- توضیحات
در جریان اجلاس سران مجمع اقتصادی غرب آفریقا موسوم به اکواس در تاریخ 29 ژوئن 2019 در ابوجا، طرح ایجاد پول جدید آفریقایی به نام ECO به عنوان واحد پول 15 کشور عضو این مجمع مورد پذیرش قرار گرفت. البته موضوع ایجاد پول مشترک در غرب آفریقا از سال 1983 در مجمع اقتصادی غرب آفریقا مطرح شد . ایجاد واحد پول جدید ( اکو ) اقدامی استقلال گونه در رهایی از تسلط فرانسه به امور پولی و مالی غرب آفریقا تلقی می‌گردد اما مشخص نبودن نقش عامل خارجی در ایجاد این پول و عدم شفافیت در نحوه اقدام، عدم اجماع و اتفاق نظر در کنار گذاردن پول فرانک سیفا و سیاست های پولی و مالی فرانسه، ضعف ساختاری اقتصادی برخی از کشورهای عضو، عدم تخصص و توانایی آفریقایی‌ها در ایجاد و مدیریت واحد پول مستقل و تدوین سیاست های مالی از مهمترین موانع در این مسیر می‌باشند. اکواس با 356 میلیون جمعیت و 721 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی در صورت ایجاد اتحادیه مالی، هیجدهمین قدرت اقتصادی دنیا خواهد بود.
اکواس اخیرا درتلاش برای بکارگیری این پول جدید خواسته است در مرحله اول، ابتدا هشت کشور عضو UEMOA (بنین، بورکینافاسو، ساحل عاج، مالی، نیجر، سنگال و توگو) استفاده از پول جدید را در سال 2020 شروع نمایند. کشورهای این منطقه به دلیل استفاده از واحد پول مشترک فرانک سیفا دارای شاخصه‌های همگرایی بیشتری در کسری بودجه پایین و تورم زیر سه درصد و بدهی زیر 70 درصد تولید ناخالص داخلی می‌باشند.
توانایی ترسیم سیاست های مالی و پولی این اتحادیه یکی از مشکلات مهم ایجاد این پول می‌باشد. هم اکنون چاپ اسکناس (فرانک سیفا) و تدوین سیاست های پولی این حوزه توسط فرانسه صورت می‌گیرد و 50 درصد از ذخایر مالی در فرانسه نگهداری می‌گردد.
در مرحله دوم دیگر کشورها به تدریج به منطقه پول واحد اکو می‌پیوندند اما در این میان دو کشور بزرگ نیجریه و غنا ایجاد پول واحد و قطع یکباره ارتباط مالی با فرانسه برای ایجاد بانک فدرال جهت تنظیم تورم و سیاست های مالی را نمی‌پذیرند.
گام سوم تدوین سیاست اقتصادی و تجاری واحد و امضای معاهده‌ها و اساسنامه بانک مرکزی می‌باشد و مسئله اینجاست که تاکنون نه در معاهده اکواس و نه در اساسنامه بانک مرکزی آن تاکنون چنین سیاست های تعریف نشده است.
مهمترین مشکل در ایجاد این اتحادیه به انجام شاخصه‌های مالی همگرایی مربوط می‌شود. این کشورها می‌بایست شرایط اقتصادی خود را با استانداردهای تعیین شده از جمله کسری بودجه زیر سه درصد، نرخ تورم سالانه زیر 10 درصد، تامین اعتبار کسری توسط بانک مرکزی و درآمدهای مالیاتی بالای 10 درصد مطابقت دهند.
سران اکواس در نشست خود در 29 ژوئن 2019 در ابوجا پایه شناور را برای پول اکو در نظر گرفته اند اما الحسن واتارا رئیس دوره ای UEMOA برابری آن با یورو را مطرح کرده است که در این صورت تفاوتی با فرانک سیفا نخواهد داشت.
مکی سال و الحسن واتارا، روسای جمهور سنگال و ساحل عاج با پیروی و تاسی از فرانسه از رهایی کامل از سیاست های پولی استعمارگر سابق خودداری می‌کنند و تمامی اصول ناظر بر ایجاد و گردش پول جدید آفریقا به صورت کاملا مستقل را کنار گذاشته اند. از نظر مکی سال فرانک سیفا واحد پولی موفقی می‌باشد و ترجیح می دهد تا بقیه کشورها با به کنار گذاشتن پول های ملی خود بدان بپیوندند.
نیجریه و غنا از زیر بار رفتن در ایجاد پول جدید آفریقایی و سیاست های مالی و پولی تحمیلی از سوی صندوق اقتصادی و پولی غرب آفریقا (UEMOA) خودداری می نمایند و باتوجه به وجود اقتصادهای ضعیف و ورشکسته در این مجموعه از تحمیل مشکلات پولی و مالی دیگر کشورها بر دوش خود هراسان هستند و احتمالا در این صورت با شرایط پیچیده و بحران‌های مالی خارج از کنترل مواجه خواهند شد. نیجریه به تنهای 71 درصد تولید ناخالص داخلی و 51 درصد جمعیت این اتحادیه را به خود اختصاص می دهد.
امانوئل مکرون در سفری که در سال 2017 به بورکینافاسو داشت در اعلام نظری عنوان داشت که از راه حلی که تمام روسای کشورهای منطقه اتخاذ کنند حمایت خواهد کرد و اگر این تغییر در حد جابه جایی اسم باشد که کاملا موافق است.
علی رغم مشکلات در ایجاد پول واحد آفریقایی، طرح این موضوع نشان از افزایش میزان همگرایی و همکاری‌های منطقه ای در غرب آفریقا دارد. آزادی‌های موجود در تردد کالا (به شرط تولید در داخل کشورهای عضو) و سرمایه و افراد در میان کشورهای عضو، وجود دادگاه منطقه ای حل اختلافات تجاری در ابیجان و همچنین انجام هماهنگی‌های سیاسی در رفع بحران‌های امنیتی در کشورهای عضو از جمله امتیازات کارکردی این همگرایی می‌باشد. ایجاد پول واحد آفریقایی فرصت و توانمندی اقتصادی قابل توجهی در روند همگرایی نصیب این منطقه خواهد نمود.