پنجشنبه از متحدانش در سنای ایالات متحده خواست تا باراک اوباما را برای ارائه شهادت در باب ریشه تحقیقات مرتبط با دخالت‌های روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا فرابخوانند؛ خواسته‌ای که موجب شد تا هم‌پیمانان ترامپ نسبت به انجامش هشدار دهند. لیندسی گراهام، رئیس کمیته قضایی و یکی از متحدان وفادار به ترامپ در کنگره روز پنجشنبه در واکنش به خواسته ترامپ گفت که کمیته قضایی فعال زیر نظر او تحقیقات گسترده‌ای را در مورد جزئیات به‌دست‌آمده توسط رابرت مولر آغاز کرده است تا بدین طریق از نقش روسیه در کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری آگاه شود. با این حال گراهام تلاش کرد تا خواسته ترامپ را برجسته نکند. از همین رو خطاب به ترامپ صرفا به بیان این عبارت اکتفا کرد «مراقب آنچه می‌خواهید باشید». گراهام همچنین از اوباما و ترامپ خواست تا به کمیته آمده و درباره آنچه زمینه‌ساز تنش میانشان شده بحث کنند. به گزارش الجزیره رئیس کمیته قضایی سنا آنگونه که خود می‌گوید نگران آن است که با دعوت از اوباما برای شهادت، این مسئله به‌سان رویه‌ای در قوانین آمریکا تعریف شود.

او می‌گوید هیچ رئیس‌جمهوری بالاتر از قانون نیست، با این حال نمی‌توان منکر توانایی‌های اجرایی ویژه رئیس‌جمهوری شد. گراهام در مصاحبه‌اش با پولتیکو گفت که از شرایط ترامپ آگاه است و می‌داند رئیس‌جمهوری ناامید شده؛ با این حال رئیس کمیته قضایی در این گفت‌وگو باز هم تکرار کرد: «رئیس‌جمهوری مراقب آنچه می‌خواهند باشند». در روزهای اخیر ترامپ و تعدادی از متحدان جمهوری‌خواهش در تلاش‌اند تا ماجرای مربوط به «تحقیقات روسیه» را توطئه اوباما برای به چالش کشاندن دولت ترامپ تعبیر کنند؛ طبیعتا این مسئله فرصتی است برای دور تازه حمله‌ها به مقام‌های پیشین آمریکا و قانون‌گذاران دموکرات. ترامپ بر این باور است که تحقیقات درباره نقش روسیه، بزرگ‌ترین جرم سیاسی بوده که در تاریخ سیاست آمریکا رخ داده است. رئیس‌جمهوری در مصاحبه‌ای که با شبکه خبری «فاکس بیزنس» داشت، رسما در این باره انگشت اتهام را به سوی اوباما و همچنین جو بایدن، معاون رئیس‌جمهوری پیشین و نامزد کنونی حزب دموکرات نشانه گرفت و گفت: «این دو همه چیز را از همان ابتدا می‌دانستند».

ناظران می‌گویند اوباما به چهره‌ای برجسته در کارزار ۲۰۲۰ تبدیل شده است؛ آن هم بعد از گذشت هشت سال بعد از آخرین انتخاباتی که در آن حضور داشت. دموکرات‌ها او را رهبری محبوب می‌دانند و خواستار حمایت اوباما از بایدن هستند؛ چرا که می‌دانند باراک در میان رای‌دهندگان آمریکایی-‌آفریقایی‌تبار از جایگاه قدرتمندی برخوردار است. طبیعتا ترامپ نیز تلاش دارد تا از این وضعیت برای خود فرصت‌سازی کرده و با ارائه تئوری‌های توطئه‌آمیز درباره نقش اوباما، اذهان عمومی را از اخبار مرتبط با کرونا و پس‌لرزه‌هایش منحرف سازد. ترامپ و اطرافیانش بدون در دست داشتن مدرکی تلاش دارند تا اوباما، بایدن و سایر چهره‌های پیشین دولت را با اتهامی که «اوباما گیت» نام گرفته درگیر کنند. رسانه‌ها می‌گویند ترامپ برای به سرانجام رساندن این مسئله تنها نیست و بسیاری از محافظه‌کاران چه در میان قانون‌گذاران کنگره و چه در رسانه‌ها از او حمایت می‌کنند. سخنگوی کمپین انتخاباتی جو بایدن در واکنش به تلاش‌های اخیر ترامپ و متحدانش، در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته که در شرایط کنونی که ناکامی و ناامیدی رئیس‌جمهوری وقت به واسطه کرونا افزایش یافته، طرح چنین اتهام‌هایی نیز دور از ذهن نیست. ناظران می‌گویند از زمانی که وزارت دادگستری دستور منع تعقیب فلین را صادر کرد، تلاش محافظه‌کاران برای دامنه‌دار کردن «اوباما گیت» شدت گرفته است. به گفته گراهام کمیته قضایی تحت فرمانش تحقیقات در مورد چرایی تصمیم وزارت دادگستری را ادامه می‌دهد. او در پاسخ به اوباما که گفته بود منع تعقیب فلین، تصمیم نادرست و غیرقانونی بوده است، گفت: «ما در این باره تشخیص می‌دهیم».

