"این بار نوبت زاینده رود است". این یکی از شعارهای حسن روحانی در سفر انتخاباتی خود به اصفهان در 24 اردیبهشت امسال، پیش از تصدی دولت دوازدهم بود که اصفهانی‌ها را بار دیگر برای احیای زاینده رود امیدوار کرد. زنده کردن پیکر نیمه جان زاینده رود نیازمند اجرای هر چه سریع‌تر برخی از طرح‌های انتقال آب و تکمیل آن همچون تونل سوم کوهرنگ است. طرحی که شنیده شده به دلیل شکایت چهارمحال و بختیاری این بار با دستور سازمان محیط زیست کشور متوقف شده است.
این خبر را مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اصفهان می‌دهد و می‌گوید: متأسفانه پروژه سدتونل سوم کوهرنگ در حال حاضر متوقف شده و دلیل آن، شکایت سازمان محیط‌زیست استان چهارمحال و بختیاری است. میرمحمدصادقی ادامه می‌دهد: این سازمان برخی مسائل زیست‌محیطی را بهانه کرده و شکایت مذکور، موجب توقف پروژه شده است. در این شرایط هیچ زمانی را نمی‌توان برای توقف این پروژه تعیین کرد و تا مشخص شدن نتیجه این شکایت باید صبر کرد.
این تصمیم و سیاست کشوری یک بام و دو هوای سازمان محیط زیست، در حالی صورت گرفته که با وجود ممنوعیت برداشت‌های جدید آب از حوضه زاینده رود مطابق مصوبه 9 ماده‌ای احیای آبریز زاینده‌رود ما شاهد بارگذاری جدیدی به پیکر نیمه جان زاینده رود، در قالب طرح "آبرسانی بن – بروجن" در استان بالادست هستیم که البته مجمع نمایندگان اصفهان در نامه‌ای به حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان و وزارت نیرو، خواستار توقف این طرح شده‌اند، اما تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
از سوی دیگر حسن روحانی به مهرعلیزاده استاندار جدید اصفهان توصیه کرده که "احیای زاینده‌رود باید در اولویت برنامه هایش قرار گیرد". با این وجود ما شاهد سنگ‌اندازی خود دولت هستیم.
داستان تونل سوم
عملیات اجرایی تونل سوم کوهرنگ در سال ۱۳۷۷ و با هدف تأمین و انتقال آب به میزان حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب در سال برای رفع بخشی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران به طول ۲۳ کیلومتر و با تکنولوژی قدیمی از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شد. به گفته مسئولان آب منطقه‌ای، این تونل یکی از پیچیده ترین مباحث ژئوتکنیکی را در خود داشته و از گسل بزرگی گذر کرده است؛ این در حالی‌است که تونل‌های بسیاری در کشور در مدت یک سال به اتمام رسیده است. البته این طرح طی سالیان گذشته با کمبود شدید اعتبارات و تفکرات متفاوت مسئولان در وزارت نیرو به کُندی پیش رفت. اما به دلیل کمبود اعتبارات با وقفه ای طولانی عملیات ساخت سد بتنی دو قوسی تونل سوم کوهرنگ با ۱۳۰ متر ارتفاع از کف و طول تاج ۲۵۰ متر و با حجم ۳۸۵ میلیون مترمکعب از سال ۱۳۹۰ آغاز شد. تیرماه امسال نیز مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان اعلام کرده بود که از زمستان امسال که کوهرنگ آب دارد، تونل نیز آبگیری می‌کند؛ اما به دلیل آماده نبودن سد این طرح، تنها در حد یک ایستگاه پمپاژ حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون آب خواهد داشت در حالیکه تخصیص آب کامل تونل سوم کوهرنگ حدود ۱۳۰ میلیون متر مکعب است. البته به دلیل کمبود اعتبارات در اجرای سد تونل کوهرنگ بسیار عقب هستیم. با این وجود این مقام مسئول وعده داده بود که سد و تونل سوم کوهرنگ تا پایان دولت دوازدهم به اتمام برسد، اما اکنون با شکایت استان چهارمحال و بختیاری احداث سد تونل از سوی سازمان محیط زیست کشور تعطیل شده است.
البته میرمحمدصادقی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اصفهان می گوید: حدود یک سالی‌است که حفاری تونل سوم کوهرنگ به پایان رسیده است و در حال حاضر پوشش بتنی این تونل پیشرفت 95 درصدی دارد و 5 درصد باقی‌مانده نیز در ماه‌های آتی تکمیل خواهد شد. البته پس از تکمیل تونل، نیازمند تکمیل سد کوهرنگ هستیم که این پروژه نیز در حال حاضر 26 درصد پیشرفت داشته است.
