فیلترینگ تلگرام در جریان حوادث و اعتراضات اخیر را از نگاه دیگر می‌توان بررسی کرد و آن اینکه بسیاری از فعالان بازرگانی و تجاری که در این بستر فعالیت و کسب درآمد می‌کردند، حالا چه می‌کنند؟ چقدر زیان دیده‌اند و بیش از 40 میلیون کاربر ایرانی از چه چیزی به‌عنوان جایگزین آن استفاده می‌کنند؟ این، بخشی از ابهاماتی است که درباره فیلترینگ تلگرام وجود دارد و مشخص نیست چرا کسی پاسخگوی آن نیست؛ البته جعفر محمدی، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات ضمن انتقاد از سیاست‌هایی که موجب ایجاد وابستگی به تلگرام شده، تداوم فیلترینگ را موجب افزایش استفاده از فیلترشکن دانست و به ایسنا گفت: با تداوم فیلترینگ باید جایگزین داشته باشیم که یک‌روزه ایجاد نمی‌شود و اکنون هیچ کسب‌وکار داخلی وجود ندارد که از لحاظ فنی و زیرساختی، تحت فشار عملکرد خوبی ارائه دهد. او البته با طرح سوالی مبنی‌براینکه اگر تلگرام نباشد باید مردم چه کاری انجام دهند و کسب‌وکارهای مجازی در حال مرگ هستند، ادامه فیلترینگ را مساوی با استفاده مردم از این پیام‌رسان با فیلترشکن دانست.
سرنوشت فیلترینگ تلگرام
دراینزمینه محمدرضا طلایی، رییس کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران به «وقایع‌اتفاقیه» این‌گونه توضیح داد که «شرکت‌های بسیاری در حوزه فناوری اطلاعات و حوزه‌های مرتبط تجاری و بازرگانی وجود داشته و دارند که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند؛ بنابراین هرگونه تغییر در روند فعالیت این شبکه‌های اجتماعی باید از قبل اطلاع‌رسانی شود و در شبکه‌های اجتماعی جایگزینی برای آن به‌وجود آمده باشد تا کسانی که دراینزمینه فعالیت و تبلیغات می‌کنند زیان نبینند. او در ادامه گفت: «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید در سال‌های گذشته برای جایگزینی شبکه‌های اجتماعی دیگر به‌ویژه شبکه‌های داخلی کمک و حمایت می‌کرد که عملکردی حداقل مانند چینی‌ها داشته باشد زیرا آنها قبل از آنکه شبکه‌های اجتماعی خارجی‌شان را حذف کنند نمونه داخلی‌اش را معادل‌سازی و ایجاد کردند که همین سیاست قبل از فیلترینگ می‌توانست دراینزمینه کمک بسیاری کند اما متاسفانه در حوزه توسعه فناوری اطلاعات ICT هیچ نقشه‌راهی در کشور وجود ندارد؛ بنابراین برخورد با شبکه‌های اجتماعی نیز باید همین‌گونه باشد اما نبود چنین چیزی نقطه‌ضعف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دراینزمینه بوده که امید است این دولت بتواند کاری کند.
شبکه‌های مجازی و پیام‌رسان‌های داخلی به‌هیچ‌عنوان پیش‌بینی حضور همه کاربران و مردم ایران را نداشته و ندارند درحالی‌که تلگرام به‌عنوان یک پیام‌رسان بیش از ۴۰ تا ۴۵ میلیون کاربر ایرانی دارد
طلایی تصریح کرد: «شبکه‌های مجازی و پیام‌رسان‌های داخلی به‌هیچ‌عنوان پیش‌بینی حضور همه کاربران و مردم ایران را نداشته و ندارند درحالی‌که تلگرام به‌عنوان یک پیام‌رسان، بیش از ۴۰ تا ۴۵ میلیون کاربر ایرانی دارد و سوال اینجاست که آیا شبکه مجازی و پیام‌رسانی داریم که بتواند با چنین پتانسیلی جایگزین تلگرام شود؟ اینکه گفته می‌شود بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان به کسب‌وکارهای اینترنتی در همان هفته اول فیلترینگ آسیب وارد شده، نمی‌تواند صحت داشته باشد زیرا هیچ‌گونه برآورد مالی دقیقی دراینزمینه صورت نگرفته و نیاز به بررسی بیشتر دارد». به گفته رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادر‌کنندگان نرم‌افزار، مسلما کسب‌وکارهای اینترنتی و شرکت‌های تجاری و بازرگانی بسیاری وجود دارند که برای تبلیغات خود از این پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند و از‌سوی‌دیگر نیز شرکت‌های بسیاری برای تبادل اطلاعات بین خودشان از تلگرام بهره می‌گرفتند اما ضمن درنظرگرفتن همه مصالح کشور در نقشه‌راه موردنظر باید استفاده از پیام‌رسان‌ها و توسعه زیرساخت‌های این حوزه بررسی شود. او با بیان اینکه اپراتورهای تلفن همراه در گذشته درآمد سرشاری از حوزه اینترنت موبایلی در کشور و توسعه سرعت اینترنت کسب کرده بودند، معتقد است که این اپراتورها باید دراینزمینه سرمایه‌گذاری می‌کردند و زیرساخت‌های مناسبی به‌وجود می‌آوردند تا از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده شود تا معضلات اینچنینی به‌وجود نیاید زیرا زیان سنگین فیلترینگ به کسب‌وکارهای اینترنتی و تجارت‌هایی که بر بستر پیام‌رسان‌ها صورت می‌گرفت. بسیار زیاد بوده اما هنوز هیچ‌کس میزان آن را محاسبه نکرده است. طلایی در پایان ابراز امیدواری کرد که دولت با تلاش بسیاری که از آغاز به کار خود در دوره یازدهم درزمینه توسعه و تسهیل استفاده از شبکه‌های مجازی و پیام‌رسان‌ها به کار بسته، بتواند ضمن شناسایی شرایط موجود کشور، راهکارهای جدید و زیرساخت‌های توسعه را تدوین و فراهم کند و اگر از کارهای جزیره‌ای جلوگیری نشود پیام‌رسان‌های مختلف و فیلترینگ آنها می‌توانند مشکلات بسیاری به‌وجود بیاورند. این در حالی است که وزارت ارشاد، ثبت کانال‌های تلگرامی را انجام می‌دهد و از‌سوی‌دیگر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز وظیفه‌های خاص خود را دارد. باید گفت که چنین رویکردی محکوم به شکست است. اگرچه روز گذشته خبری به نقل از ابوالفضل حسن‌بیگی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مبنی‌بر قول مساعد مسئولان برای رفع فیلتر تلگرام تا امروز (پنجشنبه) منتشر شده بود اما ایلنا این خبر را در گفت‌وگویی با مصطفی کواکبیان، دیگر عضو این کمیسیون تکذیب کرده بود که باید ببینیم دولت دراینزمینه چه‌کار می‌کند و سرنوشت تلگرام و کسب‌وکارهای تلگرامی چه می‌شود.
منبع: وقایع التفاقیه