نیویورک‌تایمز از مواضع ترامپ و حلقه نزدیکانش نسبت به اوباما تحت عنوان «تلاش برای بازنویسی حقایق مرتبط با دخالت روسیه» یاد کرده و در این باره نوشته «ترامپ نقشه‌ای تازه دارد». ترامپ در شرایطی به عبارت «اوباما گیت» متوسل شده که مرگ‌بارترین روزهای تاریخ آمریکا را مدیریت می‌کند. براساس داده‌ها تعداد قربانیان کووید ۱۹ از مرز ۸۵ هزار نفر هم عبور کرده و دولت می‌گوید به‌واسطه محدودیت‌ها، فقط در ۲۴ ساعت گذشته بیش از سه میلیون از شهروندان آمریکایی درخواست بیمه بیکاری‌شان را ثبت کرده‌اند. به باور منتقدان اتخاذ چنین مواضعی در این شرایط یا ناشی از سوء‌مدیریت است یا کوششی برای انحراف اذهان عمومی. گروهی دیگر نیز می‌گویند رئیس‌جمهوری تلاش دارد تا با تکرار «اوباما گیت» میدان بازی را تغییر داده و دموکرات‌ها، به‌خصوص رقیبش جو بایدن را درگیر چالش جدید کرده و آنها را به دفاع از خود وادارد. ترامپ در مصاحبه اخیرش با شبکه فاکس‌نیوز، بدون ارائه مدرک و سندی صراحتا اوباما و بایدن را فاسد و خطاکار خواند و در پاسخ به میزبان برنامه که از او پرسید آیا حقیقتا اعتقاد دارید که اوباما سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا را برای جاسوسی تحریک کرده است، بدون داشتن ادله‌ای به سرعت پاسخ داد بله و در ادامه گفت حتی اگر اوباما مشوق سازمان‌های اطلاعاتی نبوده، از همه ماجراها خبر داشته است. ترامپ می‌گوید به زودی اسناد مرتبط با «اوباما گیت» منتشر خواهد شد. با این حال بسیاری از ناظران می‌گویند مدرکی دال بر نقش مداخله‌جویانه اوباما در انتخابات نوامبر ۲۰۱۶ یا حداقل نقش مدیریتی رئیس‌جمهوری پیشین در این زمینه در دست نیست. اوباما در ژانویه ۲۰۱۷ صرفا به تماس تلفنی فلین و سفیر روسیه اشاره کرد؛ تماسی که در جریانش در باب تحریم‌هایی که رئیس‌جمهوری پیشین به‌واسطه نقش خرابکارانه مسکو در جریان انتخابات بدین کشور تحمیل شده بود، بحث شد. با این حال مقام‌های نزدیک به ترامپ می‌گویند اسنادی در دست دارند که نشان می‌دهد نزدیکان اوباما به‌خصوص بایدن تلاش داشتند تا آمریکایی ناشناسی را که با مسکو رایزنی داشته مایکل فلین جا بزنند. این در حالی است که فلین خود به دروغ‌هایش در جریان تحقیقات و مصاحبه با اف‌‌بی‌آی اعتراف کرده بود.

با این حال ویلیام بار هفته گذشته با استناد به این که اف‌بی‌آی بر مبنای هیچ اصل قانونی حق مصاحبه با فلین را نداشته، مشاور امنیت ملی پیشین ترامپ را آزاد کرد؛ تصمیمی که اوباما آن را زمینه‌ساز تضعیف حاکمیت قانون خواند. شواهد نشان می‌دهد که حملات ترامپ و نزدیکان و رسانه‌های محافظه‌کار به اوباما اوج گرفته است؛ حتی اتهام‌های مطرح شده بیشتر جنبه تبلیغاتی یافته و در قالب ویدئویی تحت عنوان «اوباما گیت» در صفحات مجازی کاخ سفید منتشر شده است. تجربه نشان داده که ترامپ در برابر مخالفانش از همین رویکرد پیروی می‌کند و تلاش دارد با حمایت مشاورانش و اطلاعاتی که در اختیار دارد آب را گل‌آلود و همه را سردرگم کند. این که رؤسای جمهوری درباره مسائل سیاسی با یکدیگر مخالفت داشته باشند، مسبوق به سابقه بوده و حتی شاهد نزاع‌های سیاسی میان آنها نیز بوده‌ایم؛ ولی اعلام جرم رئیس‌جمهوری مستقر در کاخ سفید علیه سلفش، مسئله تازه‌ای است.

