نوسان: پروژه احیای چهارباغ یکی از پروژه‌های مهمی است که این روزها با حواشی گوناگونی در رسانه‌ها مطرح شده است؟ اگر امکان دارد کمی در این مورد توضیح دهید؟
اجازه دهید پیش از هر چیز تاکید کنم چهارباغ یک پروژه نیست! چهارباغ یک کار احیایی هم نیست!؛ بلکه کار ساماندهی است. از این رو من در بکارگیری این واژگان تاکید دارم زیرا از لحاظ اصطلاح‌شناسی میان این واژه‌ها تفاوت معنایی وجود دارد. ما زمانی چهارباغ را یک پروژه می‌دانیم که از یک زمان مشخصی آغاز در یک زمان معینی نیز تمام بشود. در حالی که برنامه معنای دیگری دارد. برنامه همه شمول است و حوزه‌های گوناگونی مانند حوزه‌شهری، کالبدی، مرمت، جامعه‌شناسی، روانشناسی محیط را در بر می‌گیرد. بنابراین تاکید می‌کنم چهارباغ یک کار احیایی نیست؛ بلکه کار ساماندهی است.
ازسوی‌دیگر ساماندهی چهارباغ در دوره مدیریت شهری پیشین آغاز شده بود و به مدیریت شهری جدید به ارث رسید. براین مبنا، از لحاظ ساختاری، نقدهایی به آن وجود داشت که می‌توان از دو بعد به آنها نگاه کرد: اول هماهنگی با سازمان میراث‌فرهنگی و اخذ مصوبات از این سازمان و بُعد دوم از لحاظ کیفیت بخشی به محیط.
نوسان: به مسئله میراث‌فرهنگی و اخذ مجوزها از این سازمان اشاره کردید. موضوعی که این روزها در صدر اخبار مربوط به چهارباغ قرار دارد. اگر ممکن است در این مورد کمی توضیح دهید؟
در بحث مربوط به میراث‌فرهنگی باید اشاره کنم که این پروژه 5 سال تمام میان سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری و سازمان میراث‌فرهنگی با وسواس تمام درحال بررسی بود. درنهایت کلیات آن نیز از محور ارگ جهان‌نما تا خیابان آمادگاه مصوب و به رئیس پژوهشکده سازمان میراث‌فرهنگی برای تصویب ارسال شد. بنابراین سازمان میراث‌فرهنگی از ابتدا بر این پروژه نظارت داشته است تا جایی که هادی احمدی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث‌فرهنگی تاکید کرد،"شهرداری در پروژه چهارباغ همکاری خوبی را با میراث‌فرهنگی دارد و امیدواریم در همه پروژه‌های دیگر نیز این رفتار را ببنیم".
نوسان: عمده مسئله فعالین میراث فرهنگی در ارتباط با بتن‌ریزی در محور میانی است. در این مورد چطور اقدام شد؟
ببنید شهرداری در بخش‌هایی که برای استفاده از بتن منع شده، عملیاتی انجام نداده است و تنها درقسمت از جوی‌ها (آبراهه ها) با هماهنگی میراث فرهنگی، که نیازمند بتن کاری بوده است از بتن غیر مسلح استفاده شده است. درحال حاضر نیز این مسئله مشکلی ایجاد نمی‌کند، چرا که ابتدا از شن نرم و پلاستیک استفاده و بعد روی آن بتن ریزی انجام شده است.
درنظر داشته باشید پیاده‌راه سازی چهارباغ نوعی صیانت از میراث تاریخی است. همچنین مدیریت شهری جدید، برای این محور تاریخی مدیریت مستقلی درنظر گرفته است. یعنی اینکه هویت مستقلی برای آن قائل است و آن را یک خیابان معمولی در زیر مجموعه یک منطقه نمی‌داند.
ازسوی دیگر، قراردادن چنارهای 20 ساله به چهارباغ به عنوان بخشی از هویت این شهر و جایگزین کردن آنها به جای درختانی که متاسفانه در دوره‌های قبلی مدیریت شهری بر اثر عملیات عمرانی مترو قطع شده بودند، اقدام ارزنده دیگری بود که انجام شد. متاسفانه در آن زمان بسیاری از افراد داعیه دار امروز، به هر دلیل کوچکترین اعتراضی نکردند.
نوسان: از این بحث کمی فاصله بگیریم به بحث کیفی بپردازیم. برای طرح ساماندهی چهارباغ به تازگی یک مسابقه نیز برگزار شده است. کمی در این مورد توضیح می‌دهید؟
مدیریت شهری جدید برای بهینه کردن شرایط تصمیم به تشکیل شورای راهبری در موضوع چهارباغ گرفت. همچنین قرار شد یک فراخوان به شکل محدود برای حرفه‌مندانی که پیش‌تر در محور چهارباغ و یا موارد مشابه کارکرده‌اند ارسال کند تا آنها طرح‌های خود برای کیفیت بخشی به محور میانی این خیابان را ارائه دهند و شورای راهبری کار را بر اساس آن طرح پیش‌ببرد.