تعطیلی پس از 25 سال کار
رئیس مجمع نمایندگان اصفهان اما در واکنش به توقف پروژه احداث سد تونل کوهرنگ از سوی سازمان محیط زیست، معتقد است: در این جریان ما شاهد سوء مدیریت هستیم که متأسفانه اصفهان طی چند سال اخیر از این ناحیه بسیار ضربه خورده است.
سیدناصر موسوی لارگانی می گوید: اگر تونل سوم کوهرنگ و احداث سد آن دارای هر ایراد و اشکالی بود چرا این موضوع را سازمان محیط زیست ۲۵ سال پیش که طرح آغاز شد، اعلام نکرد؛ از سوی دیگر طی دو دهه گذشته تغییراتی در مباحث زیست محیطی در کشور نداشتیم و اگر هر ایرادی وارد بود باید همان سال‌ها از اجرای این طرح جلوگیری می کردند. وی ادامه می‌دهد: سازمان محیط زیست باید به صراحت ایرادات و اشکالات را مطرح کند نه اینکه بعد از گذشت ۲۵ سال که میلیاردها تومان صرف پروژه تونل سوم کوهرنگ شده اکنون دستور توقف طرح را تا زمان بررسی‌های لازم صادر کند. وی می‌گوید: وقتی تونلی به طول ۲۴ کیلومتر را داخل زمین به مدت ۲۵ سال حفر می‌کنیم آیا مدیران ما نمیدانستند که تونل برای بهره‌وری کامل نیازمند سد است و باید هم‌زمان با حفر تونل، عملیات ساخت سد نیز اجرا می شد، اما اکنون بعد از اتمام تونل، نگران احداث سد و آسیب‌های این طرح هستند.
به گفته موسوی لارگانی، ایراد به احداث سد تونل سوم کوهرنگ آن هم بعد از گذشت دو دهه، ادعایی بی اساس است. وی خواستار ورود رئیس جمهور و مسئولان ارشد دولت برای حل این مشکل شد تا دستورات لازم را به سازمان محیط زیست و وزارت نیرو برای تکمیل هر چه سریع‌تر این طرح صادر کنند. به اعتقاد رئیس مجمع نمایندگان اصفهان، آبی که قرار است از طریق تونل سوم کوهرنگ به زاینده رود وارد شود، به طور قطع در اولویت نخست استان چهارمحال و بختیاری از آن سود می برند و بعد از آن اگر آبی باقی ماند سهم اصفهان خواهد بود. وی با بیان اینکه قرار بود بعد از بهره برداری از سد و تونل سوم کوهرنگ، آب زاینده‌رود برای مصرف شرب به استان یزد منتقل شود، می گوید: متأسفانه از همان سالی که عملیات اجرایی این طرح کلید خورد، آب زاینده‌رود از اصفهان برای مصرف شرب به استان یزد منتقل شد. این در حالی‌است که در حال حاضر آب زاینده‌رود در صنعت و کشاورزی یزد مصرف می شود، اما اگر آب انتقالی به یزد در این سال‌ها در اصفهان بود، اکنون ما شاهد خشکی زاینده‌رود و یا نابودی پل‌های تاریخی این رودخانه نبودیم.
وی در خصوص اقدامات نمایندگان اصفهان در مجلس برای حل این مشکل، می گوید: ما در مجلس دهم بیشترین مکاتبات و جلسات را در ارتباط با مسائل آب اصفهان و طرح‌های انتقال آب زاینده‌رود داشته‌ایم و به طور قطع بر روی این موضوع مشخص نیز با شخص رئیس جمهور و وزیر نیرو مکاتبه و جلسه خواهیم داشت.
رئیس مجمع نمایندگان اصفهان تأکید می کند: رئیس جمهور باید به مدیران و معاونان منصوب شده خود در سازمان محیط زیست کشور و وزارت نیرو، نسبت به حل مشکل زاینده‌رود آن هم به صورت اصولی تأکید کند.
باید دانست طرحی که طی دو دهه گذشته با اعتبارات قطره چکانی و میلیاردی تا به این نقطه رسیده، به‌جای سنگ‌اندازی نیاز به تدبیر دولت روحانی دارد چرا که پر کردن این چاه عمیق و بازگشت به نقطه صفر موجب از دست رفتن سرمایه های ملی کشور می شود.
منبع: نوسان