متیو دالک، مورخ فعال در دانشگاه جورج واشنگتن می‌گوید: «ترامپ توطئه‌هایی را می‌پروراند که هیچ ارتباطی با واقعیت‌های تاریخی ندارند، با این حال او به سادگی این کار را انجام می‌دهد». ترامپ مدت‌هاست نسبت به اوباما دارای خصومت شخصی است و از همین رو در دوران ریاستش بارها رئیس‌جمهوری پیشین را آماج عبارات نژادپرستانه‌اش قرار داده و حتی از تمامی توانش برای نابودی میراث اوباما استفاده کرده است.

به گفته نزدیکان ترامپ، در یکی از روزها، زمانی که رئیس‌جمهوری در کلوپی واقع در فلوریدا سرگرم بود، یکی از دستیارانش عبارتی از وب‌سایت محافظه‌کاری را مطرح کرد مبنی بر این که دولت اوباما، دولت پلیسی بوده است. خصومت رئیس‌جمهوری با اوباما به اندازه‌ای بود که همزمان ترامپ در حساب توئیتری اش نوشت که در زمان ریاست باراک پیام‌هایش تحت کنترل بوده است؛ این ادعا توسط وزیر دادگستری منصوب خود رئیس‌جمهوری رد شد! در ارتباط با اتهام جدید نیز باید گفت درست زمانی که اوباما آزادی فلین را به چالش کشید، ترامپ عبارت «اوباما گیت» را برجسته کرد و زمانی که روز یکشنبه واشنگتن‌پست از رئیس‌جمهوری پرسید جرم اوباما چه است، ترامپ به سادگی پاسخ داد: جنایت او برای همه مسلم است، کافی است نگاهی به روزنامه‌ها بیندازید. ترامپ اخیرا توئیت کرده که اگر سناتور یا عضوی از کنگره بود، اولین کاری که انجام می‌داد رسیدگی به بزرگ‌ترین جنایت در تاریخ ایالات متحده آمریکا می‌بود.

او خطاب به گراهام نوشت: «اوباما از همه چیز آگاه است و شما تنها کاری که باید انجام دهید آن است که او را فراخوانید». کمتر از دو ساعت بعد گراهام رسما اعلام کرد که پرونده فلین و دیگر مسائل را مورد بررسی دوباره قرار خواهد داد. مولر پیش از این در تحقیقاتش به این نکته اشاره کرده بود که روسیه برای بر هم زدن نتایج انتخابات ماه نوامبر عملیات بزرگی را طراحی کرده و در همین راستا با تعدادی از دستیاران ترامپ نیز رابطه داشته است. با این حال او از دستیابی به مدارکی که تبانی ترامپ در این زمینه را آشکار کند، ناتوان ماند.

نشریه نیویورک تایمز می‌نویسد: «پس از انتخابات نوامبر ۲۰۱۶ که اوباما و ترامپ با یکدیگر دیدار داشتند، رئیس‌جمهوری پیشین درباره نقش‌آفرینی مایکل فلین که در دولت اوباما مدیر آژانس اطلاعات دفاعی بود، هشدار داد. ناظران می‌گفتند اوباما آن زمان به واسطه فشار بر دستگاه‌های اطلاعاتی جهت تحقیق در مورد نقش روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری، از توطئه‌های فلین آگاه شده بود. گفته می‌شود فلین در گفت‌وگو با سفیر روسیه از او خواسته بود که با دولت جدید آمریکا رابطه‌ای دوستانه داشته و فکر انتقام را از خود دور کند. چهار روز بعد از آن که اوباما اتاق بیضی‌شکل کاخ سفید را ترک کرد، کومی به اف‌بی‌آی آمد و به عنوان نخستین گام با فلین درباره مکالماتش با سفیر روسیه رایزنی داشت. در همان مصاحبه‌ها فلین پاسخ‌های دروغین داد؛ اتهامی که خود ابتدا آن را پذیرفت اما بعدها ادعایش را تغییر داد.