از این رو تصمیم به فراخوان گرفته شد. برای هیات داوری نیز از افراد سرشناس و شناخته شده بین‌المللی، مانند پرفسور مدنی پور و دکتر بهزادفر دعوت شدند. همچنین بستر و ساختاری که مصوبه سازمان میراث‌فرهنگی را داشت در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت. هرچند گروهی از شرکت‌کنندگان نقش اپوزسیون را بازی کردند و به اعتقاد من به علت عدم درک درست از این موضوع این مسابقه را به چالش کشیدند. این امر موجب شد تعداد طرح‌های ارائه شده به دبیرخانه تقلیل پیدا کند. با این حال، مسابقه برگزار و طرح برتر از میان طرح‌های ارائه شده توسط هیات داوران برگزیده شد.
ازسوی دیگر در فراخوان نیز اعلام شده بود به هر دلیل که شهرداری به عنوان کارفرما با برنده مسابقه نتواست به نتیجه برسد، این اختیار را دارد تا طرح را با گروه دیگری پیش ببرد.
نوسان: دلیل مخالفت‌ها با این مسابقه چه بود؟
برخی از دوستان گاهی انرژی‌شان زیاد می‌شود و دچار هیجان می‌شوند. می‌گویند ما حتی طرح میراث را هم تغییر می‌دهیم. درحالی که چنین مسئله‌ای امکان پذیر نیست. بدون تردید، ما قائل به تایید میراث‌فرهنگی، قائلم به گذشته خود و فرهنگی که برگرفته از این میراث است هستیم. آنچه را هم که سازمان میراث‌فرهنگی تایید کرده است، برای ما قابل احترام و حائز اهمیت است و دکتر نوروزی، شهردار محترم اصفهان نیز در تمام مصاحبه‌های خود تاکید کرده، کار در این محور را باید با هماهنگی میراث فرهنگی پیش ببریم. جدای از این موارد، اینکه فراخوان ما بحث کیفیت بخشی بود و در آن نیز ذکر گردیده، روی طرحی که سازمان نوسازی و بهسازی همراه با میراث‌فرهنگی تهیه کرده‌اند ارزیابی کیفی لحاظ شود. بنابراین فراخوان ما کیفیت بخشی به چهارباغ بود نه صرفا طراحی یک محور.
نوسان: نتیجه این فراخوان چه شد؟
برنده مسابقه شرکت آمود بود. ما یک جلسه با او برگزار کردیم اما او می‌خواست طرح‌ها را از ابتدا و صفر آغاز کند. یعنی در تغییر مشاغل این محور نیز نظر بدهد. درحالی که هدف ما تنها محور میانی بود تا همزمان با این برنامه چرخ‌دنده‌های آن شروع به حرکت کردن بکند. سپس کسبه نیز تصمیم بگیرند چه کسب‌وکاری را بهتر است در این محور انجام دهند.
ازسوی دیگر مسائلی که شرکت آمود مد نظر دارد پیش‌تر در سازمان نوسازی و بهسازی و مشاوران باوند مورد بررسی قرار گرفته بود. الان مرحله کارهای عملیاتی و عمرانی هستیم و ما نمی‌توانیم به عقب برگردیم. اگر در حوزه پژوهش بود می‌شد اما در حوزه اجرا خیر! زیرا ما فقط می‌توانیم در برخی جزئیات نظر دهیم.
نوسان. با این حساب ارزیابی شما از میزان موفقیت طرح ساماندهی چهارباغ چیست؟
از نظر من تا اینجا موفقیت آمیز بوده است تا جایی که اگر عصرها به چهارباغ سر بزنید شاهد حضور گسترده شهروندان هستید. این نشان می دهد که ما توانستیم یک فضا را بدون دغدغه حضور ماشین و دوچرخه در اختیار شهروندان قرار دهیم.
توجه داشته باشید، در این قسمت نگاه کالبدی تمام شده است. هرچند اگر در محور شرق و غرب در برخی از جزئیات مانند سنگ‌فرش‌ها و رنگ‌بندی کمی تغییر ایجاد کنیم تا فضا پویاتر شود مناسب تر نیز خواهد شد. در فاز دوم نوبت برنامه‌ریزی است که بر اساس حضورپذیری شهروند، فعالیت را تعریف کنیم. در این مورد نیز باب مسئله باز و قابل اصلاح و ارائه طرح‌های جدید است. من از تریبون شما اعلام می کنم که آماده پذیرش نظر تمامی دغدغه مندان چهارباغ هستیم. دو روز پیش جلسه‌ای را در این مورد داشتیم و مخالفین طرح را نیز دعوت کرده بودیم.
هفته نامه نوسان